در فرایند تخریب تا نوسازی خانه‌ها، زباله‌های ساختمانی یا همان نخاله‌ها تولید می‌شوند که شاید خیلی از ما ندانیم سرنوشت این نخاله‌ها به کجا ختم می‌شود. تمامی کسانی که ساخت‌وساز انجام می‌دهند موظفند با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک شهر تهران درخواست حمل خاک و نخاله پروژه خود را بدهند. این دفاتر نیز پیمانکاران مشخصی را برای این کار درنظرگرفته و با ارائه کارت و تعیین مسیر تردد، کامیون‌ها برای جمع‌آوری و حمل نخاله اقدام می‌کنند. خاک و نخاله حمل شده از پروژه‌های ساختمانی به سایت 60هکتاری آبعلی منقل می‌شود. گفته می‌شود روزانه 50هزار تن خاک و نخاله وارد این سایت می‌شود که چیزی در حدود 7برابر زباله‌های تهران است. البته خاک و نخاله تولید شده بیشتر از این میزان است و بخشی از آن در محل وتوسط برخی پیمانکاران تخریب ساختمان، جداسازی شده و برای صنایع مورد نیازاستفاده می‌شود. سایت آبعلی از 30سال پیش تاکنون محل تخلیه خاک و نخاله بوده است.
سال 91رکورددار تولید خاک و نخاله
تعدد و سنگینی پروژه‌های شهری، خاک و نخاله تولید شده در برخی روزها را به 70هزار تن هم رسانده است، بزرگراه امام علی(ع) و تونل نیایش ازجمله این پروژه‌ها هستند. به گفته معاون پسماندهای ساختمانی و عمرانی سازمان مدیریت پسماند، اواخر سال 91بیشترین پروژه‌های شهری در تهران انجام شد و در این زمان حتی تا روزی 100هزار تن‌نخاله هم به آبعلی منتقل شده است. به گفته ایرج ولی‌نژاد، اگرچه در سال‌های اخیر با کاهش ساخت‌وساز میزان تولید نخاله‌ها کمتر شده است افزایش پروژه‌های شهری در این مدت، جبران این کاهش را کرده؛ هرچند که میزان نخاله تولیدی در یک پروژه شهری شاید حدود هزار برابر یک ساخت‌وساز معمولی باشد. البته در برخی موارد خاکبرداری یک پروژه عظیم شهری در خاک‌ریزی پروژه شهری دیگری مورد استفاده قرار می‌گیرد که این اقدام قدمی بسیارکوچک در کاهش نخاله منتقل شده به مرکز آبعلی است.
میر فاضل نیکزاد کارشناس ارشد مدیریت و برنامه‌ریزی شهری با اشاره به این موضوع می‌گوید: حدود 4سال پیش خاک حفاری یکی از خطوط مترو به گود کهریزک منتقل وبه ارتفاع یک تا 3متر روی زباله‌ها ریخته شد وسپس روی آن جنگل‌کاری وسیعی صورت گرفت، زباله‌های مدفون شده زیر این خاک‌ها نیز بعد از مدتی به کود تبدیل می‌شوند و برای فضای سبز ایجاد‌شده مفید هستند.
احداث کارخانه پیشرفته بازیافت نخاله
سال‌گذشته در سایت آبعلی کارخانه‌ای با ظرفیت یک‌هزار تن افتتاح شد که استحصال آن تنها شن، ماسه و خاک است و بخش محدودی از مصالح را پوشش می‌دهد. ظرفیت این کارخانه هم‌اکنون به 3هزارتن رسیده و قرار است تا چند‌ماه آینده تا 5هزار تن هم افزایش یابد. اما سازمان مدیریت پسماند به غیراز این کارخانه به‌دنبال احداث کارخانه مجهز و پیشرفته‌تر بازیافت خاک و نخاله با همکاری بخش خصوصی است. البته ظرفیت و توان آنها کمتر از میزان مورد انتظار است به همین دلیل این سازمان تصمیم گرفته با شرکت‌های خارجی هم که در این زمینه پیشرفت‌هایی داشته‌اند وارد مذاکره شود.ولی‌نژاد می‌گوید: با راه‌اندازی این کارخانه خواهیم توانست مواد و مصالح ارزشمند مانند شن، ماسه، قیر، پلاستیک، خاک نباتی، خاک ساختمانی و مصالح فلزی مانند فولاد و آلومینیوم را استحصال کنیم.
ترویج به‌کار‌گیری مصالح سبک
به غیراز احداث کارخانه بازیافت نخاله، سازمان مدیریت پسماند شهر تهران طرح دیگری را نیز برای کاهش خاک و نخاله تولید شده در برنامه‌های خود گنجانده است. به گفته معاون پسماندهای ساختمانی و عمرانی سازمان مدیریت پسماند قراراست طی جلساتی مشترک با وزارت مسکن وشهرسازی و مؤسسه استاندارد قدم‌هایی برای تدوین آیین‌نامه به کارگیری مصالح سبک و بادوام در ساختمان‌سازی برداشته شود. با استفاده از این مصالح مدرن و سبک، زمان بسیار کمتری برای احداث یک بنا لازم است که طبیعتا کاهش هزینه را هم به‌دنبال دارد؛ همچنین وزن کم آنها خسارت زمان زلزله را هم کاهش می‌دهد؛ هرچند که در مجموع این مصالح ازمقاومت بسیار خوبی برخوردارند و عمر ساختمان‌ها را هم طولانی می‌کنند که این مزیت، تولید خاک و نخاله را کاهش می‌دهد. تاکنون تعدادی از فرهنگسراها و خانه‌های فرهنگ محلات نیز با استفاده از همین مصالح احداث شده‌اند.
