و به این ترتیب سایبر ژورنالیسم (Cyber journalism) (روزنامه‌نگاری آنلاینع) پا به عرصه وجود گذارد که تحولی بسیار بزرگ در روزنامه‌نگاری بوده است. با اینکه از عُمر بولتن بورد آنلاین که در سال‌های ۱۹۸۳ و ۱۹۸۴ توسط براین ردمن و برد تمپلتون تکمیل شده بود سال‌ها می‌گذشت، در فوریه ۱۹۹۵ شنیدن عنوان نشریه تمام عیار اینترنتی حرف تازه‌ای در دنیا بود. [عنوان وبلاگ، بلاگ از بارگر(Barger) و مرهولتز (Merholtz) است].
در پیانتشار سلیت در اینترنت، روزنامه‌های چاپی و بیشتر مجله‌ها به تدریج ادیشن آن‌ـ‌لاین ایجاد کرده‌اند که رادیو تلویزیون‌ها هم در این کار به آنها پیوسته‌اند و چون برخی از روزنامه‌ها، همه مطالب خبرگزاری‌های بزرگ را بر ادیشن اینترنتی ضمیمه کردند، این خبرگزاری‌ها هم ناچار شدند وارد اینترنت شوند، در وبسایت خود آگهی تجاوری درج کنند و در دسترس همگان قرارگیرند. قبلا خبرگزاری‌های داخلی کشورها مطالب خودرا در اینترنت قرار داده بودند. ورود خبرگزاری ها که کمک رسانه هستند به شبکه شبکه‌ها رسانه‌های چاپی و برادکستینگ را دچار مشکل کرد زیرا که توجه مخاطبان که اخبار را در وبسایت خبرگزاری‌ها می‌خوانند نسبت به آنها کم شد و این رسانه‌ها مجبور به روی آوردن به مطالبی شدند که جنبه آموزش عمومی دارد (فیچر)، تفسیر و مقاله، مصاحبه با اصحاب نظر (نه مقامات دولتی و سیاسی)، اخبار اختصاصی و اینوستیگیتیو، تحلیل، مطالب حاشیه ای، کاریکاتور و عکس تا مخاطبان احساس بی‌نیازی از آنها را نکنند.
از سال ۲۰۱۰ هم بعضی از روزنامه‌ها به تأسی از وال استریت ژورنال اعلام کرده‌اند که ممکن است مشاهده ادیشن‌اینترنتی خودرا پولی کنند. نشریه آنلاین با ادیشن‌اینترنتی یک روزنامه تفاوت دارد. اگر کل مطالب یک روزنامه و پی دی اف آن در اینترنت قرارگیرد به آن ادیشن‌اینترنتی گویند و اگر از لگو روزنامه استفاده شود ولی مطالب را کم و زیاد کنند و گرافیک دیگری بکار برند آنلاین روزنامه ... خوانده می‌شود. از نیمه سال ۲۰۰۹ چندین روزنامه بزرگ کلا به صورت آنلاین درآمده‌اند که هزینه تهیه آن کم و مخاطب بیشتری دارد ازجمله کریسچن سی‌نس مانیتور.
آنلاین‌ها روز به روز تکمیل شده‌اند و چون شبکه‌های تلویزیونی اخبار و مطالب خود را به صورت نوشته و عکس (عکس ثابت و متحرک) در سایت‌اینترنتی شان قرار می‌دهند و ازاین لحاظ هم رقیب روزنامه‌ها شده‌اند، رسانه‌های چاپی نیز بر مطالب نوشتاری خود Podcast پادکست = اخبار صوتی یا رادیویی و ویدیو (فیلم خبری = خبر تلویزیونی) اضافه کرده‌اند و لحظه به لحظه هم اخبار را up to date می‌کنند (اخبار تکمیلی و خبرهای تازه را بر مطالب سابق می‌افزایند.). به علاوه، هر سه نوع رسانه (روزنامه، رادیو و تلویزیون) که در ادیشن آن‌ـ‌لاین شبیه و مطابق یکدیگر شده‌اند، پست کامنت هم درست کرده‌اند که پدیده تازه‌ای است (دریافت اظهار نظر فوری مخاطب درباره هر مطلب با قراردادن باکس اظهار نظر و ایمیل خود که مخاطب نظرش را همانجا در داخل باکس تایپ و ارسال می‌کند و همگان می‌توانند بخوانند، و مجموعه این نظرات به صورت خبر پخش و منتشر می‌شود).
این وضعیت، سایبر ژورنالیسم (رسانه‌داری آن‌ـ‌لاین) را به تدریج به صورت مِین ستریم حرفه روزنامه‌نگاری درآورده و ادیشن چاپی تحت الشعاع ادیشن آنلاین قرارگرفته است مخصوصا که پروانه و تاسیسات و هزینه زیاد لازم ندارد. وسعت کار آنلاین‌ها به جایی رسیده است که روزنامه‌ها در ادیشن آنلاین خود هنگام دادن خبر از یک آهنگ تازه موسیقی، فیلم سینمایی و انتشار یک کتاب؛ قسمت‌هایی از آن را عینا قرار می‌دهند و همچنین انواع آگهی. به‌این ترتیب هر فرد با یک لپ تاپ و مشترک یک براوزر (اینترنت اکسپلورر، مازیلا فایرفاکس و ...) بودن و یا با سلفون و تابلت خود می‌تواند در هرگوشه از جهان و حتی در حال مسافرت نه تنها از مطالب همه رسانه‌ها و عمدتا به رایگان استفاده کند بلکه خود ناشر یک روزنامه باشد؛ مخاطب داشته باشد و هم منبع برای سایر رسانه‌ها قرارگیرد و خبرهای اختصاصی و نظرات (مقاله‌های) او را نقل کنند. اگراین افراد (وبلاگ نگارها) روزنامه‌نگار نباشند به آنان سیتیزن ژورنالیست می‌گویند. به این ترتیب؛ اینترنت کاری تحت عنوان سیتیزن ژورنالیسم = مردم معمولی (روزنامه‌نگاری شهروندی) در نقش روزنامه‌نگار به وجود آورده است که نهایت گسترش آزادی بیان است و هرکس می‌تواند صدای خودرا به گوش‌ها برساند واین پدیده صدارسانی از زمانی به تحقق کامل نزدیک شده است که سرچ انجین‌ها (با افزودن آگهی تجاری برآن و سود بردن) به نقل مطالب وب سایت‌ها پرداخته‌اند و حوزه کاراین سرچ انجین‌ها دارد به تدریج همه زبانها (صرف نظر از بکاربردن کدام الفبا) را شامل می‌شود و اخیرا هم سوشل نِت ورک‌ها. این آرزوی بشر بود که روزی هر فرد بتواند برای حرف‌هایش شنونده داشته باشد و رسانه‌ها (ابزارهای خبر و نظر) از انحصار خارج شوند و سانسور مدفون شود. با پیشرفت ترجمه اینترنتی، یک وبلاگ نویس می‌تواند مطلب را به هر زبان که بخواهد ترجمه و منعکس کند، ولی چه بهتر که ادیتور داشته باشد. برخی از دولت‌ها هم ساکت ننشسته‌اند و برای حذف صدای مخالف فیلترینگ به وجود آورده‌اند که جنبه محلی دارد. در برابر، فیلترشکن هم به وجود آمده است.
عمومیت یافتن وبسایت به تسهیل کار روابط عمومی (پی آر) کمک بسیار کرده و اینک مقامات و معاریف و نهادها دارای وبسایت رسمی و اختصاصی هستند که مطالب خودرا (خبر و نظر) در آن قرار می‌دهند و رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها نقل می‌کنند.
تسهیلات‌اینترنتی سبب افزایش بی سابقه شمار وبسایت‌های خبری شده است که در برخی کشورها خودرا خبرگزاری می‌خوانند.
با پیدایش وبسایت که کمک بزرگی به آزادی بیان عقیده و نظر و نیز افشاء گری است عناوین و تعبیرهای تازه ازجمله ژورنالیسم خصوصی، سیتیزن ژورنالیست و ... هم به وجود آمده است. وب‌سایت‌ها برحسب حجم و نوع مطالب به هفت دسته تقسیم شده‌اند ازاین قرار:
مایکرو سایت (Micro site)، مینی سایت (Mini site)، کانتنت سایت(Content site)، بلاگ سایت (Blog site)، فوروم سایت(site Forum)، ای ـ کامرس سایت (E.Commerce site) و سوشل نتورکینگ سایت (Social networking Site) (ازقبیل تویتر Twitter، فیس بوک Facebook و ...).
سلفون‌های (موبایل‌ها) دوربین دار و وجود دوربین‌های ناظر و مراقب در خیابان‌ها، فروشگاه‌ها، موسسات و خلاصه همه جا، کمک بزرگی به تکامل تولید خبر و حذف پنهان‌کاری شده است.
برای مثال: ۱۴فوریه ۲۰۰۸ شبکه‌های تلویزیونی آمریکا ویدیو (فیلم) درگیری یک مامور پلیس شهر بالتیمور مریلند با یک نوجوان ۱۴ ساله و نیز معلق ساخته شدن ویلچر یک علیل در کلانتری پلیس حومه شهر تمپای فلوریدا توسط یک بانوپلیس را از وب سایت دو روزنامه محلی با ذکر منبع نقل کرده بودند که‌این عکس‌ها و فیلمها با سلفون و توسط عابرین و مراجعین و نیز دوربین‌های مراقبت گرفته شده بود. نوجوان ۱۴ ساله که در خیابان اسکیت بازی می‌کرد نسبت به اخطار مامور پلیس بی اعتنایی کرده بود.
مرد علیل یک دانشجوی دکترای فلسفه به نام براین سترنر(Brian Sterner) بود که هنگام عبور با ویلچر خود از یک چهار راه باعث بند آمدن ترافیک شده بود و مامور پلیس او را به کلانتری هیلزبورو برده بود که در آنجا بانو چارلت جونز(Charlette Marshall-Jones) مامور پلیس در جریان یک گفت و گوی تند ویلچر او را واژگون کرده و وی را نقش بر زمین ساخته بود. ستون فقرات استرنر (در آن زمان ۳۲ ساله) در ۱۸ سالگی در جریان تمرین کشتی آسیب شدید دیده و علیل (Quadriplegic) شده است. با وجوداین به تحصیلات خود تا دکترا ادامه داده بود. با قرار گرفتن فیلمها در وبسایت روزنامه‌ها و پخش آنها از شبکه‌های تلویزیونی، هر دو مامور پلیس تعقیب قضایی شدند.
کریس گپهام در مقاله‌ای درباره سایبر ژورنالیسم پیش بینی کرده است که تا سال ۲۰۱۵ و پس از آن، آنلاین همه رسانه‌ها (نوشتاری، صوت و تصویری) به یک صورت درخواهند آمد و آنلاین‌های آنها چند منظوره ـ نوشته، صوت و صدا ـ خواهند شد. به گفته گپهام، تکنولوژی‌اینترنت خدمت بزرگی به گسترش و تحکیم حقوق بشر (و ازجمله آزادی و دمکراسی)، و تکامل رسانه‌های آن‌ـ‌لاین؛ بزرگترین تحول تاریخ روشنگری بوده است. وی اختراع نرم افزار ترجمه‌اینترنتی را یک وسیله بزرگ و قبلا باور نکردنی برای انسان خوانده است که صدای خودرا به گوش انسان‌های دیگر ـ صرف نظر از ملیت و زبان برساند.
- مبتکر و پایه‌گذار نشریات آنلاین در ایران
در ادبیات و نشریات بین‌المللی مربوط، یونسشکرخواه مبتکر و پایه‌گذار نشریات آنلاین در ایران معرفی شده است.
شکرخواه متولد تیرماه ۱۳۳۶ (شهر مشهد) دکتر در علوم ارتباطات، فوق لیسانس روزنامه‌نگاری و لیسانس زبان و ادبیات انگلیسی، دبیر پیشین اخبار و مقالات بین‌الملل کیهان، سردبیر سابق روزنامه اینترنتی جام جم، سردبیر همشهری آنلاین، رئیس یک بخش پژوهش و مطالعات در دانشگاه تهران و استاد روزنامه‌نگاری است.
دکتر شکرخواه همچنین مؤلف چندین کتاب در رشته روزنامه‌نگاری است.
منبع: www.iranianshistoryonthisday.com
نظر شما