مهمترین پرسشی که در اینجا مطرح است اینکه علل این اختلاف دو طرف شیعه چیست و چرا کسی در جهت حل این اختلاف گامبرنمیدارد؟
حدود 2 ماه پیش جریان صدریها که در کابینه مالکی شش وزیر داشتند اعلام کردند که از کابینه مالکی خارج شدند.
خروج صدریها در آن هنگام آرام و بدون تنش صورت گرفت هرچند که آنها نسبت به کارآمدی دولت مالکی تحفظ داشتند ولی در عین حال اعلام کردند که آنها از سهم خود در دولت چشمپوشی میکنند و دست نخستوزیر را برای انتخاب وزرای جایگزین بازمیگذارند و نمایندگان آنها در پارلمان عراق (30 نماینده از مجموع 275) همچنان از دولت مالکی حمایت خواهند کرد.
افزون بر آن صدریها اعلام کردند که با خروج آنها در حکومت، مالکی میتواند وزرای جدید را خارج از عرف سهمیهبندی اعضای ائتلاف انتخاب کند و این اقدام اولین گام برای خروج از نظام سهمخواهی مذهبی، قومی و حزبی بهسوی نظام فراگیر ملی باشد.
حمله نیروهای آمریکایی به جنبش المهدی شاخه نظامی جریان صدری در استان دیوانیه و حمله نیروهای انگلیسی به این شبهنظامیان در استان بصره در 2 ماه پیش نیز رابطه صدریها و مالکی را بر هم نزد هر چند که صدری ها اعلام کردند که انتظار آنها از دولت مالکی متفاوت بود.
دخالت آشکار ارتش عراق و نیروهای انتظامی در کنار نیروهای اشغالگر خارجی بر ضد جیش المهدی در شهرهای سماوه، دیوانیه و بغداد، رابطه میان این دو را تیره کرد و سیل اتهامات متقابل سرازیر شد.
مالکی چند روز پیش اعلام کرد جیش المهدی همانطور که فرماندهان آن اعلام کردند با دولت مشکلی ندارد و آنهایی که با نیروهای دولتی درگیر هستند گروههای بعثی و صدامی هستند که به درون جیش المهدی رخنه کرده و با این پوشش در مقابل دولت قرار گرفتند.
متقابلاً آقای احمد شیبانی یکی از مسئولان ارشد جریان صدری اعلام کرد که مالکی در لبه پرتگاه قرار دارد و بهزودی سقوط خواهد کرد.
با توجه به این تحولات بسیاری از تحلیلگران سیاسی معتقدند که دولت مالکی واردمرحله ناپایداری شده و احتمال سقوط آن وجود دارد. خروج صدریها از کابینه و اعلام اینکه آنها در پارلمان از این پس ازکابینه حمایت نخواهند کرد و خروج مشروط جبهه توافق عراقی که دربرگیرنده سه گروه از تشکلهای عرب سنیاند، از کابینه ،عملا مالکی را گروگان ایاد علاوی نخستوزیر پیشین قرار می دهد.
به عبارتی دیگر چنانچه جبهه عراقی به رهبری علاوی از کابینه خارج شود، کابینه حاکم از اکثریت خواهد افتاد و سقوط خواهد کرد.
اظهارنظرهای اخیر علاوی بر ضد دولت مالکی و گفتوگوی وی با برخی از گروههای سیاسی عراقی در قاهره و عمان و حمایت اشغالگران و دولتهای عربی از این تحرکات شاخص در جهت ایجاد ناپایداری در دولت حاکم شمرده میشود.
البته متقابلاً حزب الدعوه که مالکی دبیرکل آن است با مجلس اعلای عراق به رهبری سیدعبدالعزیز حکیم و اتحادیه میهنی کردستان و حزب دمکرات کردستان و مجموعهای از افراد مستقل در تلاشند تا ائتلاف پارلمانی دیگری تشکیل دهند و زمینه استمرار کابینه مالکی را در رأس حاکمیت فراهم سازند، اما آنها همچنان در انتظار تصمیم حزب اسلامی عراقی به رهبری طارق هاشمی هستند تا با کسب موافقت وی به ائتلاف جدید اعلام موجودیت کند طارق الهاشمی تاکنون درباره بازگشت به حاکمیت چند شرط اعلام کرده است که بازگشت مشهدانی به ریاست مجلس و رفع اتهام از وزیر علوم و آموزش عالی از مهمترین آنهاست.
به گفته این تحلیلگران اختلاف اصلی صدریها با مالکی در این است که صدریها بر این باورند که آمریکا به علت بحرانی که در آن بسر میبرد میکوشد با دخالت بیشتر در امور داخلی عراق، آرایش نیروهای سیاسی موجود در این کشور را تغییر دهد.
این رفتار آمریکا بهعنوان راهبرد جدید برای برونرفت از بحران ناامنی از طریق کاهش شدت نظر با سنیهای عرب است که به اعتقاد صدریها به یکپارچگی جامعه عراق صدمه میزند و زمینه جنگ داخلی را فراهم میسازد.
آمریکا عملا از یکسو صدریها را در استانهای مختلف سرکوب میکند و این در شرایطی است که آنها در درون حاکمیت بودند و با فرآیند ناامنی تروریسم ارتباطی نداشتند و این رفتار توان دفاع شیعیان را تضعیف میکند و از سوی دیگر آمریکا با مسلح کردن عشایر سنی در استانهای انبار و دیاله عملا موازنه موجود در عراق را برهم میزند و زمینه سهمخواهی بیشتر سنیهای عرب را فراهم میسازد.