در کشوری مسلمان مانند ترکیه که چند سالی است پایه‌های قانون اساسی سکولار آن در معرض تهدید قرار گرفته و در سیاست خارجی همه در انتظار تصمیم این کشور برای حمله به شمال عراق هستند، نتایج این انتخابات معانی دیگری هم دارد.
نتیجه این انتخابات مهر تاییدی بود بر مسیری که رهبران ترکیه در پیش گرفته‌اند. مقامات حزب عدالت و توسعه در بهار امسال انتخابات زودرس را اعلام کردند. یکی از دلایل اعلام این انتخابات زودرس تظاهرات گسترده مخالفانی بود که در اعتراض به اقدام این حزب در معرفی عبدالله گل وزیر خارجه اسلامگرا و میانه‌روی ترکیه برای تصدی عنوان ریاست جمهوری به خیابان‌ها آمده بودند.
در سال‌های گذشته دولت‌هایی که در ترکیه بر سر کار بودند از قوانین سخت و انعطاف‌ناپذیر سکولاری پیروی می‌کردند که در سال 1923 توسط مصطفی کمال آتاتورک مبلغ شعار ترکیه مدرن پایه‌گذاری شد. در حال حاضر بیش از 60 درصد از زنان ترک حجاب دارند. این آماری است که خبرگزاری رویترز به تازگی آن را تهیه کرده‌است.
تلاش‌های حزب عدالت و توسعه برای کاهش محدودیت‌ها در زمینه پوشش حجاب در ساختمان‌های دولتی و دانشگاه‌ها با استقبال بسیاری از ترک‌ها رو به رو شده‌است. اما همین اقدامات با اعتراض نیروهای سنتی سکولار و طرفداران ارتش رو به رو شد و آنها برای نشان دادن اعتراض خود به خیابان‌ها آمدند.
ارتش با آگاهی از مسیری که ترکیه گام به گام در راه دور شدن از سکولاریسم برمی‌دارد، اکنون خود را در معرض خطر و جایگاه قدرت خود را تضعیف شده می‌بیند.
به همین دلیل نوعی بحران هویت را در مقابل خود تصویر کرده که آینده خوبی برای آن متصور نیست. ارتش ترکیه با الهام از شعارهای آتاتورک که خود یک نظامی بود، همواره و به طور سنتی نقش یک نیروی انقلابی و تحول‌گرا را برای خود قائل بوده‌است.
اما اکنون کم کم نفوذ ارتش رو به زوال است و یکی از مهمترین دلایل این زوال به گواه کارشناسان داخلی و خارجی و تحلیلگران و ناظران امور ترکیه آن است که ارتش خودش را نوسازی نکرده و هیچ‌گونه تحولی درون خود به وجود نیاورده است.
ارتش ترکیه نه تنها تحولی درون خود ایجاد نکرده بلکه در برابر هر گونه تغییر و تحول هم ایستادگی کرده‌است.
حزب جمهوریخواه خلق که مدافع و تبلیغ‌کننده سنتی سکولارها در ترکیه و قدیمی‌ترین حزب این کشور است، سال‌هاست که به تعبیر سخت و انعطاف‌ناپذیر خود از سکولاریسم تاکید می‌کند و با تکیه بر این تعبیر و شعارهایی نظیر آن، رفته رفته ارتباط خود را با جامعه ترکیه از دست داده‌است.
این حزب حتی با ائتلاف با احزاب دیگری مانند حزب دمکراتیک چپ هم نمی‌تواند به اندازه نصف آرای حزب حاکم عدالت و توسعه رای مردم ترکیه را به دست بیاورد.
پیام دیگر این انتخابات در ارتباط با سیاست خارجی و موضوع حساس رابطه میان عراق و ترکیه بود. آنکارا اعضای حزب جدایی‌طلب کرد پ ک ک را به فعالیت علیه ترکیه از مقرهای خود در شمال عراق متهم می‌کند.
ارتش ترکیه برای مقابله با این تهدید بیش از 200 هزار نیرو در مرز خود با عراق جمع کرده تا آماده انجام عملیات باشد. تحرکات اخیر کردها علیه ترکیه نیز به نوعی به نیرویی علیه حزب عدالت و توسعه در انتخابات اخیر تبدیل شد.
این تحرکات به احساسات ملی‌گرایانه در جامعه ترکیه دامن زد و فضایی مناسب و تبلیغاتی برای احزاب سنتی و سکولار علیه حزب عدالت و توسعه ایجاد کرد. از سوی دیگر واکنش ترکیه در برابر تحرکات کردها در شمال عراق روابط آمریکا با ترکیه را در ماه‌های آینده رقم می‌زند. بعضی مقامات آمریکایی اخیرا از گسترش نفوذ اسلامگراها در کشوری مانند ترکیه با اهمیت استراتژیک خود در منطقه خاورمیانه ابراز نگرانی کرده‌اند.
23 ژوئیه
