البته تبليغات نادرستي هم در اين‌باره صورت گرفته و اينطور وانمود مي‌شود كه كشت قارچ تحت هر شرايط و به هر اندازه‌اي سودآور بوده و در نتيجه بديهي است كه ورود به آن وسوسه‌كننده باشد اما در واقع اينطور نيست. راه‌اندازي سالن پرورش قارچ البته نه كار پيچيده‌اي است نه سرمايه هنگفتي مي‌خواهد اما كاربلدي و آدم پايه و خوش فكر مي‌خواهد. ما دراينجا برايتان برخي از اعداد و ارقامي را كه در راه‌اندازي يك سالن كشت قارچ با آن برخورد خواهيد كرد مي‌آوريم و سود نهايي حاصل از يك دوره كشت (2ماه) را بررسي خواهيم كرد، اما واضح است كه اين اعداد و ارقام تمام آن چيزي كه با آن مواجه خواهيد بود نيست و اگر قصد جدي براي راه‌اندازي چنين كاري داريد خوب است خودتان حسابي ته و توي ماجرا را دربياوريد.
براي شروع، چه بايد بكنيم؟
طبيعي است قبل از هر چيز نياز به مكاني براي راه‌اندازي كار خواهيم داشت. سالني حدود 6 متر در 6 متر كه ارتفاع سقفش 4متر باشد. اين حداقل فضايي است كه براي راه‌اندازي يك سالن كشت لازم است. كمتر از آن مقرون به صرفه نخواهد بود. البته مي‌شود سالن پرورش قارچ را به‌صورت گلخانه‌اي برپا كرد كه در اين صورت فقط همين كه يك تكه زمين موجود باشد كفايت مي‌كند اما ما در اينجا كاري به انتخاب شما نداريم و هزينه ساخت گلخانه يا اجاره مكان را در هزينه‌ها لحاظ نخواهيم كرد؛ چرا كه بسته به اينكه پرورش گلخانه‌اي داشته باشيد يا سالني يا اينكه در چه منطقه‌اي زمين يا سالن اجاره كنيد طبيعتا هزينه فرق مي‌كند؛ بنابراين خودتان وضعيت اين قسمت ماجرا را روشن كرده و به هزينه‌هاي جاري مبلغ اجاره را اضافه كنيد. ما فقط فرض مي‌كنيم قراراست يك سالن 10تني داشته باشيم.
تجهيزات سالن
درست است كه قارچ‌ها اسمشان بد در رفته و گمان مي‌رود خيلي راحت همه جا مي‌رويند اما اينطور‌ها هم نيست. بايد شرايط را براي رشدشان فراهم كرد. براي حفظ رطوبت و آماده كردن شرايط مناسب براي رشد قارچ نياز به تامين رطوبت و حفظ درجه حرارت مناسب براي قارچ‌ها هست. به اين منظور بايد زحمت كشيده، برويد بازار 2 تا كولر آبي 7500بخريد براي هوادهي، يك رطوبت‌ساز كه بسيار حياتي است و بايد 16000باشد، يك هيتر گازي يا گازوئيلي براي فصل سرما و حفظ درجه حرارت سالن، يك مخزن آب 200ليتري و پمپ آب و تايمر. البته در كنار اينها خرت و پرت‌هاي ديگري هم مثل سنسور دما يا دماسنج و رطوبت‌سنج و... لازم است. اين هزينه‌ها جزو هزينه‌هاي جاري محسوب نمي‌شود و در واقع سرمايه‌گذاري‌اي است كه براي كار مي‌كنيد. شما فقط يك‌بار چنين هزينه‌اي داريد و بعد از آن در هر دوره فقط هزينه استهلاك وجود خواهد داشت كه حساب و كتاب ما روي اين بخش است.
قفسه‌بندي سالن
قارچ‌ها بايد روي يك بستر عمل بيايند. بنابراين لازم است يكي را بياوريد تا برايتان قفسه‌بندي انجام دهد. اين كار با قوطي آهني انجام مي‌شود. ساخت قفسه‌هاي 4 در 4 براي اين فضايي كه داريد چيزي حدود 10ميليون تومان هزينه دارد كه البته اين هزينه هم فقط يك‌بار است و طبيعي است كه در حساب و كتاب ما نخواهد آمد.
مواداوليه و ساير هزينه‌ها
بايد اسپان كه در واقع همان بذر قارچ است تهيه كرد؛ به علاوه حدود 10تن كمپوست و 5 مترمكعب خاك پوششي. ضمنا ممكن است در طول دوره 2 ماهه، نياز باشد قارچ‌ها سمپاشي يا كوددهي شوند كه در اين‌صورت هزينه‌اي را بايد براي آن درنظر گرفت. در اين سالن نيازي به استخدام يك كارگر ثابت نيست و فقط گاهي براي انجام كارها حضور يك نفر نياز است كه اگر خودتان پاي كار بايستيد ديگر هزينه‌اي در اين بخش پرداخت نخواهيد كرد اما اگر فرض كنيم قرار است يك كارگر روزمزد بياوريد با احتساب روزي 50هزار تومان مزد او، چيزي حدود يك‌ميليون تومان براي يك دوره 2ماهه بايد براي او درنظر بگيريد. ضمنا هزينه آب و برق و...
هم كه هست.
چقدر توي جيب‌مان مي‌رود؟
به شما اين هشدار را بدهيم كه اين كار در اين حد و اندازه چندان پردرآمد نيست اما با بالابردن حجم توليد و بازاريابي شخصي و... مي‌توانيد اين درآمد را افزايش دهيد.
خرج
يك هزينه پايه در مخارج وجود دارد؛ هزينه‌اي كه سرمايه‌گذاري شما محسوب مي‌شود و از دوره‌هاي بعد ديگر وجود نخواهد داشت. اين سرمايه‌گذاري بدون احتساب اجاره سالن به‌طور متوسط به اين ترتيب خواهد بود: كولر آبي هركدام حدود 800هزار تومان، رطوبت‌ساز 700هزار تومان، هيتر گازي 2 ميليون و 500هزار تومان، وسايل و تجهيزات كنترلي حدود 200هزار تومان، منبع و پمپ آب حدود 200هزار تومان و باقي تجهيزات خرده ريز حدود 300هزار تومان. مي‌بينيد كه جداي از اجاره سالن، چيزي حدود 5 ميليون و 500ميليون تجهيزات اوليه لازم است كه با احتساب 10ميليون هزينه قفسه زني مي‌شود حدود 16ميليون تومان و اما هزينه‌هاي جاري در هر دوره: حدود 10تن كمپوست در هر دوره نياز است كه همراه با حدود 5 كيلو خاك پوششي و البته اضافه كردن هزينه حمل‌ونقل چيزي حدود 7،500،000تومان مي‌شود. هزينه آب و برق و گاز به‌طور متوسط ماهانه چيزي حدود 300هزار تومان خواهد شد كه براي يك دوره 2 ماهه مي‌كند به عبارت 600هزار تومان. براي هر دوره مبلغي را هم به‌عنوان استهلاك تجهيزات درنظر مي‌گيرند كه به‌طور متوسط چيزي حدود 300هزار تومان است. در نتيجه هزينه جاري سالن در يك دوره چيزي حدود 8 ميليون و 400هزار تومان مي‌شود.
دخل
درآمد شما از يك دوره كاشت 2ماهه، بسيار به ميزان برداشت‌تان بستگي دارد. اگر در اين مقدار كمپوست كمتر از 15درصد وزن آن برداشت قارچ داشته باشيد كار برايتان سودي نخواهد داشت و حتي ممكن است ضرر بدهيد. اما اگر اوضاع بد پيش نرود مي‌شود تا 23يا حتي 25درصد قارچ برداشت كرد كه با احتساب كيلويي 6300(براي قارچ درجه يك) و 23درصد برداشت چيزي حدود 14ميليون و 500هزار تومان مي‌شود. اگر هزينه‌هاي جاري را از آن كم كنيم چيزي در حدود 6ميليون تومان سود باقي مي‌ماند (اين سود بدون احتساب اجاره و تجهيزات اوليه است) كه براي 2ماه است و اگر آن را تقسيم بر 2 كنيم براي هر‌ماه 3 ميليون تومان باقي خواهد ماند. البته بايد اين را هم درنظر گرفت كه در طول مدت يك سال زمان‌هايي هم هست كه فروش با اين قيمت نخواهد بود يا اينكه هر دوره ممكن است چند روزي بيشتر طول بكشد يا اينكه مواداوليه‌اي كه لازم داريد ازجمله كمپوست ديرتر برسد. در نتيجه خوب است در برآورد مالي سالانه يك‌ماه را از 12ماه كم كنيد و سالن را در اين يك‌ماه خالي فرض كنيد. در نتيجه با احتساب موارد پيش‌بيني نشده خوب است سود ماهانه را چيزي حدود 2 ميليون و 500 هزارتومان درنظر بگيريد.
راحت اما پرخطر!
يكي از مشكلات عمده در كشاورزي دائمي نبودن آن در طول سال است. در مورد پرورش قارچ اما اينگونه نيست. از آنجا كه قارچ در فضاي بسته توليد مي‌شود مي‌توان درجه حرارت و رطوبت را همواره در طول سال ثابت نگه داشت و به توليد و برداشت محصول ادامه داد به‌خصوص كه در كشت قارچ نياز به زمين بزرگ وجود ندارد. كشت به‌صورت چندطبقه انجام مي‌شود و در نتيجه از كمترين فضا بيشترين برداشت صورت خواهد گرفت. منتها بايد دانست همانقدر كه كار پرورش و توليد قارچ راحت به‌نظر مي‌رسد به همان اندازه هم حرفه پرخطري است و ورود در آن ريسك‌پذيري بالايي مي‌طلبد؛ چرا كه هيچ بعيد نيست در يك دوره از توليد، بستر كشت دچار بيماري مايكوگن يا تار عنكبوتي شود و بخشي يا تمام محصول را از بين ببرد. به اين ترتيب كاملا بايد مراقب قارچ‌ها بود و مدام آنها را چك كرد و درصورت نياز، به آنها سم (اسپارگون) زد. در غيراين صورت به توليد لطمه بزرگي وارد خواهد شد و درصورت نداشتن پشتوانه مالي، ممكن است با همين يك‌بار، شكست خورده و به پايان سلام كنيد.
نظر شما