داعش كه طي يك سال گذشته توانسته است مساحت گسترده‌اي از عراق و سوريه را به لحاظ ميداني در كنترل درآورد و گستره وسيع‌تري از اين مساحت را از نظر فكري در خاورميانه به‌دست آورد، امروز يكي از اساسي‌ترين دل‌نگراني‌هاي اوباما و دولت آمريكاست و از همين رو هم، جان كري وزير خارجه آمريكا ناچار مي‌شود 24ساعت پرواز هوايي در كشورهاي مختلف دنيا از ولز در انگلستان گرفته تا فرانسه و عربستان و عراق و تركيه و مصر و ديگر نقاط دنيا انجام دهد تا هم‌پيماني براي واشنگتن در جنگ جديد خود بيابد.
با وجود اين تلاش‌ها و به‌رغم آنكه در نشست سران ناتو در انگلستان، كشورهاي شركت‌كننده ائتلافي مركب از 40عضو را عليه داعش شكل دادند اما تلاش جان كري و قبل از او باراك اوباما براي تعريف استراتژي مشخص در كيفيت برخورد با اين گروه تروريستي همچنان نامشخص مانده و در درجه بعد، اين ائتلاف 40كشوري هم از آمريكا سردرگم‌تر شده است، به‌طوري كه اغلب اين كشورها در 2لايه غربي و عربي با ديده ترديد به يارگيري‌هاي واشنگتن مي‌نگرند و شماري از آنها حتي ساز مخالف نواخته‌اند و از ورود حتي به حملات هوايي هم خودداري ورزيده‌اند.
- اروپا؛ مردد و نامطمئن
فرانسه پيش از اين و در جريان مطرح شدن احتمال حمله آمريكا به سوريه، آمادگي خود را براي مشاركت در حملات هوايي اعلام كرد اما در پي خودداري آمريكا از اين حمله، موضع فرانسه در رسانه‌ها زير سؤال رفت و از همين رو، اكنون مقامات پاريس با درنگ و تأمل بيشتري با مواضع اوباما تعامل مي‌كنند و از آن استراتژي تعريف شده‌اي مي‌خواهند؛ خواسته‌اي كه اوباما نتوانسته آن را تاكنون عملي كند. فرانسه صرفا هواپيماهاي بي‌سرنشين تجسسي خود را راهي حريم هوايي عراق كرده است. از سوي ديگر فرانسوي‌ها گفته‌اند كه مي‌خواهند از جزئيات عمليات نظامي عليه داعش باخبر باشند و حاضر نيستند به‌عنوان زيرمجموعه آمريكا فعاليت كنند.
آلمان از زمان پايان جنگ‌جهاني‌دوم تاكنون وارد هيچ جنگي نشده است. آلمان حتي هنگام مقدمه‌سازي آمريكا براي حمله به سوريه، به سردي با اين مسئله برخورد كرد و اكنون نيز اعلام كرده كه در حملات هوايي به عراق يا سوريه شركت نخواهد كرد، اما ارتش عراق را به لحاظ تسليحاتي يا كمك‌هاي انسان دوستانه تقويت خواهد كرد. انگليس متحد قديمي آمريكا همانطور كه پيش از اين و در زمان مطرح شدن زمزمه حمله نظامي آمريكا به سوريه، از ورود به اين جنگ خودداري كرد و پارلمان به دولت ديويد كامرون اجازه مشاركت را نداد، اكنون نيز موضعي نامشخص دارد و باز اعلام كرده كه براي ورود به جنگ عليه داعش در عراق و سوريه نياز به كسب مجوز از پارلمان دارد و حتي تأكيد كرده كه حمله نظامي به داخل سوريه مسئله را پيچيده‌تر خواهد كرد.
- تركيه، پاسخ رد صريح
تركيه در مقام يكي از اعضاي ناتو با هرگونه پيوستن به ائتلاف جنگ عليه داعش مخالفت كرده است. تركيه ميزبان پايگاه هوايي آمريكا در انجرليك است اما بنا به گزارش رويترز، بعيد است اين پايگاه را براي اين جنگ فعال سازد. تركيه مخالف تضعيف مخالفان سوريه است. افزون براينها، تركيه نگران افزايش شمار پناهجويان سوريه در داخل خاك خود است؛ مسئله‌اي كه حتي اكنون هم بار گراني بر دوش آنكاراست. نگراني از بالا گرفتن زمزمه جدايي كردها در گرماگرم اين جنگ و گريزها و گردنكشي داعش به كشور عوامل ديگر اين مخالفت‌اند.
- اعراب، به‌دنبال نقشه سوريه
نخستين كشور عربي كه با اين ائتلاف مخالفت كرد اردن بود. اردن در همان روزي كه جان كري وزير خارجه آمريكا در ولز انگليس نام اين كشور را در شمار كشورهاي مطرح براي پيوستن به اين ائتلاف اعلام كرد، به اين اظهارنظر واكنش نشان داد و تأكيد كرد كه اردن وارد جنگ‌هاي ديگران نخواهد شد و به نيابت از ديگران نخواهد جنگيد؛ موضعي كاملا طبيعي و واقع‌گرايانه كه مقام‌هاي امان با تكيه بر شرايط و اوضاع جاري در كشورهاي همسايه يعني عراق و سوريه و نيز اوضاع داخلي كشورشان آن را اعلام كرده‌اند.
اعلام جنگ اردن عليه داعش قطعا به‌معناي ورود اين كشور به فهرست كشورهاي آشوب‌زده‌اي نظير عراق، سوريه و لبنان خواهد بود. خاصه اينكه بدانيم بخش زيادي از اسلامگرايان اردن با داعش ابراز همراهي مي‌كنند. لبنان نيز هرچند در ظاهر با اين ائتلاف موافقت كرده اما اين اعلام حمايت بيشتر براي كسب كمك است تا ارائه كمك. توان نظامي و اوضاع داخلي لبنان بر همگان مشخص است و اين كشور قادر نيست انتظارات لجستيك يا اطلاعاتي آمريكا را عليه داعش برآورده سازد. عراق هم كه خود ميدان اين جنگ خواهد بود، بيش از آنكه ياري‌گر باشد، ياري‌طلب است و از اين رو، شايد تماشاي صحنه جنگ آمريكا عليه داعش سهم اين كشور از اين ماجرا باشد.
مصر هم ديروز اعلام كرد كه اولويت اول ارتش، مبارزه با تروريسم در داخل كشور است و نه جنگ با داعش. اوضاع آشفته امنيتي در شبه جزيره سينا چنان دامن ارتش مصر را گرفته كه دست‌كم در شرايط كنوني آمادگي ورود به جنگي آن‌هم در سطح منطقه‌اي را ندارد. در اين ميان، تنها 3كشورعربستان، قطر و امارات‌‌اند كه مي‌توانند صحنه‌گردان بخشي از اين ائتلاف دچار اختلاف باشند. عربستان مي‌تواند از طريق تقويت مخالفان دولت سوريه و به موازات آن مخالفان داعش در سوريه، به آمريكا كمك كند.
قطر نيز مي‌تواند كمك‌هاي مالي براي اين ائتلاف را بر عهده گيرد و امارات مانند ماجراي ليبي، مي‌تواند جنگنده براي بمباران اهداف تعريف شده در اين جنگ ارسال كند. طبعا هر سه اين كشورها به ناگزير و براي تأمين اهداف منطقه‌اي خود وارد چنين ائتلافي شده‌اند و به تعبير ديگر، پيوستن به ائتلاف صرفا بهانه و گذرگاهي است براي رسيدن به اهداف خود در خاورميانه كه همان تضعيف حاكميت سوريه و از بين بردن گروه‌هاي اسلامگراي مخالفان سياست‌هاي رياض و ابوظبي است.
نظر شما