چند ساعت بعد اما اوباما در يك نطق تلويزيوني و كاسترو در يك بيانيه، از عادي‌شدن روابط 2كشور و بازگشايي سفارتخانه‌هاي 2كشور خبر دادند و اين تيتر در رسانه‌هاي جهان ساخته شد: پايان جنگ سرد.روندي كه خبر چهارشنبه‌شب را رقم زد، از سال2009 چند ماهي بعد از به قدرت رسيدن اوباما آغاز شده بود.
بر سردر ساختمان 6طبقه‌اي كه در گذشته سفارت آمريكا در كوبا بود و بعدها دفتر حافظ منافع اين كشور لقب گرفت، طي سال‌ها بيلبوردي وجود داشت در محكوميت امپرياليست‌ها به‌خاطر سياست‌هاي خونين‌شان از نيكاراگوئه تا عراق. چند نفري كه هنوز در اين ساختمان نيمه‌‌خالي حضور داشتند هم با تبليغات و اخبار ضدكمونيستي به اين بيلبورد پاسخ مي‌دادند. بعد از به قدرت رسيدن اوباما در سال2009 هم اين بيلبورد پايين آمد و هم آن ماشين تبليغاتي متوقف شد.
آنچه اين روند آب‌شدن يخ‌ها ميان آمريكا و كوبا را تسهيل كرد، همزماني حضور 2چهره جديد در عرصه قدرت در واشنگتن و هاوانا بود. در همان سالي كه اوباما در انتخابات به پيروزي رسيد، مجمع ملي كوبا كه همان پارلمان به شمار مي‌آيد، رائول كاسترو برادر 83ساله فيدل كاسترو را به‌عنوان جانشين او و رئيس‌جمهور كوبا منصوب كرد. رائول اگرچه براي كوبايي‌ها چهره جديدي نبود، حرف‌هاي جديدي مي‌زد.
او از ضرورت اصلاح نظام اقتصادي كشور و حركت به سمت اقتصاد آزاد در عين حفظ اصول سوسياليسم سخن مي‌گفت و از حضور جوانان در عرصه‌هاي تصميم‌گيري و سياسي و اقتصادي استقبال مي‌كرد. اين سخنان در حد حرف باقي نماند و در چند مورد مهم به عرصه تصميم‌گيري عملي و سياستگذاري رسيد. مثلا خريد و فروش خودرو براي نخستين بار در كوبا آزاد شد.
اوباما هم كه با شعار تغيير در واشنگتن كارش را آغاز كرده‌بود، در سياست‌هاي ده‌ها ساله آمريكا در قبال كوبا تغييراتي ايجاد كرد ازجمله محدوديت‌هاي سفر آمريكايي‌ها به كوبا را كمتر كرد و زمينه تبادلات فرهنگي و علمي ميان 2كشور و همچنين ارسال پول توسط آمريكايي‌هايي كه اعضاي خانواده‌شان در كوبا هستند را فراهم كرد.
اين گشايش‌ها ذره ذره پيش رفت تا سال گذشته كه به صحنه دست دادن اوباما با كاسترو در مراسم ختم نلسون ماندلا در آفريقاي جنوبي رسيد. اين دست دادن با يك مكالمه كوتاه چندثانيه‌اي ميان دوطرف همراه بود اما خبر از اتفاقي بزرگ ميان 2كشور داد؛ اتفاقي كه واكنش‌هاي تندي را در واشنگتن و از سوي مخالفان جمهوريخواه اوباما به‌دنبال داشت. آنها اوباما را به تلاش براي آشتي با يك ديكتاتور متهم كردند اما حتي آنها هم خبر نداشتند كه اين دست دادن بخشي از مذاكرات مخفي و گسترده‌اي است كه از 6ماه قبل در كانادا ميان مقامات دولتي آمريكا و كوبا آغاز شده‌است. نتيجه اين مذاكرات پشت صحنه 18ماهه اكنون به عادي‌سازي روابط ميان 2كشور رسيده‌است.
دليل مخفي نگه داشتن روند مذاكرات اين بوده‌است كه مخالفان كوبايي در آمريكا و در ايالت فلوريدا كه تنها 160كيلومتر با كوبا فاصله دارد، لابي قدرتمندي دارند. اين لابي قدرتمند در تمام سالهاي گذشته با حمايت جمهوريخواهان مانع از عادي‌شدن روابط واشنگتن با هاوانا شده است. سود تجاري حاصل از تحريم‌ها در كنار سرسختي ايدئولوژيك جمهوريخواهاني كه همچنان در دوران جنگ سرد نفس مي‌كشند، به طولاني شدن اين تنش‌ها دامن زد. دولت اوباما با مخفي نگه داشتن روند مذاكرات با كوبا در يك سال و نيم گذشته، درواقع از مانع‌تراشي اين لابي فرار كرد.
- سرنوشت تحريم‌هاي كوبا
باراك اوباما چهارشنبه‌شب در سخنراني‌اي كه طي آن خبر از عادي شدن روابط ميان آمريكا و كوبا داد، از اشتباه بودن سياست‌هاي آمريكا طي 50سال گذشته در قبال كوبا گفت و اين تغيير سياست را اجتناب‌ناپذير خواند. جان كري، وزيرخارجه آمريكا هم كه در يك سال و نيم گذشته مديريت مذاكرات مخفي با كوبا را برعهده داشته، در نطق خود گفت: 50سال سياست ما در قبال كوبا اشتباه بود. اين سياست نه به انزواي كوبا كه به انزواي آمريكا منجر شد.
اما پرسشي كه اكنون وجود دارد اين است كه سرنوشت تحريم‌هاي 50سالهاي كه آمريكا عليه كوبا اعمال كرده چه مي‌شود و كي لغو خواهند شد.تحريم‌هاي آمريكا عليه كوبا به گفته دولت كوبا تا‌كنون 117ميليارد دلار به اقتصاد اين كشور آسيب زده است اما كوبا را فلج نكرد. كوبا اكنون يكي از قوي‌ترين سيستم‌هاي بهداشتي و پزشكي دنيا را دارد؛ اين موضوعي است كه همين اواخر رهبران كوبا آن را به رخ آمريكايي‌ها هم كشيدند.
به‌دنبال بروز بحران ابولا و در شرايطي كه اوباما دستور اعزام 3هزار نظامي به آفريقا براي مهار اين بيماري مرگبار را داد، فيدل كاسترو در سرمقاله‌اي در يكي از روزنامه‌هاي كوبا به آمريكا پيشنهاد كمك داد و گفت كه كوبا حاضر است توان پزشكي‌اش را در خدمت مبارزه با ابولا بگذارد.اما تحريم به هر حال اقتصاد كوبا را ضعيف كرده‌است. اكنون اما اين تحريم‌ها كه عمده‌ترين‌شان در بخش‌هاي مالي و فني است، يك‌شبه لغو نخواهد شد و بخش‌هايي از اين تحريم‌ها بايد با تصميم كنگره لغو شوند. اما اوباما روز پنجشنبه فرمان اجرايي صادر كرد تا محدوديت‌هاي مالي، تجاري و سفر ميان 2كشور كمتر شود.
براساس اين فرمان اجرايي، محدوديت صادرات كشاورزي، روابط بانكي و بازرگاني ميان 2كشور كمتر خواهد شد. بانك‌ها و مؤسسات مالي آمريكا مي‌توانند در كوبا شعبه بزنند، نقل و انتقالات مالي ميان آمريكا و كوبا در كشور سوم برقرار مي‌شود، صادرات نرم‌افزار و تكنولوژي آي‌تي به كوبا برقرار مي‌شود. ممنوعيت كامل سفر به كوبا و همچنين آزاد شدن توريسم ميان 2كشور بايد با تصميم كنگره صورت گيرد.يكي از كارشناسان حقوقي روابط آمريكا و كوبا درباره موارد لغو تحريم به نيويورك‌تايمز گفت: آنچه اكنون اتفاق مي‌افتد درواقع اضافه شدن به حفره‌هاي روي پنير سوئيسي است. حفره‌ها آنقدر زياد مي‌شود تا پنير تحريم‌ها فروبپاشد.
نظر شما