اهمیت اکو توریستی این تالاب از جهت نزدیکی به جاده، تنوع چشماندازهای طبیعی همچون کوهستان، جنگل و مزارع و کشتزارهای اطراف دوچندان میشود.
تالاب استیل یکی از مهمترین قطبهای گردشگری در شهر آستارا محسوب میشود که افزون بر کارکردهای زیستی و طبیعی از جنبههای اقتصادی- اجتماعی نیز بسیار مهم است.
براین اساس انتظار میرود نهادهای مرتبط به ویژه سازمان حفاظت محیطزیست و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با نگاهی ویژه به این تالاب، تمهیدات لازم را برای حفاظت از آن فراهم سازند و این تالاب را از وضعیت اسفباری که امروز بدان مبتلاست رهایی بخشند.
آنچه بیش از هر چیزی در منطقه خودنمایی میکند مشکل استقرار کارخانه آسفالت در حاشیه و ساحل این تالاب است.
کارخانهای که معلوم نیست مکانیابی آن بر مبنای کدام منطق صورت گرفته است. از سوی دیگر، رهاسازی انبوه زباله در حریم تالاب نشان دهنده آن است که عملاً این عرصه از طبیعت آستارا به حال خود رها شده است.
نکته جالب آن که هتل بزرگ اسپیناس، مشرف به کارخانه آسفالت احداث شده است آیا به راستی مغایرتی بین «هتل» و «کارخانه آسفالت» در یک چشمانداز کوچک وجود ندارد؟ در حال حاضر، مسافران هتل علاوه بر غروب تالاب، پرندگان و درختان زیبای توسکا، کرک و لیلکی ناگزیرند، دود و بوی متعفن کارخانه آسفالتسازی و تردد مداوم خودروهای پر سر و صدا و آلاینده آسفالت را تحمل کنند.
فاضلاب واحدهای مستقر در اطراف تالاب معضل دیگری است که از چشم مسئولان به دور مانده و تاکنون برای آن چارهای نیندیشیدهاند.
از 3 سال قبل تالاب استیل به عنوان یکی از پنج منطقه نمونه گردشگری استان گیلان شناخته شده است. این اتفاق در زمان سید حسین مرعشی، رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و در سفر او به استان گیلان انجام گرفت.
همان موقع بیژن ذهاب- معاونت توسعه و تجهیز منابع سازمان میراث فرهنگی و گردشگری گیلان- براساس امکانسنجیها و مطالعات پایهای کارگروه گردشگری استان برای شناسایی مناطق نمونه گردشگری مناطق استیل آستارا، ساحل گیسوم، تالاب انزلی، ماسوله و تالاب امیرکلایه لاهیجان به عنوان مناطق نمونه گردشگری استان گیلان انتخاب شدند.
وی افزود: انتخاب یک منطقه نمونه گردشگری نیز به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان واگذار شده است تا این منطقه با شناسایی ظرفیتها و پتانسیلهای جذب سرمایهگذاری داخلی و خارجی برگزیده شود.
ذهاب تأکید کرد: در احداث مناطق نمونهی گردشگری گیلان، واگذاری آنها به بخش خصوصی امتیاز بزرگی برای فعالان این صنعت است.
اما دیری نپایید که پس از سال 1383 که این تالاب به عنوان منطقه نمونه گردشگری انتخاب شد موضوع خشک شدن آن وضعیت بحرانی برای منطقه سرنوشت تالاب را پررنگتر کرد.
سرانجام اگر بارشهای نیمه نخست سال 1385 نبود و اگر طبیعت خود به داد خود نمیرسید وضعیت بحرانی آن باقی میماند.
اصغر خودکار رئیس اداره محیط زیست شهرستان آستارا در این باره گفت : با بارش بارانهای مناسب تالاب بزرگ گردشگری «استیل» از خطر خشک شدن نجات یافت.
در نیمه نخست سال85 با توجه به کاهش شدید بارندگی در شمال غرب استان گیلان موجودی آب این تالاب به کمترین حد خود در سالهای اخیر رسیده بود و بیم خشک شدن و برهمخوردن توازن زیست محیطی آن وجود داشت. تالاب استیل با ۱۳۸هکتار مساحت و گنجایش حدود ۱۵۶هزار مترمکعب آب در بین جاده آسفالته آستارا - تالش قرار گرفته است.
قرار گرفتن این تالاب در بین جاده و کوه استیل و همجواری با هتل بینالمللی از جاذبههای توریستی استان گیلان است و سالانه تالاب استیل پذیرای هزاران پرنده مهاجر و جوجهآوری این پرندگان در این تالاب است.
همچنین وجود درختان شناور توسکا در این دریاچه از ویژگیهای منحصر به فرد این تالاب است. با وجود اینکه اقداماتی در جهت ساخت دهکده گردشگری از سوی محیط زیست انجام گرفته، در سال 1385 اعتبارات کافی برای تکمیل این دهکده در اختیار محیط زیست قرار داده نشده است.
در همین حال باید توجه داشت که تالاب استیل منبع مناسبی برای تامین آب ۴۰۰هکتار از شالیزارهای منطقه اطراف است.
اما جالب است بدانیم که امسال کانالکشی از تالاب استیل نجاتبخش تالاب دیگری در استان گیلان شد.
در واقع با احداث یک کانال خاکی تالاب آق آستارا از خطر خشکسالی رهایی یافت. این تالاب در شرق پناهگاه حیات وحش لوندویل آستارا واقع است و حدود ۵۰ هکتار وسعت دارد که بر اثر خشکسالی به کمتر از ۱۰ هکتار رسیده بود اما به تازگی با احداث یک کانال خاکی انتقال آب تالاب استیل به تالاب آق هدایت شده و از خشکسالی نجات یافت.