اگرچه به گفته غارنوردها علم غارشناسي در ايران بسيار نوپا و ضعيف است و پيش‌تر اين زمين‌شناس‌ها بودند كه به مطالعه در مورد غارها مي‌پرداختند، اما اكنون توجه جدي به دانش غارشناسي در ايران شكل گرفته است.
جواد نظامدوست رئيس انجمن غار و غارشناسي ايرانيان به همشهري مي‌گويد: گروه غارشناسي دانشگاه آكسفورد به اين نتيجه رسيده كه با يك برش از استلاكتيت‌هاي درون غارها و شمارش حلقه‌هاي آنها همچون حلقه‌هاي يك درخت مي‌توان سن يك غار را از لايه‌هاي داخلي استلاكتيت‌ها مشخص كرد. او به يكي از غارهاي ايران اشاره مي‌كند كه احتمال مي‌رود از بخار آب‌هاي مديترانه و شمال اقيانوس هند تشكيل شده باشد.
انتقاد از تسلط نگاه گردشگري به غارهاي كشور
رئيس انجمن غار و غارشناسي ايرانيان البته معتقد است كه تعيين دقيق سن غارها امكانپذير نيست. اگرچه سن غارها از سن زمين بسيار كمتر است اما جواد نظامدوست ارزش‌هاي زيست‌محيطي و مطالعاتي غارها را بسيار زياد مي‌داند. او مي‌گويد: ده‌ها گونه جانوري در غارها سكونت دارند كه ماهي كور، خفاش، كبوتر، سوسك‌ها و عنكبوت‌هاي غارزي تنها بخشي از نمونه‌هاي جانوري ساكن غارها هستند.
نظامدوست البته به برخي غارهاي ايران نيز اشاره مي‌كند كه كاربري گردشگري يافته‌اند. او مي‌گويد: برخي غارها اصلا كاربري گردشگري ندارند بلكه اهميت مطالعاتي و تحقيقاتي آنها در مورد تغييرات آب و هوايي و پي بردن به اين موضوع كه زمين از سال‌هاي قبل چند درجه گرم‌تر شده بيشتر است.
او مي‌گويد: متأسفانه نگاه به غارها در ايران تاكنون بهره‌برداري گردشگري از آنها بوده و حتي اين نگاه به مسئولين و تصميم‌گيرندگان نيز تسري يافته است. درحالي‌كه بسياري از غارها اصلا نبايد كاربري گردشگري داشته باشند.
هجوم به غارها با يك مشت پول ناچيز
فاطمه واقف، غارشناس و از پيشگامان نقشه‌برداري از غارهاي ايران نيز از ديگر كارشناساني است كه ضرورت حفاظت از غارهاي كشور را مورد تأكيد قرار مي‌دهد. واقف به همشهري مي‌گويد: گردشگري غار تنها به‌معناي بردن افراد زياد به داخل غارها آن هم براي گرفتن پول ناچيز نيست.
به گفته اين متخصص نقشه برداري از غارهاي ايران كه از شيوه مديريت گردشگري در غار جعيتا در لبنان و حتي غار wind cave در آمريكا نيز مطلع است، دغدغه كنوني جهاني در برخورد با غارها موضوع حفاظت از آنهاست درحالي‌كه در ايران كنوني موجي به راه افتاده و برخي آژانس‌هاي گردشگري با هدف كسب منافع مالي با ورود گردشگران زياد به غار، آسيب‌هاي جدي به غارهاي كشور وارد مي‌كنند. فاطمه واقف نيز همچون ديگر كاوشگران غار تأكيد مي‌كندكه به‌دليل همين هجوم غيرمسئولانه گردشگران به غارها، كشف يك غار به‌معناي مرگ غار است.
گنجينه‌اي به نام غارهاي ايران
جواد نظامدوست رئيس انجمن غار و غارشناسي ايرانيان اما به يك مورد از هجمه گردشگري غيرمسئولانه به غارهاي كشور اشاره مي‌كند كه نتيجه‌اي جز تخريب سازه‌هاي زنده زمين ندارد.
او مي‌گويد: در غار گل زرد در نزديكي شهر تهران كه به زور براي 50نفر جا دارد برخي آژانس‌هاي گردشگري حتي تا 200گردشگر را يكجا به بازديد اين غار مي‌برند.
او با تأكيد بر اينكه بايد به غارهاي كشور به چشم يك گنجينه نگاه كرد از برخي اقدامات انجام شده در تخريب غارها با هجوم غيرمسئولانه براي بازديد از غارها انتقاد كرد. نظامدوست مي‌گويد: برخي آژانس‌هاي گردشگري با تبليغ بازديد از يك غار بدون برخورداري از ابزارهاي تخصصي غارنوردي و با بهره‌گيري از ابزارهاي سنگ‌نوردي، تنها با ايجاد هيجان كاذب براي فروش تورهاي بازديد از يكي از غارهاي عمودي كشور 90هزار تومان از بازديدكنندگان پول گرفته‌اند تا آنها را به داخل غار بفرستند و بيرون بياورند، بدون آنكه برايشان اهميتي داشته باشد كه با اين اقدام چه آسيب‌هايي به غار وارد مي‌كنند. او از توافقاتي با سازمان حفاظت محيط‌زيست و معاونت گردشگري سازمان ميراث فرهنگي براي اعزام غاربان‌هاي داوطلب به غارهاي كشور خبر داده تا گردشگران را با نحوه ورود و بازديد از غارها آشنا كنند.
نظر شما