زندگینامه: آیت‌الله عزیزالله عطاردی (۱۳۰۷- ۱۳۹۳)

وی آموزش‌های اولیه و روخوانی قرآن را در روستا از پنج سالگی آغاز کرد. در سال 1325 وارد حوزه علمیه قوچان و پس از دو سال در سال 1327 وارد حوزه علمیه مشهد شد. در آذرماه 1331 مشهد را برای ادامه تحصیل به مقصد تهران ترک کرد و در فضای تهران، کار تصحیح متون و همکاری با ناشران و محقّقان را آغاز کرد.

نخستین کار منتشر شده استاد، استخراج غلط نامه فروع کافی است که در سال 1334 به انجام رسیده و منتشر شده است. مرحوم استاد علی اکبر غفاری در این باره چنین نگاشته است: "هذا و أشکر جمیل مساعی شقیقی الفاضل الشیخ عزیزاللَّه العطاردی حیث عاضدنی فی تصحیحه المطبعی فشکر له ثمّ شکر". در سال 1342 ایران را به مقصد نجف اشرف ترک کرد و در آن سامان با علّامه امینی آشنا شد.

سفرهای استاد عطاردی از سال 1344 با مشرّف شدن به مکه و مدینه آغاز می شود و پس از آن، سفرهای متعدّد به کشورهای هند، پاکستان، افغانستان، یمن، مصر، سوریه، لبنان، انگلستان، فرانسه، بلژیک، آلمان، ترکیه، روسیه، ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان در طول 24 سال برای وی ره آوردهای علمی و فرهنگی فراوان داشته است.

آیت الله عطاردی در نیم قرن تلاش علمی، بیش از 60 عنوان کتاب در بیش از یکصد مجلّد به جامعه علمی تقدیم کرده است. کارهای علمی چاپ شده استاد عطاردی، از نظر موضوعی به سه حوزه: حدیث، تاریخ و جغرافیا، و ادبیات تعلّق دارند و از نظر شکل و ساختار، در چهار گروه، دسته بندی می شوند:

برخی کتابهای منتشر شده آیت الله عزیزالله عطاردی قوچانی به شرح زیر است:

• به عربی

1ـ مسند الامام امیر المومنین (ع)
2ـ مسند فاطمه الزهرا(س) ( چاپ شده)
3ـ مسند الامام مجتبی (ع) (چاپ شده )
4ـ مسند الامام الحسین شهید(ع)
5ـ مسند الامام الباقر (ع) (چاپ شده )
6ـ مسند الامام الصادق(ع)
7ـ مسند الامام الکاظم (ع) (چاپ شده )
8ـ مسند الامام الرضا(ع) (چاپ شده)
9- مسند الامام الجواد (ع) (چاپ شده )
11ـ مسند الامام الهادی (ع) (چاپ شده )
12ـ مسند الامام العسکری(ع) (چاپ شده )
13- اخبار الامام المهدی
14 کتاب ماروی عنهما (الباقر و الصادق)
15ـ کتاب ماروی حسن احدهما ( الباقر و الصادق)
16ـ کتاب المضمرات و المرفوعات
17ـ رجال العروس (چاپ نشده)
18ـ غریب الحدیث (چاپ شده)
19ـ معجم البلاد و الامکنه
20ـ مصادر تاج العروس
21ـ اخبار هارون الرشید
22ـ اخبار المامون
23ـ تاریخ خراسان در بیست و پنج هزار عنوان
24ـ تاریخ بجستان در یک هزار عنوان
25ـ دعبل الخزاعی شاعر اهل البیت
26ـ موسوعه الشیعه الامامیه
27ـ اللغات الفارسیه فی الحدیث و الادب العربی
28ـ الشریف الرضی مولف نهج البلاغه (چاپ شده)
29ـ اللغات الفارسیه فی تاج العروس (چاپ شده)
30ـ العطار دیون فی الحدیث و التاریخ و الادب

• به فارسی:

31ـ اخبار و آثار امام رضا (ع) (چاپ شده)
32ـ روایان امام رضا (ع) (چاپ شده)
33ـ ادعیه و زیارات مرویه از امام رضا (ع) (چاپ شده)
34ـ تاریخ آستان قدس رضوی (چاپ شده)
35ـ جوامع الحکم یا سخنان کوتاه امام رضا (ع) (چاپ شده)
36ـ فهرست راویان و یاران امام رضا (ع) (چاپ شده)
37ـ تاریخ مشهد مقدس
38ـ فرزندان و برادران امام کاظم (ع) (چاپ شده)
39ـ امیر المومنین (ع) و نهج البلاغه
40ـ اجازت نهج البلاغه (چاپ شده)
41ـ زندگی حضرت عبدالعظیم و مسند او (چاپ شده)
42ـ فرهنگ خراسان 43ـ فرهنگ سیستان
44ـ جغرافیای خراسان
45ـ زندگی سیده نفسیه (چاپ شده)
46ـ فهرست تفسیر گازر (چاپ شده)
47ـ خراسان و نهج البلاغه (چاپ شده)
48ـ پاسخ به شبهات وارده درباره نهج البلاغه (چاپ شده)
49ـ سیری در کتابخانه‌های هند و پاکستان
50ـ مخطوطات فارسی در مدینه منوره (چاپ شده)
51ـ آثار علمای خراسان در کتابخانه های جهان
52ـ گرد آورندگان سخنان علی(ع) قبل از سید رضی
53ـ تاریخ فرهنگی و سیاسی خبوشان
54ـ فرهنگ جغرافیایی شاهنامه
55ـ حکمت و ادب در شاهنامه
56ـ خداشناسی و دین در شاهنامه
57ـ لغات عربی در شاهنامه
58ـ زن در شاهنامه
59ـ سفرنامه عطاردی
60ـ مشایخ حدیث در جماران طرشت(درشت) و کلین (چاپ شده)
61ـ ترجمه مقتل الحسین (ع) تالیف سید عبدالرزاق مقرم (چاپ شده)
62ـ ترجمه زندگانی زید شهید تالیف مقرم (چاپ شده)
63ـ ترجمه زندگانی امام سجاد (ع) تالیف مقرم (چاپ شده)
64ـ ترجمه اعلام الوری تالیف امین الاسلام طبرسی (چاپ شده)
65ـ ترجمه کتاب الغارات تالیف محمد بن ابراهیم ثقفی(چاپ شده)
66ـ ترجمه کتاب مشکوه الانوار تالیف طبرسی(چاپ شده)
67ـ ترجمه جلد پانزده بحار الانوار تالیف علامه مجلسی(چاپ شده)
68ـ ترجمه کتاب الارض و التربه الحسینیه (چاپ شده)
69ـ ترجمه النصایح الکافیه تالیف محمد بن عقیلی حضرمی(چاپ شده)
70ـ ترجمه مواعظ صدوق(چاپ شده). تصحیح متون علمی، ادبی و تاریخی (چاپ شده)
71 ـ تصحیح و مقابله نهج البلاغه با نسخه های قرن پنجم و ششم(چاپ شده)
72ـ تصحیح و مقابله شرح نهج البلاغه تالیف قطب الدین راوندی کاشانی (چاپ شده)
73ـ تصحیح و مقابله شرح نهج البلاغه تالیف قطب الدین کیذری بیهقی (چاپ شده)
74ـ تصحیح و مقابله شرح نهج البلاغه از علی بن ناصر سرخسی (چاپ شده)
75ـ تصحیح و مقابله شرح نهج البلاغه از اعلام قرن ششم هجری (چاپ شده)
76ـ تصحیح و مقابله کتاب التدوین فی اخبار قزوین تالیف رافعی قزوینی (چاپ شده)
77ـ تصحیح و مقابله کلمات مکنونه تالیف فیض کاشانی (چاپ شده)
78ـ تصحیح کتاب اشراق السیاحه یا جغرافیای خراسان از جواد خراسانی (چاپ نشده)
79ـ تصحیح جغرافیای نیمروز تالیف مهندس ذوالفقار کرمانی (چاپ نشده)
80ـ مقدمه چاپ استناد نهج البلاغه تالیف امتیاز علی خان عرشی هندی، (چاپ شده)
81ـ تصحیح تقریرات خواجه رشید الدین فضل الله به قلم علامه حلی.