جزئیات معامله بزرگ آمریکا با طالبان

در آمريكا نيز گروهي از اين اقدام انتقاد كردند و گفتند با اين كار، گروگانگيري از اتباع آمريكا در سراسر جهان تشويق خواهد شد. اين در حالي است كه ملا محمد عمر رهبر طالبان اين مبادله را يك پيروزي بزرگ توصيف كرد. بسياري در افغانستان اين مبادله را نشانه‌اي ديگر از تمايل آمريكا براي پايان‌دادن به دخالت خود در اين كشور عنوان كردند. اوباما در سفر 4ساعته اخير خود به افغانستان اعلام كرد تمام نيروهاي آمريكايي تا پايان سال 2016 از اين كشور خارج مي‌شوند. با خروج نيروهاي رزمي غربي تا پايان سال‌جاري ميلادي، 9800نفر نظامي آمريكايي عمدتاً براي مأموريت‌‌هاي آموزشي در اين كشور مي‌مانند.

وزارت خارجه افغانستان در بيانيه‌اي اعلام كرد كه هيچ دولتي نمي‌تواند شهروندان كشوري را كه زنداني هستند، به كشور ثالث منتقل كند. براساس مفاد اين قرارداد كه با ميانجيگري قطر منعقد شد، اين 5 فرمانده ارشد طالبان به همراه خانواده خود يك سال در قطر زندگي خواهند كرد و در اين مدت اجازه مسافرت بين‌المللي نخواهند داشت.

حامد كرزي رئيس‌جمهور افغانستان كه با هدف جلوگيري از درز خبر در جريان اين مبادله نبوده‌، هنوز درباره آن اظهارنظر نكرده است، اما لحن بيانيه وزارت خارجه به روشني نارضايتي وي را نشان مي‌دهد. وي در سال‌هاي اخير به‌شدت منتقد دولت آمريكا بوده است و به‌نظر مي‌رسد اين مبادله باعث افزايش بي‌اعتمادي بين دوطرف شود. كرزي به‌رغم فشار آمريكا، حاضر نشد پيمان امنيتي را با واشنگتن براي باقي‌ماندن شماري از نيروهاي آمريكايي تا سال2016 امضا كند.

كاخ سفيد مي‌گويد 2نامزد اصلي انتخابات رياست‌جمهوري افغانستان اطمينان داده‌اند اين پيمان را امضا خواهند كرد. مقامات ارشد دستگاه اطلاعاتي افغانستان مي‌گويند 5فرمانده ارشد طالبان به صفوف اين جنبش شورشي برخواهند گشت، آن هم درست در زماني كه حضور نيروهاي غربي در افغانستان كاهش قابل توجهي خواهد يافت. پنتاگون همه اين افراد را خطرناك و مستعد ايجاد تهديد توصيف كرده بود. دست‌كم 2نفر از آنان به ارتكاب جنايات جنگي متهم هستند، ازجمله قتل هزاران نفر از شيعيان افغانستان.

اين مبادله به همان اندازه كه در افغانستان ايجاد نگراني كرده، در جبهه مقابل كابل يعني طالبان شادماني ايجاد كرده است. ملا محمد عمر رهبر مرموز طالبان كه سال‌ها از وي خبري نبود، در بيانيه‌اي آزادي اعضاي ارشد طالبان را يك پيروزي بزرگ توصيف كرد. وي در پيام بي‌سابقه خود گفت تبريك قلبي خود را به تمام ملت مسلمان افغانستان، تمام مجاهدين و خانواده‌ها و بستگان زندانيان به مناسبت اين پيروزي بزرگ در ارتباط با آزادي 5رهبر طالبان از زندان گوانتانامو تقديم مي‌كنم.

اين روحاني يك چشم كه از زماني كه نيروهاي آمريكايي دولت طالبان را در سال 2001سرنگون كرد، در خفا به سر مي‌برد، همچنين از دولت قطر به‌خاطر ميانجيگري براي اين مبادله و موافقت با ميزباني اين افراد به‌مدت يك سال تشكر كرد. شايد ابراز شادماني كم‌سابقه طالبان بود كه بسياري از منتقدان اوباما را در مخالفت با اين اقدام به ميدان آورد. برخي مانند جان مك‌كين عضو جمهوريخواه كنگره گفتند اين افراد كه جزو سرسخت‌ترين اعضاي طالبان هستند، بار ديگر به ميان هم‌قطاران خود باز خواهند گشت.

گروهي ديگر هم گفتند چنين اقدامي سبب مي‌شود كه گروه‌هاي مشابه در سراسر جهان براي گروگانگيري از اتباع آمريكا تشويق شوند. اين در حالي است كه ژنرال دمپسي رئيس ستاد مشترك ارتش آمريكا گفت اين جزو اخلاق نظامي ماست كه هرگز هم‌قطاران فروافتاده خود را جا نگذاريم. چاك هيگل وزير دفاع آمريكا نيز كه در سفر افغانستان بود، اظهار اميدواري كرد كه اين مبادله به فتح بابي در آشتي با شورشيان بينجامد. وي اتهام جمهوريخواهان را كه اين مبادله در نتيجه مذاكره با تروريست‌ها بود‌، رد كرد و گفت اين مبادله با ميانجيگري دولت قطر امكان‌پذير شد.

مبادله چگونه انجام شد؟

در اين حال، اطلاعات بيشتري درباره شرايط مبادله برگدال سرباز 28ساله آمريكايي با 5رهبر طالبان منتشر شد.
بنابر گزارش‌ها ده‌ها نفر از نيروهاي ويژه آمريكايي با حمايت هلي‌كوپتر و هواپيماهاي بدون خلبان ساعت10.5 صبح روز شنبه به منطقه‌اي در استان خوست در مجاورت مرز پاكستان رفتند و برگدال را كه در محاصره 18نفر از نيروهاي طالبان بود، تحويل گرفتند. اين جزو اندك مواردي بود كه رودرروشدن نيروهاي دوطرف به درگيري منجر نشد. برگدال سال 2009به‌دليل نامعلومي از پايگاه نظامي استان پكتيا خارج شد و به اسارت طالبان درآمد. منابع آمريكايي مي‌گويند وي در اين سال‌ها در شهري در پاكستان نگهداري مي‌شد كه اين امر مانع انجام عمليات براي آزادي وي بود.