پیام مانوئل کاستلز به مناسبت رونمایی از نسخه فارسی کتاب قدرت ارتباطات

همکاران گرامی جامعه ایرانیِ کارشناسان ارتباطات

با درود

من بابت ترجمه کتاب قدرت ارتباطات به زبان فارسی، بسیار مفتخرم. اگر جسارت نباشد باید بگویم که این کتاب، مهمترین اثر در مسیر پژوهشی من محسوب می‌شود. این کتاب نشان می‌دهد که روابط قدرت چگونه پایه‌های همه جوامع را بنیان می‌نهند، و از این رو، نهادهای حاکم بر زندگی، ما را تحت کنترل خود در می‌آورند. همچنین نشان می‌دهد که قدرت اساساً در اذهان مردم، معطوف به اراده می‌گردد. [و به همین خاطر است که] شیوه تفکر انسان‌ها، در نهایت رفتار آنها را تعین می‌بخشد.

اگر گروه کثیری از مردم با نهادهایی که زندگی آنها را کنترل می‌کنند، موافق نباشند، هیچ نیروی سرکوب‌گری نخواهد توانست برخلاف میل و ارادۀ آنها به سلطۀ خود ادامه دهد. این همان مسأله‌ای است که به وضوح در انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 شاهد آن بودیم. دستگاه‌های سرکوب‌گر رژیم شاه، با همه تلاش‌هایشان، نتوانستند مردم ایران را از مطالبه حقوق خود و باز کردن عصری جدید در پیشگاه ایرانیان متوقف سازند. آنچه در آن زمان مصداق داشت، در هر زمان و مکان دیگری نیز مصداق دارد، که نمونه آن را در بهار عربی شاهد بودیم.

تحقیقات من نشان می‌دهد که ارتباطات، فرایندی اساسی است که مردم، از طریق آن نشانه‌ها و کالاهای فرهنگی که شیوۀ تفکرشان را می‌سازد، دریافت می‌دارند. پژوهش‌های من همچنین گویای این واقعیت است که فنآوری‌های نوین در سایه ارتباطات افقی، اینترنت و شبکه‌های ارتباطی موبایل، فرایند‌های ارتباطی عمدتاً خودگردانی را میسر ساخته‌اند که تا حد زیادی مستقل از سلطه و کنترل رسانه‌های جمعی بزرگ قرار دارد و کنترل آنها نیز با بروکراسی‌های دولتی دشوار می‌نماید.

بنابراین، حق تعیین سرنوشت برای مردم جهان به طور بالقوه، به مراتب بیش از گذشته فراهم است. دولتی که ادعا می‌کند نماینده مردم است، باید بداند که مردم در حال حاضر، امکان سازماندهی نظام ارتباطی و بسیج سازی منحصر به فردی را در اختیار دارند و این همان چیزی‌است که در پنج سال گذشته در جهان، آشکارا تجربه کرده‌ایم.

تنها دولت‌های مشروع، که حقیقتاً نمایندۀ اراده مردم باشند در درازمدت باقی خواهند ماند. کتاب قدرت ارتباطات، چرایی و چگونگی آن را، بر اساس مطالعات تجربی و تطبیقیِ من، به تفصیل بیان کرده است.

[در پایان] امیدوارم که همکاران من در ایران از تلاش تحقیقاتی من بهره‌مند شوند. صمیمانه‌ترین و خالصانه‌ترین درودهای خود را به جامعه ارتباطات و مردم شریف ایران تقدیم می‌دارم.

مانوئل کاستلز
استاد کرسی علوم ارتباطات دانشگاه کلیفرنیای جنوبی،
و دارنده نشان ممتاز پژوهش از دانشگاه تهران