به گزارش شفقنا رسانه، محمد سلطانیفر روز دوشنبه در نشست تخصصی رسانه و اعتدال گفت: بحث امروز دفتر مطالعات و برنامهریزی رسانهها درخصوص اعتدال است اما این اعتدال به معنای آن چیزی که دولت به دنبال آن بوده نیست و بحث ما درخصوص اعتدال در رسانه است.
او ادامه داد: باید اعتدال در رسانه مد نظر قرار گیرد و اگر این کار انجام شود فضای افراطی از جامعه خارج خواهد شد. استادان بر این نظرند که حوزه اعتدال نباید به چالشهای جناحی و سیاسی کشیده شود و این فضای افراطی را میشود از جامعه بیرون کشید.
رییس دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانهها در ادامه گفت: اگر روزنامهها به فضای اعتدال کشیده شوند و از افراط و تفریط جلوگیری شود اعتدال به جامعه هم کشیده میشود. اعتقاد ما این است اگر رسانهها از افراط جلوگیری کنند موفقتر خواهند بود و امیدوارم تمامی رسانهها این مساله را مد نظر قرار دهند.
سلطانیفر افزود: حوزه اعتدال بیان حقیقت و انعکاس آن به دور از حب و بغض و نگاههای جناحی است و نباید اعتدال را به قربانگاه منافع جناحی ببریم.
او در پایان صحبتهایش اشاره کرد که ما در اینجا جمع شدهایم تا بفهمیم نقش روزنامه نگاران در ایجاد اعتدال در جامعه چیست؟ و آیا میتوان اعتدال را به فضای جامعه برگرداند؟
محبیان: اعتدال رسانه به معنی خنثیپنداری نیست
امیر محبیان، مدرس دانشگاه و روزنامهنگار، گفت: برای شناسایی مفهوم باید مفهوم رسانه و اعتدال را تعریف کنیم تا دریابیم چگونه فرهنگ اعتدال را در رسانه جاری کرد. برای این کار باید چند نکته را از هم جدا کنیم یکی بحث رسانه است و یکی بحث مدیریت رسانه. منظور از رسانه عرصه تعامل است اما منظور از مدیریت رسانه عرصه مدیریت فضاهای تعاملی است.
او افزود: وقتی میگوییم اعتدال در رسانه، بیشتر مدیریت را در نظر داریم وگرنه خود رسانه خنثی است و به عنوان ابزار استفاده میشود. رسانه مجرایی است که دادهها را منتقل میکند تا در بستر فضا، زمان و مکان فضایی منطقی با زبان مشترک بین مخاطبان فراهم کند.
محبیان گفت: ممکن است برونداد رسانه با خود رسانه مشترک نباشد. شاید رسانه خاصیت سمعی و بصری داشته باشد اما خروجی آن متفاوت باشد.
این مدرس دانشگاه به کارکرد مدیریت رسانه اشاره کرد و افزود: کارکردهای مدیریت رسانه، شامل برنامهریزی و طرحریزی، سازماندهی و هدایت و کنترل میشود. اما کارکردهای رسانه مباحث خبری و اطلاعرسانی، آموزشی، سرگرمی و ترویجی را دربرمیگیرد.
او گفت: اعتدال همواره یکی از مفاهیم کشدار در جامعه بوده است در حالی که اگر این مفهوم درست تعریف نشود همه از آن سوءاستفاده میکنند و مفهومی خطرناک میشود.
محبیان در ادامه به تعاریفی از اعتدال اشاره کرد و افزود: یکی از معانی اعتدال، انصاف است که جنبه رفتاری دارد. انصاف ممکن است زمانی به معنی نصفنصف کردن چیزی باشد اما زمانی هم ممکن است حق را به حق دادن باشد. در واقع عدالت در عمل و رفتار را انصاف میگوییم. زمانی هم اعتدال را میانهروی میدانیم و زمانی خودداری از قضاوت و دوری از تعصب اما در حوزه رسانه اعتدال یعنی دادن حق انتخاب و تشخیص به مخاطب و قائل شدن شعوری برای مخاطب تا او خودش انتخاب کند.
او گفت: اعتدال زمانی به معنای عقلگرایی است چون در هر حالت عقل عرصه هستی اعتدال میتواند باشد. افراد معتدل در بیان و رفتار خود از ادبیات فاخری استفاده میکنند.
این روزنامهنگار در ادامه سخنانش به انواع اعتدال اشاره کرد و گفت: دو نوع اعتدال داریم. یک اعتدال رفتاری و یک اعتدال شناختی. اعتدال شناختی مهمتر از اعتدال رفتاری است و باید در سطح جامعه رواج یابد تا اعتدال رفتاری محصول آن باشد.
او افزود: اعتدال در رسانه به معنی خنثیپنداری رسانه نیست. نباید تصور کرد که روزنامهنگار باید خنثی باشد اما نباید فریبکارانه هم عمل کند و نباید به این نتیجه رسید که افراط را در جامعه فیلتر کرد؛ بلکه باید آن را بازتاب داد.
او درباره چگونگی فرهنگسازی در اعتدال گفت: از سه راه میتوان این کار را انجام داد اول فرهنگ قانونگرا باشد یعنی باید قانوننگرایی در اهل رسانه نهادینه شود، دوم عقلگرا باشد یعنی منافع مردم را تشخیص دهد و در نهایت اخلاقگرا باشد و چارچوب فردی افراد را رعایت کند. اگر این فرهنگها نهادینه نشود، شاهد اعتدال نخواهیم بود.
محبیان در پایان به راههای عملیاتی کردن فرهنگسازی برای رسانهها اشاره کرد و افزود: آموزش و پرورش نیراو مناسب در حوزه رسانه؛ یعنی نیروها را پرورش شناختی بدهیم. دومین راه کنترل و ارزیابی مستمر فرایند عمل رسانه ای است یعنی رسانهها ارزیابی شوند تا آسیبها به حداقل برسد و در پایان تنظیم روابط و اقدامات مبتنی بر بازخورد اخلاقی؛ یعنی بین افرادی که کار حرفهای میکنند و کسانی که کار حرفهای نمیکنند تفاوت باشد. اگر فضای رسانه ای در بستر معقول حرکت نکند، کل مسیر را به هم میزند.
امید جهانشاهی: اعتدال را صرفا مساله سیاسی نبینیم
در ادامه امید جهانشاهی، کارشناس ارتباطات، با توجه به کشیده شدن بحث اعتدال در مقوله سیاسی گفت: نباید اعتدال را صرفا به عنوان مسائل سیاسی نگاه کنیم. اعتدال را باید به عنوان ارزش و اندیشه ببینیم. چرا که نگاه سیاسی به مقوله اعتدال در پایان چیز با ارزشی نصیب ما نمی کند. اما اگر اعتدال را به مثابه ارزش نهادینه کنیم مسلما تبعات آن را در سیاست و فرهنگ میبینیم.
او افزود: اعتدال از ریشه عدل می آید. عدل یعنی هر چیزی را سر جای خود قرار دادن. یعنی همه اندیشههایی که در جامعه هستند، هویت ملی را راهنمایی میکنند و توانایی بروز و ظهور پیدا میکنند.
جهانشاهی با توجه به نقش رسانهها به عنوان ابزار سیاسی گفت: پیش از انقلاب رسانهها بیشتر حالت بلندگو را داشتند و صرفا دولتی بودند اما بعدها متاسفانه روزنامهها به ابزار سیاسی تبدیل شدند و به مثابه نهاد اجتماعی نشدند چون یکی از دلایل این است که اعتدال به مثابه فرهنگ در جامعه شکل نگرفته است.
این فعال رسانه ای همچنین افزود: رسانه معتدل رسانه ای نیست که فارغ از نگاه سیاسی بخواهد همه چیز را مستقل و با میانهروی بگوید.خیر درست نیست.زیرا هر روزنامه و هر انسانی یک گرایش سیاسی دارد.
جهانشاهی با تاکید بر رشد دیالوگ ملی گفت: مساله مهم این است که روزنامهها امکان ظهور و بروز داشته باشند، نگاه طولانی مدت را بر نگاه کوتاه مدت ترجیح دهند و باعث رشد دیالوگ ملی شوند.
او با توجه به جا افتادن فرهنگ اعتدال در جامعه میگوید: اگر فرهنگ اعتدال در جامعه جا بیفتد و رسانههای ما در این بستر کار کنند آن وقت میبینیم که با آن اعتدال هر چیزی بر سر جای خود قرار میگیرد.
جهانشاهی با توجه به جا انداختن فرهنگ اعتدال در جامعه گفت: اگر نگاه کنیم میبینیم در فرمایشات ائمه اطهار و بسیاری از منابع فرهنگی خودمان فرهنگ اعتدال پررنگ است و این را باید ارج نهیم.
خانیکی: گرفتار فقدان رسانه معیار هستیم
هادی خانیکی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی، گفت: باید دید آیا امروز رسانهها وضعیت و ساختار اعتدالی دارند یا خیر؟ بعد به مقوله اعتدال بپردازیم.
او افزود: با اعلام انتخابات ریاست جمهوری در 26 خرداد 92 در شهرهای بزرگ شاهد یک رفتار مدنی بودیم و کمتر واکنش افراطی دیده شد. صبح یکشنبه یکی از روزنامه ها تیتر «آفتاب اعتدال طلوع کرد» را زد. با رصد مطبوعات متوجه شدم که از آن روز به بعد در مطبوعات بحث و جدل بر سر مصادیق و تعاریف مفهوم اعتدال شکل گرفت. تعریفها ترکیبی از مواضع گروهی، سیاسی و جناحی، دیدگاههای شخصی، رویکردهای پیشنهادی، توصیه، تجویز، دستور و حتی تهدید و دیکته کردن یک تعریف مشخص درباره اعتدال بود. شاید الان لازم باشد بگوییم اعتدال چه نیست چون جاهایی نام مستعار افراط هم به اعتدال تغییر کرده است. افراطیگریها زبان معیاری شده است که هرکس با آن رفتار نکند گویا معتدل نیست.
خانیکی افزود: در آن زمان به راحتی می توانستیم با یک حساب سرانگشتی بفهمیم که رسانههای مخالف دولت چه کسانی هستند. چرا که بعضی ها در روزنامه های خود تیترهایی زده بودند که متفاوت با پیروزی و موفقیت دولت یازدهم دکتر حسن روحانی در انتخابات بود. متاسفانه رسانههای ما در حوزه سیاست بسیار تلاش می کنند و برخی از آنها به جای پرداختن به اصول حرفه ای رسانه ای خود سیاست زده شده اند و فرسنگ ها از بحث اعتدال فاصله می گیرند.
خانیکی گفت: در حوزه سیاست تلاش شد منازعات سیاسی وارد شود و بگویند اصلاحات ربطی به اعتدال ندارد و حدو مرزهای نظری و مفهومی اعتدال دچار اغتشاش معنایی شد.
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی به رسانهها پیشنهاد کرد درباره بحث اعتدال در رسانهها یا سیاست کمی بیشتر تحقیق کنند و بهتر به آن بپردازند چون این که چه چیزی اعتدال هست یا نیست با آنچه در فضای سیاسی شکل گرفت و بعد از آن هم دولت به دنبالش بود، فاصله دارد.
خانیکی با اشاره به اینکه در حوزه سیاسی اعتدال واژه جدیدی نیست، افزود: وقتی اعتدال مطرح شد باید آن را به عنوان پدید ه جدید رخ داده در ایران فهمید. در دولت دوم دوره آقای خاتمی 10 برنامه اعلام شده بود با عنوان اولویتها و برنامههای دولت دوم اصلاحات که در میان این موارد، مورد دوم به اعتدال اشاره داشت. گام دوم این بود که اعتدال به عنوان مشخصه فرهنگ ایرانی-اسلامی، اعتدال به معنای عدول و محافظهکاری در برابر تحول و تغییر نیست.
وی افزود:اعتدال مبتنی بر عدل یعنی شاخص ممتاز فرهنگ شیعی و عنصر مهم در هویت ایرانی-اسلامی است. شیعه هم در عرصه آفرینش و هم در عرصه رفتار فردی و روابط اجتماعی به عدل معتقد است و این یعنی باور به برخورداری جهان از نظم و انضباط حکیمانه لازمه پذیرش عقل در آفرینش و به کارگیری خرد انسانی است. مهمترین آفت و آسیب در این مسیر خروج از دایره اعتدال و رها شدن جامعه در ورطه افراط است. به همین دلیل اعتدال حرکتی خردورزانه، فعالانه و بردبارانه در جامعه برای مقابله با کمظرفیتی تاریخی و دورماندن از استبداد است. برای استمرار مردمسالاری یک جهت و یک مسیر بیشتر وجود ندارد و آن تکیه بر اعتدال هم در راه و هم در روش است. این متن را باید در طبیعت اصلاحات در همه سطوح جامعه جاری کرد.
او ادامه داد: اعتدال به معنای یک عقل معنایی و فهم کلی رای در سال 92 قابل فهم است. یعنی در سطوح مختلف جامعه، نخبگان و سیاستمداران برداشتهای متفاوتی از اعتدال میشود ولی شاید فصل مشترک همه آنها این باشد که از افراط دور میشوند. با این اوصاف میتوان گفت اعتدال نیازمند توصیف و تبیین بود و هست اما مهمتر این است که باید توسط رسانهها عملیاتی و اجرایی شود. اعتدال هدف نیست؛ بلکه وسیلهای است که به نیازها و اولویتهای جامعه پاسخ داده شود و به اعتدالی کردن ساختارها کمک کند.
خانیکی به نکتهای مهم درباره اعتدال اشاره کرد و افزود: در اعتدال ساختارها بر کنش مقدم هستند. گاه افراد معتدل ممکن است در ساختارهایی قرار گیرند که نتیجه آن کنشهای غیراعتدالی میشود. اعتدال فقط دعوت به مشی و بحث در حوزه اخلاق نیست. دعوت به خط مشیهای اعتدالی و شکل دادن به ساختارهای اعتدالی است. بسیاری اوقات میخواهیم معتدل باشیم و اعتدالی رفتار کنیم ولی ممکن است ساختارهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی موجود این اجازه را ندهد. اعتدال به معنای وسط گرفتن در جناحهای سیاسی نیست؛ بلکه در برابر افراط معنا میشود و به تدریج با مدارا و گام به گام به سمت بهبود رفتن است.
او گفت: اعتدال به معنای حرکتی است که بشود بر سرنیازها و منافع ملی اجماع کرد اما ترکیب منافع زمانی امکانپذیر میشود که زمینههایی برای فهم بحثهای آزاد و انتقاد باشد؛ یعنی فضای آزادی که جامعه هم آن را بفهمد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: اعتدال به معنای بالا بردن ظرفیتهای مادی و معنوی جامعه و ایجاد ظرفیتهای جدید است که با کمک این ظرفیتهای جدید بر افراط غلبه کند. زمانی این امر محقق میشود که زمینههایی برای آن وجود داشته باشد؛ این زمینهها میتواند فرهنگی باشد یا با شکلگیری گفتمانهای جدید بر این عدم تعادل ساختاری غلبه پیدا کند.
او افزود: معتقدم رسانهها در وضعیت عدم تعادل ساختاری هستند و ماحصل تولید رسانهها یک محصول اعتدالی نیست. امروز متاسفانه در فضای رسانه ای گرفتار یک فقدان رسانه معیار و زبان معیار رسانه ای هستیم و فضایی ایجاد شده که بحث اعتدال به نوعی رو به فراموشی سپرده شده است.
خانیکی با اشاره به اینکه نباید رسانههای منتقد دولت را محدود کرد، گفت: رسانهها به جای اینکه مساله مشترک را اشاعه کنند، چندپارگی را اشاعه میکنند و زمانی که این منشا رسانهها در بخشهای مختلف حکومت قرار میگیرد مشکل شروع میشود. میتواند در سطح جامعه رسانه افراطی وجود داشته باشد اما وقتی مدیریت رسانه افراطی به بخشهای دیگر حکومت برگردد مشکل است چون زبان افراطیگری رسمیت داده میشود.
رسانهها از لحاظ ساختاری دچار عدم تعادل هستند؛ یعنی بهرغم اینکه دولت در کشور برقرار هست اما وزن رسانهها همسو با دولت بهخصوص در فضای مجازی کمتر است. در عدم تعادل نمیشود گفت پیام هموزن منعکس میشود. گرفتار جامعه غیراخلاقی در فضای انعکاس رسانه ای شده ایم و این تعادل را به هم میزند.
او گفت: امروز با توجه به دیدگاههای مختلف مردم مایلند از افراط دوری کرده و به سمت اعتدال پیش بروند. رسانهها نیز باید ضمن رعایت بحث اعتدال، آن را در جامعه تبیین، رعایت و نهادینه کنند؛ چرا که اعتدال به سر و سامان دادن وضعیت جامعه کمک شایانی خواهد کرد.
خانیکی تاکید کرد: امروز وظیفه ماست که به همراه رسانهها اعتدال را در مقابل افراط مطرح کنیم و با ارائه راهکارهای مناسب، پیشنهادات سازنده، نقدهای منصفانه گام به گام به سمت بهبودی و اعتلای کشور پیش برویم؛ چراکه اعتدال حرکتی است که اگر اجماع ایجاد شود در بحث نیازها و منافع ملی مردم بسیاری از مسائل خود به خود حل و فصل خواهد شد.
او گفت: متاسفانه گاهی اوقات رسانهها دستمایه برخی نهادها و حزبها می شوند و از جایگاه واقعی خود فاصله میگیرند. امروز مرز بین نقد و تخریب با هم آمیخته شده، مرز میان واقعیت و بحرانزایی با هم آمیخته شده است لذا باید دست به دست هم دهیم و بتوانیم به کمک هم با تبیین واقعی اعتدال کشور را به سوی جامعه آرمانی سوق دهیم.
او گفت: بر این باورم رسانه، رسانه است؛ حزب، حزب است و نهاد حکومتی کار حکومتی انجام میدهد و هر کدام باید کار خود را انجام دهند. اما در رسانهها عمل غیر رسانه ای دیده میشود. اگر رسانهها بتوانند در موضع اعتدال قرار بگیرند، میتوانند جامعه را آن طور که هست منعکس کنند.
کسری نوری: بار اعتدال را بر دوش رسانهها نگذاریم
کسری نوری، سردبیر روزنامه شهروند، گفت: اگر اعتدال را بپذیرم که با حوزه اخلاق ارتباط دارد و اگر متهم به افراطگری نشوم می گویم اخلاق در جامعه ما در کما است و می خواهیم در چنین شرایطی حرف از اعتدال بزنیم و از آن هولناکتر این است که بار آن را نیز به دوش رسانهها بیندازیم.
این فعال رسانهای در ادامه گفت: در مقاطعی بحث جامعه مدنی مطرح شد و مطبوعات پرچمدار جامعه مدنی شدند و متاسفانه پرداختن به جامعه مدنی وسیلهای شد برای قضاوت درباره مطبوعات. به دلیل پرداختن به آن گروهی متهم به افراط شدند که بعد مدتی همان جامعه مدنی تبدیل به مدینه النبی شد. متاسفانه ما در این مفاهیم گیر کردیم و تعریف روشنی از آنها نداریم. لذا آن را بار بر مطبوعات می کنیم و درباره ی آن قضاوت میکنیم. در پایان هم مقصر همه کاستیها مطبوعات میشوند. من از این بابت نگران رسانهها هستم.
او در ادامه گفت: من نمیخواهم بگویم که رسانههای ما هیچ وقت دچار افراط نشدند اما اگر رسانههای ما متهم به افراط شدند آیا رسانهها خودشان شروع کننده افراط در جامعه بودند یا تابعی از شرایط حاکم بر فضای سیاسی جامعه و کشمکشهایی در هرم قدرت بودند. عمده رسانههای ما وابستگی به جریان سیاسی داشتند.
این روزنامه نگار گفت: زمانی که رسانههای ما به معنای واقعی افراط کردند باید بدانیم این اتفاق تابع شرایط جامعه بوده است و نمی توان به تنهایی رسانه را مقصر دانست. در ایران اکثر رسانههای وابسته به جریانات سیاسی هستند و هر کسی زور بیشتری داشته باشد، صدای بلندتری دارد و میتواند گروه مقابل را به افراط متهم کند.
نوری افزود: در مورد موضوع اعتدال نیز همین نگرانی وجود دارد و اگر به تعریف درستی در این باره نرسیم کارکرد معکوسی را پیدا میکند باز هم شاهد درگیر شدن رسانهها خواهیم بود.
او افزود: آنقدر بر مفهوم اعتدال در جامعه تاکید میشود که متاسفانه با توجه به آن هم مورد قضاوت قرار میگیریم. درخواستم از دولت این است که بار این مساله را بر دوش رسانهها نگذارند. رسانهها فقط میتوانند برای کمک به این مساله ابزار باشند. و ما باید به جایی برسیم که بتوانیم به تعریف مشخصی از اعتدال در جامعه برسیم.
ناظمی: جامعه اعتدالی، جامعه قانونگراست
در ادامه مراسم مازیار ناظمی، تهیه کننده و مجری، گفت: اگر قرار است در جامعه اعتدال داشته باشیم، باید حرف راست زده شود؛ چراکه جامعه اعتدالی جامعه قانونگراست.
او افزود: ما دولت مصیبتزده نیستیم اما با واقعیتها هم زندگی نمیکنیم. الگوهای جامعه ما مشکل دارند و ما با شعارزدگی جلو میرویم.
ناظمی ادامه داد: مخاطب امروز دیگر از مخاطب نظریه تزریقی، که مخاطبی منفعل بود، بیرون آمده است اما رسانه امروز نیز برای مخاطب تعریف نشده است و این باعث شده است که اعتماد مخاطب به رسانه دچار خدشه شود. مخاطب امروز میتواند با رسانه مقابله کند و این رابطه باید با تعامل جلو برود.
او با اشاره به این که رسانهها باید صدای مردم باشند گفت: دنیای امروز و مخاطب امروز تعریف اعتدال میخواهند.
مصطفی کواکبیان: اخلاق را سرلوحه کار خود قرار دهید
مصطفی کواکبیان، مدیر مسوول روزنامه مردم سالاری، گفت: در رابطه با بحث عدالت سه مفهوم اساسی وجود دارد. یکی به معنای مساوات است که هر چقدر هم زیبا باشد اما باز هم معنای عدالت را در پی ندارد. معنای دیگر آن به فرموده حضرت علی(ع) حق را به حقدار رساندن است و مفهوم دیگر اعتدال است که به معنای رفع افراط و تفریط نیست و توازن را مطرح می کند. اعتدال به تنهایی در روش نیست بلکه باید در راه نیز اعتدال مشاهده شود و زمانی بحث اعتدال در روش پیش میآید که خصوصیات اعتدالی انسانها نیز در نظر گرفته شود.
او تاکید کرد: باید ببینیم مفهوم اعتدال که به ویژه از خرداد 92 و انتخابات اخیر در ادبیات سیاسی ما بیشتر تکرار شده است چقدر خصوصیات اعتدالی انسانها را در نظر میگیرد. ما میتوانیم در جامعه خود اصولگرا و اصلاحطلب معتدل داشته باشیم که معتدل هم فکر کنند و در میانه مسیر حرکت کنند.
کواکبیان ضمن رد اعتدال بر مبنای جریان سیاسی گفت:جریان انتخابات 92 میگوید که ما باید در تمام مسیرها بر مبنای اعتدال حرکت کنیم. قبول ندارم که اعتدال جریان جدید سیاسی باشد. باید دید در جناح اصلاحطلبان یا اصولگرایان اعتدال به چه معناست؟
او در رابطه با وضعیت رسانهها گفت: اگر وضعیت رسانهها را به صورت سه ضلعی در نظر بگیریم یک ضلع آن حاکمیت میشود ضلع دیگر آن دولت حاکم به معنای کابینه و هیئت وزیران و ضلع سوم آن خود رسانه ای ها میشوند.
مدیرمسوول روزنامه مردم سالاری گفت: در بخش نظام سیاسی رسانه عدم تعادل را مشاهده میکنم. متاسفانه گاهی صداوسیمای ما به حدی نامتعادل پیش میرود که تمام تعادل رسانهها را برهم میزند.
کواکبیان ادامه داد: باید برای تعادل رسانهها خطوط قرمز را مشخص کنیم. باید بگویم من با هرگونه توقیف روزنامه مخالف هستم چون اهل رسانه از این اتفاق آسیب جدی میبیند.
مدیر مسوول روزنامه مردمسالاری در ادامه خاطرنشان کرد: اگر دولت واقعا میخواهد به سمت اعتدال برود باید حاکمیت اخلاق را سرلوحه کار خود قرار دهد و باید بدانیم در هشت سال گذشته؛ دولتهای نهم و دهم با بداخلاقی جامعه را به وضعیت بدی رساندند.
او خطاب به اهالی رسانه گفت: باید در میان خودتان افراطیان را طرد کنید. نقض مبادی آداب هیچ ایرادی ندارد اما معنای آن با تخریب کاملا متفاوت است و یکی دیگر از مباحث مهم این است که رسانهها باید از جوزدگیها و یا نگاه دکهای دوری کنند و نباید این گونه باشند که بگویند اگر فلان تیتر را بزنیم مردم روزنامه را میخرند. تیترها باید نگاه عقلانی داشته باشند.
محسنیانراد: نظارت را رها کنید؛ مراقبت کنید
مهدی محسنیانراد، عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) گفت: در سالهای گذشته و با جنگ دهه 60 روزنامهنگاری ایران بیشترین آسیب را دید. ما فراموش کردهایم اما سالها قبل دانشجویان رشته روزنامهنگاری تربیت میشدند تا کارشان را درست انجام دهند و نقادانه برخورد کنند.
او با اشاره به مشخص نبودن تکلیف روزنامهنگاری در سالهای گذشته افزود: قانون اول مطبوعات میگوید اگر مقام دولتی به روزنامهنگار اطلاعات موردنیاز را ندهد باید مجازات شود اما این رعایت نمیشود.
او گفت: در این سالها سردرگمی سنگین میان حکومتمردان ایران داریم درباره اینکه روزنامهنگاری و کارکرد رسانهها چیست. اجازه بدهید روزنامهنگاری کار خودش را انجام دهد. وقتی تخصص ندارید دخالت نکنید. ماده 44 قانون اساسی میگوید تلویزیون، بانک و بیمه در اختیار دولت است. چرا این همه بانک خصوصی داریم اما تلویزیون خصوصی نداریم و تلویزیون همچنان در انحصار است؟ ما داریم با ارتباطات چه کار میکنیم؟
او ادامه داد: بحث نظارت را رها کنید که از اساس غلط و اشتباه است. باید مراقب بود مثل مادری که از فرزندش مراقبت میکند تا زمین نخورد. مرحوم دکتر معتمدنژاد گفت امتیاز روزنامه را لغو کنید بگذارید روزنامهنگاری بازار خودش را داشته باشد. اجازه دهید روزنامهنگاری مانند بخش قلب بیمارستانهای کشور با جراحان و متخصصان خودش کار کند.
او در پایان گفت: تنها پیشنهاد من این است بحث تخصص و تعهد به نفع کشور نیست. متخصص باید روزنامهنگار باشد، اجازه دهید کار خودش را انجام دهد.
خانیکی: جامعه ایرانی میل به اعتدال دارد
در پایان یکی از حاضران در جلسه گفت: به ما یک عمر یاد داده اند فضای مفهومی در جامعه به وجود بیاوریم و مفهوم سازی کنیم اما الان ما مصرف کننده شدهایم. یعنی دنیای سیاستمداران می آید هر چند سال یک بار مفهوم ها را تغییر می دهد. ما مجبوریم پروژههایمان را به سمتی بیاوریم که آنها نشان داده اند و در حال حاضر بر روی مفهوم مبهمی مثل اعتدال بحث می کنیم در حالی که می توانستیم از مفهوم های بنیادی تری استفاده کنیم؟
خانیکی در پاسخ به این پرسش گفت: این که آیا دانشگاهها مصرف کننده هستند و حوزه سیاست دولت تولید کننده هستند یا نه؟ به نظر من باید سوال را درست کنیم. زمانی در انتخابات انگلستان حزب کارگر به خاطر طرح یک مفهوم به عنوان طبقه کارگر جدید برنده شد. همین بحث در حوزه سیاست مطرح شد و در جامعه شناسی گیدنز به عنوان راه سوم ادامه یافت.
او افزود: من فکر می کنم نگاه فرادست و فرودست به دولت و دانشگاه نداشته باشیم که الان به دلایل اجتماعی و سیاسی این نگاه هست. مثلا وقتی که دانشگاهها در معرض نقد رییس قوه مجریه قرار می گیرند نشاندهنده این است که رابطه زنده ای نیست. اما اگر از سطح فرادست و فرودست برویم به نظرم مفهوم اجتماعی در انتزاع ساخته نمی شود.
او گفت:عقل معنایی نشان میدهد که جامعه ایران در انتخابات اخیر از افراطگرایی خسته است و میل دارد به سمت اعتدال برود.
او در رابطه با میل جامعه ایرانی به اعتدال گفت: میتوانیم بحث جامعهشناسانه هم داشته باشیم که آیا جامعه ایرانی معتدل است و میل به مدارا دارد یا اینکه افراطی است. به نظر من جامعه ایرانی میل به تعادل دارد که از بین این بحثها مشخص شد که اعتدال در جامعه ایرانی مهم است .
او گفت: مساله اعتدال هم مساله دولت است هم جامعه و هم نخبگان و باید به آن پرداخت.
محبیان: اقتصاد رسانه باید اصلاح شود
در ادامه فرد دیگری پرسید: آیا استفاده از رسانههای عمومی در خدمت رسانههای جناحی را میتوان در خدمت اعتدال دانست؟ که محبیان پاسخ داد: این واقعیتی است که وجود دارد اگرچه شاید مطلوب نباشد. وقتی زمان گرفتن یارانه مطبوعات به دستان آقای انتظامی نگاه میکنیم ایراد کار از ماست که اقتصاد رسانه را با فروش مطلب تامین نکردهایم.
او افزود: بحث مارکتینگ رسانه اهمیت زیادی دارد و رسانهای که بیشتر حرف مردم را بزند مخاطب بیشتری هم خواهد داشت اما اگر منابع مالی روشن نباشد، صاحبان قدرت میتوانند رسانه را بالا و پایین ببرند. باید دید رسانه از کجا تامین میشود و از لحاظ مالی آن را مستقل کرد.
محبیان ادامه داد: اگر رسانهای توان تخصصی ندارد، چطور میتوان آن را بالا نگه داشت؟ ایرادی ندارد بگذارید زمین بخورد. این طور می فهمد باید کسی را وارد کار کند که افکارعمومی را میشناسد. اما این واقعیت نامطلوب جامعه ماست و تا زمانی که اقتصاد رسانه را اصلاح نکنیم به جایی نمیرسیم.
محسنیان راد در ادامه گفت: محبیان به گونه ای صحبت کرد که مشخص است برای آن کار کرده است. مشکل ما این است کشور ما پول نفت دارد و ما وقتی مرور می کنیم می بینیم هیچ تلویزیونی مثل تلویزیون ایران نصیحت نمی کند. در برنامه کودک و حتی اخبار هم نصیحت می کنند.
او ادامه داد: این پیچیدگی سبب میشود که در جواب سوال بگوییم بله مشکل است اما در کنار آن پیچیده است و حتی کشف آن بسیار مهم است که بفهمیم مرز آن کجاست.
محسنیان راد در پایان گفت: حرفهای امروز من را از روی غضب تلقی نکنید. حرف من این است که من مشکلات را دیده ام و نباید بگوییم چون نفت داریم و مردم هم مالیات نمی دهند همه چیز درست است. مشکل ما پیچیده تر از این حرفهاست.
کواکبیان: احزاب را جدی نمیگیریم
کواکبیان نیز در پاسخ به سوال گفت: بعضی رسانه ها باید رسانه ی عمومی تلقی شود اما جناحیترین رسانه ها در کشور هستند. همه رسانههای عمومی همینطورند.
او گفت: همه این مشکلات فقط از طرف رسانه نیست؛ بلکه به احزاب هم برمیگردد. اگر احزاب کارکرد خودشان را داشته باشند این اتفاق رخ نمیدهد. مشکل اینجاست که احزاب را جدی نمیگیریم. بخشی از این سوال فرا رسانه ای است. مطبوعات نیز نباید حزبی باشد اما گاهی کارکرد حزبی میگیرند.
انتظامی: جزئیات برگزاری نمایشگاه مطبوعات را تا چند روز آینده اعلام میکنیم
حسین انتظامی، معاون مطبوعات وزارت ارشاد، در پاسخ به سوال برگزاری نمایشگاه مطبوعات گفت: برای برگزاری سعی داریم مبنای تصمیمگیری شورای هماهنگی تشکلهای مدیریتی باشد. با کمک نمایندگان شوراها و انجمنهای صنفی روزنامهنگاری جلسهای را برگزار و در آن تاریخ برگزاری نمایشگاه مطبوعات را مشخص میکنیم. نتیجه تا چند روز آینده اعلام میشود.