هر 5 شبکه صدا و سیما از 3-2 ماه پیش دست به کار ساخت مجموعه‌ها و برنامه‌هایی شده‌اند که حال و هوای تابستانی داشته باشند. بازار پخش فیلم‌های سینمایی ایرانی و خارجی و گفت‌و‌گوهای زنده که به «تاک‌شو» معروفند و در یک سال اخیر، جزو پربیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیون به حساب می‌آیند هم داغ است.
تکلیف فیلم‌های سینمایی هم که روشن است؛ فیلم‌های ایرانی که 90درصد تکراری‌اند و اکثر فیلم‌های خارجی هم اگر برای دومین و سومین‌بار از تلویزیون پخش نشوند و فیلم روز به حساب بیایند، نسخه عجیب و غریب ایرانی‌شده‌ای هستند که با سرعت دوبله شده‌اند تا به پخش برسند.
«تاک‌شو»ها البته متنوع‌ترند؛ تقریبا 4شبکه از 5 شبکه تلویزیون، تابستان امسال برنامه‌ای در قالب‌هایی شبیه به «تاک شو» دارند؛ برنامه‌ای با یک یا ترجیحا 2 مجری و مهمان، گپ و گفت ترجیحا خودمانی و سرگرم‌کننده، موسیقی، وله‌های تصویری و مسابقه یا نظرسنجی و البته یک اسم جالب که چند وقتی در ذهن بماند. گرچه یک ماهی از شروع تابستان و شروع این برنامه‌ها گذشته و صحبت درباره آنها کمی دیر شده اما یک نگاه کلی به برنامه‌های 5 شبکه شاید بتواند کمکتان کند تا برای 2ماه آینده، برنامه‌های مورد علاقه‌تان را پیدا کنید و اوقات تلویزیونی‌تان را خوب بگذرانید.
سیب سفید شب
شبکه یک که چند سالی است لقب شبکه ملی گرفته و قرار است تا یک سال آینده به یک شبکه کاملا ملی (ایرانی) تبدیل شود و فقط فیلم‌ها و مجموعه‌های ایرانی پخش کند، امسال اکثر برنامه‌هایش را با اولویت موضوع «اتحاد ملی، انسجام اسلامی» می‌سازد. برنامه‌های تابستانی این شبکه هم از این قاعده مستثنی نیستند. «سیب سفید شب» برنامه ویژه تابستان شبکه یکی‌هاست.
عوامل «سیب سفید شب» سعی کرده‌اند با تنوع مهمان‌ها و موسیقی‌هایی که به طور زنده در برنامه اجرا می‌شود، اهالی همه استان‌ها و شهرهای کشور را با خودشان همراه کرده و با یک زبان ساده و خودمانی، فرهنگ و ادبیات ایرانی و آداب و رسوم و سنت‌های اهالی شهرهای مختلف را به بیننده‌هایشان معرفی کنند.
اهالی «سیب سفید شب»، مخاطبشان را خوب شناخته‌اند و چون می‌دانند گروه متنوعی از تماشاگران تلویزیونی، بیننده برنامه‌شان هستند، مهمان‌هان متنوعی دعوت می‌کنند؛ از بازیگرها و خواننده‌ها گرفته تا استادان ادبیات و نقاشی و هنرهای ایرانی. البته شبیه به اکثر برنامه‌های زنده شبکه یک، «سیب سفید شب» دکور و صحنه شلوغی دارد و با اینکه برنامه ساعت 12 شب پخش می‌شود، آرامش شبانه‌اش کمتر از آنی است که شب زنده‌دارها انتظار دارند.
بعد از بهروز بقایی که فقط حدود 10شب «سیب سفید شب» را اجرا کرد، این شب‌ها رسول نجفیان برنامه را اجرا می‌کند. اجرای نجفیان در «سیب سفید شب»، شبیه اجرای برنامه‌هایش در شبکه جهانی جام‌جم است؛ با این تفاوت بزرگ که نجفیان خوب می‌داند اگر می‌خواهد درباره فردوسی و مولانا و حافظ حرف بزند، باید کلامش را ساده کند تا عام‌ترین بیننده‌اش هم با او همراه شود.
پخش زنده موسیقی - البته با حفظ قانون آزاردهنده دیده نشدن ساز در تلویزیون- هم برنامه را از حالت یک گفت‌وگوی خشک خارج کرده. خواندن پیام کوتاه و دادن آمار آن در آخر برنامه هم انگار این روزها آن‌قدر ملی شده که جزو یکی از آیتم‌های «سیب سفید شب» به حساب بیاید.
جشنواره تابستانی متفاوت
اهالی شبکه 2، امسال هم جشنواره فیلم‌های سینمایی را به راه انداخته‌اند. اما جشنواره فیلم‌های سینمایی شبکه دوی امسال با جشنواره‌های تابستان‌های سال‌های پیش و جشنواره فیلم‌های از عید تا عید شبکه 2 خیلی فرق دارد.
بزرگ‌ترین تفاوت جشنواره امسال، این است که گروه سازنده جشنواره فیلم‌های سینمایی- که یک گروه برنامه‌ساز حرفهای با کارگردانی مهدی مظلومی (کارگردان مجموعه طنز بدون شرح) است- برنامه «تاک شو»اش را مقدمه پخش فیلم سینمایی کرده است. اجرای این جشنواره هم خیلی متفاوت‌تر از اجراهایی است که تا به حال دیده‌ایم.
احتمالا اولین باری که بعد از اخبار سراسری و گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه 2، رامبد جوان و اشکان خطیبی را - با لباس‌های اسپرت خطیبی که تا پیش از این هیچ‌وقت، هیچ مجری برنامه زنده‌ای نمی‌پوشید - کنار هم در حالی‌که با هیجان حرف می‌زدند، می‌خندیدند و بحث می‌کردند دیدید، حسابی تعجب کردید.
برنامه‌ای که رامبد جوان و اشکان خطیبی اجرا می‌کنند، بیشتر شبیه یک شب‌نشینی به‌شدت خودمانی و صمیمانه و پر از شوخی و خنده است که می‌خواهد لابه‌لای همه گپ‌ها، به مخاطبش غذای فرهنگی بدهد. البته اکثر شب‌ها رامبد جوان و اشکان خطیبی، برنامه را با یک آیتم نمایشی با موضوع مورد بحث همان شب شروع می‌کنند.
کتاب‌ها و تئاترهایی که خطیبی لابه‌لای برنامه معرفی می‌کند و توضیحات خوبی درباره‌شان می‌دهد، همان غذای فرهنگی برنامه است. گروه، سعی کرده‌اند در دعوت کردن مهمان‌ها هم کمی متفاوت باشند و از مهمان‌هایی که در رشته تخصصی‌شان چهره شناخته‌شده‌ای هستند ولی تا به حال از تلویزیون دیده نشده‌اند، دعوت کنند.
اما بدترین اتفاق، زمان کوتاه برنامه است؛ زمان کوتاهی که باید بین گفت‌وگو با مهمان، معرفی تئاتر و کتاب، نظرسنجی از مردم و تلفن‌های بیننده‌ها تقسیم شود؛ اتفاقی که باعث می‌شود فرصت کمی برای حرفهای مهمان برنامه بماند. با این همه، گروه جدید «جشنواره فیلم‌های تابستانی» سعی کرده شیوه‌ای نو را در اجرای برنامه آزمایش کند.
البته تعداد فیلم‌های سینمایی تکراری جشنواره، آن‌قدر زیاد است که بعضی از شب‌ها فقط دیدن نیم ساعت اجرای زنده جشنواره جذابیت دارد. جشنواره فیلم‌های تابستانی هر شب ساعت23:30 از شبکه 2 پخش می‌شود.
تابستان و سه برنامه زنده
برنامه ویژه تابستان شبکه سه‌ای‌ها کمی پر و پیمان‌تر است. هر روز عصر ساعت17 «سینماگلخانه» برای آنهایی که خیلی زود از محل کارشان به خانه برمی‌گردند و البته احتمالا بیشتر برای جوان‌ها و نوجوان‌هایی که در خانه‌اند، فیلم سینمایی پخش می‌کند.
«سینماگلخانه» هم برای پخش فیلم سینمایی‌اش، یک مقدمه اجرای زنده حدودا نیم‌ساعته دارد. با این تفاوت که این مقدمه را حسینیان به‌تنهایی اجرا می‌کند و مهمانی در کار نیست.
مقدمه «سینما گلخانه» مطرح کردن یک مسابقه تلفنی است؛ مسابقه‌ای که بیشتر سؤال‌هایش حال و هوایی مذهبی و قرآنی دارند. اجرای حسینیان با همان لحن رسمی همیشگی اما کمی صمیمی‌تر است و فیلم‌ها هم اغلب به خاطر هماهنگ بودن با زمان برنامه کوتاه‌تر شده‌اند و البته که نباید در ساعت 5 بعد از ظهر، انتظار دیدن یک فیلم درجه یک را داشته باشید.
برنامه دومی که شبکه سه‌ای‌ها آماده کرده‌اند و در آن به سابقه 4 ساله رسیده‌اند، «کوله‌پشتی» است. آنهایی در جریان سابقه پخش «کوله‌پشتی» در
3 تابستانی که گذشت، هستند که یا تماشاگر دائمی شبکه 3 هستند یا اجرای خاص فرزاد حسنی را دوست دارند.
امسال هم «کوله‌پشتی» همان کوله‌پشتی است، با این تفاوت که فرزاد حسنی به قول خودش بزرگ‌تر و پخته‌تر شده و نباید انتظارهای عجیب و غریب از اجرایش داشت؛ گرچه این پختگی چیزی از صراحت اجرای او و کل‌کل‌هایش با مهمان‌های برنامه کم نکرده. دکور امسال کوله‌پشتی هم خیلی متفاوت است؛ دکوری با رنگ‌های سفید آبی و میزی که برای اجرای برنامه‌ای شبیه میزگرد طراحی شده.
البته این طراحی بی‌دلیل نیست چون بعضی شب‌ها برنامه 2 مهمان همزمان دارد و ایدئال گروه سازنده کوله‌پشتی هم این است که بتواند برای یک موضوع چند مهمان دعوت کند و میزگرد صمیمانه‌ای بین مهمان‌ها ترتیب دهد.
میان مهمان‌های امسال کوله‌پشتی، مهمان‌های شناخته‌شده و آشنا برای مخاطب نسبت به سال‌های قبل بیشتر است. برای آنهایی که طرفدار «کوله‌پشتی» هستند که توضیح بیشتری لازم نیست ولی آنهایی که تا به حال کوله‌پشتی را ندیده‌اند، حتما حوالی ساعت 21:30 شبکه 3 را ببینند.
شنیدن حرفهای مهمان‌های خاص کوله‌پشتی لذت‌بخش است. برنامه‌سازان شبکه3 یک برنامه زنده دیگر هم دارند که حال و هوای خیلی جدی و رسمی‌تری دارد؛ «یه شب مهتاب» با اجرای رسمی رضا صفدری - که زمانی ابداع‌کننده شیوه اجرای متفاوت و صمیمانه در تلویزیون بود - مخصوص بیننده‌هایی است که بحث‌های جدی را در برنامه‌های تلویزیونی بیشتر می‌پسندند. دکور «یه شب مهتاب» البته کمی شبیه دکور کوله‌پشتی است؛ دکوری که انتظار اجرای یک میزگرد را به وجود می‌آورد.
انیمیشن‌های کودکانه
شبکه 5 تنها شبکه‌ای است که برنامه پخش فیلم مخصوص کودکان را در برنامه‌هایش جا داده. «تماشاخانه» که در ایام عید هم پخش می‌شد، برنامه‌ای است مخصوص بچه‌ها و البته بزرگ‌ترهایی که انیمیشن دیدن را دوست دارند. تماشاخانه هر روز، یک فیلم سینمایی انیمیشن دوبله‌شده-که خیلی‌هاشان فیلم‌های روز دنیا هستند- پخش می‌کند. در کنار تماشاخانه، پخش هفتگی فیلم‌های سینمایی شبکه 5 که یکشنبه‌ها و جمعه‌هاست در تابستان متنوع‌تر و بهروزتر شده.
برنامه زنده تابستانی شبکه 5 اما چندان مناسب مخاطب امروز تهرانی نیست. «یک شب جالب» را یک مجری میانسال اجرا می‌کند و آیتم‌هایش از این قرار است؛ وله‌های گزارش‌های اجتماعی که شکل و شمایل گزارش‌های 10سال پیش را به یاد می‌آورند، مسابقه ردپا با اجرای بهمن هاشمی که نمی‌تواند مثل جواد یحیوی یک مسابقه جست‌وجوی مجازی را جذاب کند، یک عروسک خیمه‌شب‌بازی و یک طوطی که می‌خواهند لابه‌لای برنامه نکته‌های اخلاقی و بانمک بگویند.
«یک شب جالب» برنامه‌ای است که با کمی خلاقیت بهروزتر، می‌توانست جذابیت بیشتری داشته باشد؛ جذابیتی که بتواند مخاطب تهرانی را با همه مشغله‌هایش جذب کند. این برنامه را می‌توانید هر شب حدود ساعت 21:30 از شبکه 5 ببینید.
