در ضمن بزرگ‌ترین منبع آلوده‌کننده هوای کلانشهرهای کشور، منابع متحرک یا همان خودروها و موتورسیکلت‌ها معرفی شده‌اند و می‌توان با یک معاینه فنی ساده از آلودگی هوای شهرها به میزان زیادی کاست. خب، شاید همین مقدمه شما را برای حضور در مراکز معاینه فنی ترغیب کرده باشد. اگر تصمیم‌تان را گرفته‌اید، این صفحه را بخوانید تا بدانید چطور می‌توانید به برگه معاینه فنی خودرویتان برسید.
ثبت اطلاعات
اولین مرحله مربوط به ثبت اطلاعات و گرفتن بارکد مربوط به‌خودروی شماست. با ارائه کارت خودرو، مشخصات مالک، ثبت و بارکد صادر می‌شود. این بارکد در مراحل بعدی توسط دستگاه‌های تست‌گیرنده خوانده خواهد شد؛ به این معنا که هیچ خودرویی بدون حضور در مرکز معاینه فنی نمی‌تواند برگه معاینه فنی بگیرد. در ضمن شما باید در این مرحله 11هزار تومان بابت معاینه فنی خودرویتان پرداخت کنید.
بررسی ظاهری
بررسی ظاهری خودرو مرحله بعدی و البته نخستین مرحله معاینه فنی است. در این مرحله خودروی شما از بابت داشتن چراغ‌های سالم، نداشتن چراغ‌های زنون، سالم بودن آیینه‌ها و شیشه‌ها، داشتن بوق و... بررسی می‌شود. البته برخی خودروها اقدام به بستن وسایل غیراستاندارد برای اسپرت‌کردن خودرو می‌کنند که این امر هم توسط کارشناسان مورد بررسی قرار می‌گیرد.
آزمون آلاینده‌های خروجی
آلودگی هوای کلانشهرها قاتل سلامتی شهروندانی است که هر روز در این شهرها ساعت‌ها رفت‌وآمد می‌کنند. مرحله سوم معاینه فنی اندازه‌گیری میزان گازهای خروجی از اگزوز خودروها مثل CO2، CO، O2 و HC است. در ضمن دستگاهی هم در این مرحله وجود دارد که وضعیت عملکرد بخش‌های سوخت‌رسانی و برقی خودرو را نشان می‌دهد. این آزمون از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
آزمون‌ترمز‌ها
سیستمترمز خودروها آنقدر مهم است که با کوچک‌ترین اختلال، خطر را دقیقا بیخ گوشتان قرار می‌دهد. مرحله ششم معاینه فنی هم به سنجش قدرت ترمزگیری هر یک از محور‌ها و قدرت عملکرد ترمزدستی اختصاص دارد. دستگاه این بخش، حد نهایی شتاب ترمزگیری خودروها را توسط کامپیوتر محاسبه می‌کند تا وضعیت سیستمترمز اتومبیل‌ها مشخص شود.
آزمون کمک فنر
کمک‌فنرهای اتومبیل‌ها هر چند وقت یک‌بار نیاز به تعمیر دارند. اگر این کار انجام نشود، بعد از مدتی دردسرهای بزرگ‌تری برای خودرویتان به‌وجود می‌آید. به‌طور کلی مرحله پنجم معاینه فنی محاسبه درصد کارایی کمک‌فنرهای محورهای جلو و عقب خودرو است. دستگاهی که در این بخش قرار دارد نتایج این آزمون را به 2شکل گرافیکی و عددی نشان می‌دهد.
آزمون لغزش جانبی
تا به حال شاهد چپ‌شدن خودروها بوده‌اید؟ علت اکثر این اتفاق‌ها، انحراف محورهای چرخ‌های جلو و عقب اتومبیل‌هاست. گام چهارم معاینه فنی، تعیین میزان بسته یا بازبودن دهانه چرخ‌های هر یک از محورهای خودروی شماست. این آزمون نشان می‌دهد که انحراف یک خودرو پس از طی کردن یک کیلومتر در راستای مستقیم چقدر است.
آزمون اهرم‌بندی
بدنه خودروها از یکسری قطعه‌ها تشکیل شده که به هم وصل شده‌اند. نامناسب بودن اتصال هر یک از این قطعه‌ها می‌تواند حادثه‌آفرین باشد. مرحله هفتم معاینه فنی بررسی وضعیت اتصال‌های جلوبندی خودروهاست. دستگاهی که در این بخش قرار دارد قطعه‌های جلوبندی خودرو را زیر فشار و کشش قرار می‌دهد تا لقی و ضعف اتصال‌ها مشخص شود.
آزمون چراغ‌های جلو
حتما پیش آمده که وقتی مشغول رانندگی بوده‌اید، نور چراغ اتومبیلی که از روبه‌رو می‌آید اذیت‌تان کند. مرحله هشتم معاینه فنی خودروها، سنجش و کنترل شدت نور چراغ‌های جلو و میزان انحراف پرتوهای آنهاست. به وسیله دستگاه این بخش می‌توان نور چراغ‌های جلوی اتومبیل‌ها را مورد آزمون قرار داد و نتیجه را برای بازبینی در کامپیوتر ذخیره کرد.
صدور کارت
صدور کارت معاینه فنی درصورت قبولی در آزمایش‌ها، آخرین مرحله کار شماست. بعد از انجام آزمایش‌های مختلف نتایج آن به مسئول کنترل داده می‌شود تا شرایط احراز معاینه فنی برای اتومبیل شما تأیید شود. درصورت تأیید، برچسب معاینه فنی خودرو و کارت انجام معاینه فنی برایتان صادر می‌شود. یادتان باشد که اعتبار این برچسب و کارت یک‌سال است.
تعمیر ساده کنار مرکز معاینه فنی
اگر خودرویتان به‌دلیل کوچکی در یکی از مراحل معاینه فنی رد شد زیاد نگران نباشید، در کنار برخی از مراکز معاینه فنی مثل بیهقی، خدمات سرویس و تعمیر خودرو (البته در حد تعمیرات سبک و سریع) داده می‌شود. این سرویس‌های سریع شامل خدماتی نظیر میزان فرمان، اصلاح روشنایی اتومبیل، رفع عیوب ظاهری خودرو، انژکتورشویی، موتورشویی و تنظیم موتورهایی که سیستم سوخت‌رسانی آنها کاربراتوری است می‌شود. از بابت هزینه هم خیالتان راحت باشد چون هزینه این خدمات براساس نرخ اتحادیه تعمیرکاران خودرو محاسبه خواهد شد که در شهرهای مختلف متفاوت است. مسلما در این میان اگر خودروی شما نیاز به تعمیرات اساسی و کلی داشته باشد باید اتومبیل‌تان را از مراکز معاینه فنی خارج کرده و به‌دست تعمیرگاه‌های حرفه‌ای‌تر بسپارید.
۴۰ درصد
براساس آمار اعلام شده، به‌طور میانگین ۴۰ درصد مردودی خودروهای مراکز معاینه فنی مربوط به گازهای خروجی از اگزوز هستند. این عمل در تستی که با‌عنوان «تست 4 گاز» معروف است، انجام می‌شود. در تست 4 گاز میزان گازهای آلاینده زیست‌محیطی نظیر مونواکسیدکربن، دی‌اکسیدکربن، (O2) و هیدروکربن‌ها (HC) را در اگزوز خودرو مشخص می‌کنند.
27/5 درصد
عیوب ظاهری، بعد از گازهای آلاینده دومین علل شایع در مردودشدن خودروها در تست معاینه فنی هستند. در بررسی عیوب ظاهری که قبل از ورود خودرو به سالن انجام تست صورت می‌گیرد مواردی از قبیل سالم بودن شیشه جلو، شیشه عقب، چراغ خطر عقب، چراغ دنده عقب، چراغ راهنمای عقب و جلو، سپر جلو و عقب و... مورد بررسی قرار می‌گیرد.
15/5 درصد
یکی دیگر از موارد مردودی شایع در تست‌های معاینه فنی به عدم هم‌راستا بودن فنر‌ها و نیز چرخ‌های جلو باز می‌گردد. در این آزمون میزان بسته یا بازبودن دهانه چرخ‌های هریک از محور‌ها یا میزان انحراف سرچرخ‌های جلو نسبت به امتداد حرکت خودرو در مسیر مستقیم اندازه‌گیری می‌شود. در شرایط ایده‌آل میزان این انحراف برای هر چرخ باید حداکثر ۷متر در هر ۱۰۰۰متر باشد.
10درصد
مهم‌ترین تستی که باعث حفظ جان سرنشینان می‌شود دستگاه تست ترمز‌هاست. این تست توسط دستگاهی صورت می‌گیرد که خودروهای سواری و وانت‌بار‌ها را تا وزن ۴ تن مورد بررسی قرار می‌دهد. بعضی خودروها حتی در تاریخ گارانتی خود با مشکل ترمز مواجه هستند به‌نحوی که در یک پیمایش ۲۰ کیلومتری روغن ترمز خالی می‌کنند! به هر حال 10درصد مردودی‌های معاینه فنی مربوط به همین تست است.
5 درصد
۵ درصد مردودی‌های معاینه فنی هم به‌دلیل نداشتن کمک‌فنر مناسب است. به کمک دستگاه تست کمک فنر تمامی خودروهای سواری و وانت‌بار‌ها تا حداکثر وزن ۱/۱ تن برای هر محور بررسی می‌شود. یکی از مهم‌ترین خوبی‌های این آزمون این است که وضعیت کمک‌فنر هر محور به‌صورت جداگانه مورد بررسی قرار می‌گیرد.
کجا معاینه شوید؟
در اکثر شهرهای بزرگ کشور، مراکز معاینه فنی‌ای وجود دارد که با کمی پرس‌وجو می‌توانید آنها را پیدا کنید. اما تهرانی‌ها 10گزینه برای رفتن به مراکز معاینه فنی دارند. مراکز مکانیزه معاینه فنی در سراسر این شهر گسترده شده، به‌طوری که شهروندان در هر نقطه از شهر دسترسی به مراکز معاینه فنی دارند. اگر علاقه‌مندید که نزدیک‌ترین مرکز معاینه فنی به‌خودتان را بشناسید، ما این کار را برایتان با جدول زیر آسان کرده‌ایم.
| ردیف | نام مرکز | نشانی مرکز معاینه فنی |
| 1 | بیهقی | میدان آرژانتین، پارک سوار بیهقی، ضلع شمال شرقی پارک سوار |
| 2 | سراج | میدان رسالت، خیابان فرجام، خیابان سراج، جنب پمپ گاز |
| 3 | الغدیر | یافت آباد، بلوارالغدیر، روبه روی بیمارستان شهدای یافت آباد |
| 4 | شکوفه | بزرگراه آزادگان، ضلع شمالی میدان جهاد،خیابان نور، خیابان شکوفه |
| 5 | نیایش | بزرگراه همت، بلوار اشرفی اصفهانی(جنوب به شمال)، بعد از بزرگراه نیایش، خیابان یکم |
| 6 | آبشناسان | تقاطع بزرگراه ایرانپارس و بلوار شاهین شمالی |
| 7 | چمران | خیابان شهیدرجایی، بالاتر از پل شهید آوینی،جنب مرکز خرید و فروش خودرو |
| 8 | دماوند | خیابان دماوند، بعد از سه راه تهرانپارس، بعد از ساختمان ایرتویا،روبه روی بیمه ایران |
| 9 | خاوران | خاوران، بزرگراه امام رضا(ع)، کیلومتر 12،بعد از خاورشهر، مقابل مرکز تعویض پلاک خودرو |
| 10 | صدف تزئینی | جاده قدیم کرج، کیلومتر 13، نرسیده به چهارراه ایران خودرو |
معاینه فنی چقدر خرج دارد؟
با توجه به خدماتی که در مراکز معاینه فنی کشور به شما ارائه می‌شود، هزینه چندانی از شما نمی‌گیرند. این هزینه هم بر اساس مصوبه هیأت دولت است که مرداد ماه سال گذشته از سوی معاون اول رئیس جمهور ابلاغ شد. جدول زیر حساب و کتاب معاینه فنی انواع خودروها را نشان می‌دهد.
معاینه فنی خودروی سبک عادی = 110 هزار ریال
معاینه فنی خودروی سبک گازسوز = 110 هزار ریال
تست مخازن خودروهای سبک = 110 هزار ریال
تست قسمت های دیگر خودروی سبک = 90 هزار ریال
معاینه فنی خودروی سنگین عادی = 250 هزار ریال
معاینه فنی خودروی سنگین گازسوز = 110 هزار ریال
تست مخازن خودروی سنگین = 125 هزار ریال
تست قسمت های دیگر خودروی سنگین = 125 هزار ریال
معاینه فنی موتورسیکلت = 40 هزار ریال
چه مدارکی با خودمان ببریم؟
اگر قصد دارید به مراکز معاینه فنی مراجعه کنید، بد نیست بدانید که فقط داشتن کارت خودرو یا برگه سبز خودرو کفایت می‌کند. این مدرک را حتما همراه خودتان داشته باشید وگرنه بدون این مدرک، با اصرار و پافشاری هم اتومبیل شما معاینه فنی نمی‌شود. درضمن حضور مالک خودرو هم ضرورتی ندارد و هر کس با در دست داشتن کارت یا برگه سبز خودرو می‌تواند برای اتومبیلی که وارد مرکز می‌کند برگه معاینه فنی بگیرد.
