ويژگي ديپلماسي اجبار آن است كه بازيگران فرادست در روند مذاكرات انعطاف كمتري نشان داده و تلاش دارند تا از طريق محدودسازي بازيگران و فرسايشي كردن مذاكرات به حداكثر نتيجه ممكن نائل شوند. مذاكرات فرسايشي را ميتوان در زمره شاخصهاي ديپلماسي هستهاي ايران و كشورهاي گروه1+5 دانست.
سخنان ديويد كامرون در 17ژانويه2015 و در برابر اعضاي كنگره آمريكا را ميتوان بخشي از واقعيتهاي راهبردي تعامل با ايران در فضاي ديپلماسي اجبار دانست. ديويد كامرون از اعضاي كنگره آمريكا درخواست كرد تا سياستهاي مبتني بر تهديد و تشديد تحريمها را از دستوركار خارج كنند تا به اين ترتيب زمينه براي تداوم مذاكرات مرحلهاي بهوجود آيد.
روند مذاكرات در شرايط ديپلماسي اجبار ادامه يافته اما بهعلت آنكه ايران تجربه مذاكرات نوامبر2013 را دارد معطوف به انعطافپذيري گسترده نخواهد بود. مذاكرات هستهاي صرفاً در شرايطي منجر به نتيجه ميشود كه موضوع كاهش تحريمها يكي از موضوعات اصلي مذاكرات تلقي شود درحاليكه هيچگونه نشانهاي از كاهش تحريمها مشاهده نميشود.
در بسياري از مواقع بحثهاي اصلي تيم مذاكرهكننده آمريكا و كشورهاي گروه1+5 معطوف به حداقلسازي قابليت سانتريفيوژهاي ايران است. از زمان مذاكرات تاكنون ايران نتوانسته براي جايگزيني سانتريفيوژهاي نسل سوم و چهارم به نتايج مثبت و سازندهاي دستيابد. تداوم مذاكرات در وضعيت فرسايش را بايد بهعنوان بخشي از واقعيت ديپلماسي هستهاي دانست؛ واقعيتي كه ماهيت متوازن نداشته و نتيجه عملي حذف تحريمها و يا اعاده پولهاي بلوكه شده ايران را بهوجود نياورده است.
هر فرايندي كه ماهيت متوازن نداشته باشد، طبيعي است كه براي نيل به نتيجه مطلوب در وضعيت فرسايشي قرار ميگيرد. بنابراين موضوع مربوط به سانتريفيوژها بهعنوان دومين هدف راهبردي غرب براي كاهش قابليت هستهاي ايران در فضاي كنش متوازن قرار ميگيرد.
اگرچه كشورهاي جهان غرب بر اين موضوع تأكيد دارند كه ايران سانتريفيوژهاي خود را به حداكثر 6500عدد برساند اما آنان در قبال انعطافپذيري ايران بايد نسبت به پذيرش درخواست مقامات ايران براي بهكارگيري نسل جديد سانتريفيوژها انعطاف داشته باشند. بنابراين كاهش كمي سانتريفيوژها بايد صرفاً از طريق بهكارگيري نسل جديد سانتريفيوژها حاصل شود. طي اين مدت روندي بهوجود ميآيد كه بعد از اكسيد شدن ذخاير هگزافلورايد اورانيوم زمينه براي كاهش قابليتهاي ابزاري ايران كه چنين موادي را توليد ميكند، ايجاد ميشود.
- استاد روابط بينالملل
نظر شما