ویژگی‌های نماز جمعه

چرا که نماز جمعه در میان دیگر عبادات اسلامی از چنان برجستگی‌‌ها و ویژگی‌هایی برخوردار است که با اندک تأملی می‌توان به کنه حقیقت آن دست یافت.

اینک ما بخشی از آن ویژگی‌ها را که بیانگر اهمیت نماز جمعه می‌باشد، فهرست‌وار بیان می‌داریم:

1 - نماز جمعه همانند بسیاری از عبادات، جنبه خصوصی و فردی ندارد، بلکه این نماز از شئون حکومت اسلامی به شمار رفته و همین خصوصیت، اهمیت ویژه‌ای به این عبادت بخشیده است، در حقیقت، جماعت جمعه را به مرکزیت نظام و محوریت امت، پیوند می‌زند و در هر جمعه، نمازگزاران با شرکت خود این پیوند را استحکام بخشیده و در تجدید این بیعت شرکت می‌کنند.

همان طور که حاکم اسلامی اجرای حدود خدا، صدور فرمان جهاد فی‌سبیل‌الله، تصدی امور مربوط به حج، اخذ مالیات اسلامی و تعیین مصارف آن را برعهده دارد، همچنین باید به عنوان وظیفه حکومتی نماز جمعه را نیز اقامه کند.

حضرت علی (ع) می‌فرمایند: طبق قانون خدا و اسلام، بر مسلمانان واجب است پیش از اینکه برای خود امام و حاکمی انتخاب کنند، دست به هیچ کاری نزنند. حاکمی که دارای صفاتی چون عفت، پرهیزکاری، آگاه به قضاوت و سنت پیامبر (ع) باشد، تا حقوقشان را بگیرد و مراسم حج و جمعه آنها را اقامه نماید و مالیات اسلامی را جمع‌آوری کند.

2 - ویژگی‌ و اهمیت دیگر نماز جمعه، به امام جمعه مربوط می‌شود، زیرا امام جمعه یا حاکم اسلامی است یا منصوب از ناحیه اوست، بنابراین امامت در نماز جمعه، مانند امامت در نماز جماعت نیست که هر کس قرائتش صحیح و عدالتش محرز باشد، بتواند به عنوان امام جماعت جلو ایستاده و نماز را اقامه کند.

علاوه بر شرایطی که در امام جماعت باید لحاظ شود، در امامت جمعه،‌نصب و اجازه امام نیز شرط اصلی است.

3 - از دیگر ویژگی‌های نماز جمعه این است که در آن، عبادت و سیاست در هم آمیخته شده‌اند. به عبارت دیگر، نقطه التقاء احکام سیاسی و عبادی اسلام، که در هر هفته تمرین شده و سپس به نمایش گذاشته می‌شود، نماز جمعه است.

از این جهت که امام جمعه باید به محوریت نظام و امامت امت،‌به طور مستقیم مرتبط باشد و در خطبه‌ها،‌مسائل روز امت اسلامی را بیان کند،‌ موجب شده تا درآمیختگی عبادت و سیاست در این نماز بیش از هر چیز، جلوه نماید.

4 - اقامه نماز جمعه از لحاظ صوری نیز دارای ویژگی‌هایی است که همه آنها می‌توانند دلایلی بر میزان اهمیت و عظمت این فریضه عبادی – سیاسی باشند، ‌زیرا این نماز، همانند نمازهای یومیه نیست که هر کسی به هر گونه‌ای که خواست انجام بدهد، بلکه یک سلسله ضوابط و تشریفات در انجام این نماز وجود دارد که نشانه اهمیت آن است.

مطالب یاد شده، درجه و میزان اهمیت نماز جمعه را مشخص نموده و توجه ما را به این نکته معطوف می‌دارد که این نماز در نظام عبادی – سیاسی اسلام جایگاهی ویژه را به خود اختصاص داده است.

رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه