به‌دنبال مذاكرات غيرمستقيمي كه با ميانجيگري عمان ميان نمايندگان طرف‌‌هاي يمني و شوراي همكاري خليج‌فارس صورت گرفته و بعد از تماس‌هاي تلفني روزهاي اخير برخي سران كشورها با مقامات سعودي، به‌نظر مي‌رسد دورنماي توافق بر سرراه‌حلي سياسي براي يمن روشن شده‌است. اين توافق تركيبي از قطعنامه اخير شوراي امنيت است كه با فشار عربستان به تصويب رسيد و طرح پيشنهادي ايران وعمان كه در روزهاي گذشته ارائه شده‌است.
آتش‌بس و تشكيل دولت فراگير با حضور گروه‌هاي يمني از طرح‌هاي ايران و عمان و عقب‌نشيني حوثي‌ها كه بندي ازقطعنامه شوراي امنيت است، در اين طرح وجود دارد. براساس گزارش‌هاي برخي منابع عربي در قاهره، به‌زودي انتخاباتي در يمن برگزار مي‌شود كه نتيجه آن سرنوشت تقسيم قدرت و آينده سياسي يمن را رقم خواهد زد. اين يكي از بندهاي مهم طرح پيشنهادي ايران براي حل بحران يمن بوده‌است.به هر حال به‌نظر مي‌رسد حوثي‌هاي يمن، از همين حالا شريك قدرت در اين كشور هستند و خود را براي شركت در انتخابات آماده مي‌كنند.
- فشار جهاني به عربستان
«جمعي از ثروتمندترين كشورهاي عرب جهان، فقيرترين كشور جهان عرب را زير حمله گرفته‌اند». اين جمله توصيفي است كه نويسنده و تحليلگر نشريه آمريكايي تايم، براي ابتداي گزارش خود درباره وضعيت يمن، انتخاب كرد. اين جمله در روزهاي بعد از انتشار اين گزارش دست به‌دست در شبكه‌هاي اجتماعي چرخيد و تا آنجا رسيد كه همين ديروز، ريچارد هاس، رئيس شوراي روابط خارجي آمريكا در توييتر نوشت: سياست آمريكا در يمن را نمي‌فهمم. مي‌دانم كه آمريكا مي‌خواهد در مقابل ايران و در كنار عربستان سعودي و امارات بايستد، اما براي رسيدن به چه نتيجه‌اي در يمن؟
اين ابراز ترديد يكي از چهره‌هاي كهنه‌كار سياست خارجي آمريكا درباره سياست آمريكا و عربستان در يمن، فقط به او محدود نمي‌شود. در روزهاي اخير چند مقام ارشد اروپايي در كنار روساي جمهور روسيه و چين به‌صورت آشكار به عربستان درباره ادامه حملات به يمن هشدار دادند. به نوشته رسانه‌هاي آمريكايي، ژنرال‌هاي پنتاگون و مقامات سياسي آمريكا هم در تماس‌هاي خصوصي به سعودي‌ها درباره «فاجعه» بودن اين عمليات هشدار داده‌اند. البته اين در حالي است كه آمريكايي‌ها مستقيما از روز نخست در اين عمليات نظامي مشاركت داشته‌اند و حالا هم با اعزام 2 ناو هواپيمابر به آب‌هاي يمن، اين مداخله را پررنگ‌تر كرده‌اند.
- درخواست بمباران يمن
عمليات نظامي عربستان و كشورهاي عربي حاشيه خليج‌فارس در هفته دوم فروردين‌ماه با اعلام رسمي نماينده اين كشور در سازمان ملل آغاز شد. بهانه اين حملات به گفته اين ديپلمات سعودي، درخواست كمك دولت يمن از عربستان بوده است. درخواست كمكي كه با بمباران شهرهاي يمن پاسخ گفته شد. سعودي‌ها گفتند كه عبدربه منصور هادي كه 2 روز قبل از آغاز حملات هوايي ائتلاف عربي به يمن، از اين كشور گريخته و به رياض پناه برده‌بود، از دولت عربستان درخواست كرده كه كشورش را بمباران كند تا گروه حوثي‌ها قدرت نگيرند.
حوثي‌ها كه شيعيان شمال يمن هستند، از سال گذشته و بعد از آنكه وضعيت مذاكرات گروه‌هاي سياسي براي تقسيم قدرت به نتيجه نرسيد، ساختمان‌هاي دولتي را در كنترل گرفتند تا شهرهاي يمن را از پيشروي القاعده در امان نگه دارند. القاعده يمن در سال‌هاي اخير با استفاده از شرايط آشفته يمن، قدرت گرفته و علاوه بر انجام حملاتي در منطقه، در كشورهاي غربي هم دست به ترورهايي همچون ماجراي شارلي ابدو زده‌‌است.
حوثي‌ها از تابستان گذشته مشغول جنگ تن به تن با القاعده در جنوب و حتي مركز يمن بودند و در اين جنگ تلفات زيادي دادند. اين گروه كه از حمايت مردمي در صنعا هم برخوردارند، از اسفندماه گذشته به‌صورت مستقيم وارد عرصه قدرت شدند. اين موضوع عربستان و هم‌پيمانانش در منطقه خليج‌فارس را به‌شدت نگران كرد. دليل عمليات نظامي عليه يمن هم همين نگراني بود.
- مقايسه عربستان با اسرائيل
عربستان اميدوار بود كه اين عمليات نظامي ابتدا با حملات هوايي آغاز شود و با مداخله زميني ادامه يابد. اما با مخالفت پاكستان و همراهي نكردن تركيه در اين عمليات، عملا طرح اعزام نيروي زميني به يمن ناكام ماند. حملات هوايي عربستان آنطور كه مقامات اين كشور ادعا مي‌كنند نه‌تنها زيرساخت‌هاي كشور يمن كه خانه‌هاي مردم، مدارس، بيمارستان‌ها و حتي اردوگاه‌هاي آوارگان را هم هدف مي‌گيرد. همين موضوع باعث شد كه رسانه‌هاي اسرائيلي به پوشش خبري گسترده اين حملات بپردازند و به‌ويژه به آمار تلفات اين حملات در ميان كودكان اشاره كنند تا نشان دهند كه اسرائيل تنها رژيمي در دنيا نيست كه به كودك‌كشي متهم است. تصاوير اجساد كودكان يمني در رسانه‌هاي غربي هم بازتاب يافت تا آنجا كه در انگليس، رسانه‌ها و افكار عمومي دولت را به پرسش گرفتند كه چرا به حكومت عربستان سلاح مي‌فروشد.
- تلاش‌هاي ديپلماتيك
در هفته سوم عمليات نظامي عربستان عليه يمن، صداي وزراي خارجه اروپايي درآمد. وزيرخارجه آلمان در حاشيه نشست گروه 7در اين كشور، گفت كه بحران يمن راه‌حل نظامي ندارد و بايد براي يافتن راه‌حل سياسي براي آن تلاش كرد. خانم فدريكا موگريني مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا هم موضعي مشابه گرفت و بعد نشريه آمريكايي بلومبرگ نوشت، مقامات اروپايي در تماس‌هاي خصوصي‌شان با سعودي‌ها، تندتر از اين موضع گرفته‌اند و خواستار توقف اين حملات شدند. همزمان اما عربستان علاوه بر حملات به يمن، در خارج از ميدان جنگ هم بيكار ننشست و ضمن فشار و مجبور كردن نماينده سازمان ملل در يمن براي استعفا، قطعنامه‌اي يكجانبه را در اين شورا به تصويب رساند. موضوع اين قطعنامه، درخواست خلع‌سلاح حوثي‌ها و حتي تحريم رهبران آنها بود.
در اين ميان كاركرد سازمان ملل به‌عنوان نهادي كه بايد تأمين‌كننده منافع ملل جهان باشد، فقط تصويب همين قطعنامه بوده‌است. در مقابل تجاوز غيرقانوني عربستان به خاك يمن و كشته و مجروح كردن هزاران نفر از شهروندان يمني، سازمان ملل تنها به ابزار نگراني، هشدار و حداكثر درخواست توقف حملات اكتفا كرده‌است. البته همين درخواست توقف حملات هم با واكنش منفي كشورهاي عربي روبه‌رو شده و در روزهاي اخير شوراي همكاري خليج‌فارس از دبيركل سازمان ملل براي اين درخواست ملايم هم انتقاد كرده‌است.
- ايران اميدوار به آتش‌بس
معاون وزير امور خارجه ايران ديروز گفت: تحولات يمن يكي از موضوعاتي است كه دستگاه ديپلماسي كشورمان به آن توجه دارد و خوش‌بين هستيم كه در ساعات آينده پيرو مجموع تلاش‌هايي كه شده است شاهد توقف حملات نظامي به يمن باشيم. به گزارش گروه بين‌الملل خبرگزاري تسنيم، حسين اميرعبداللهيان در آغاز نشست سه‌جانبه معاونان وزراي خارجه ايران، سوئيس و سوريه افزود: ما خوش‌بينيم كه در ساعات آينده شاهد آن باشيم كه گروه‌هاي مختلف يمني بر سر ميز مذاكره گرد آيند و براي تقويت روند سياسي در اين كشور تلاش كنند.
- طرح‌هاي صلح ايران و عمان
در هفته‌هاي گذشته ايران طرحي چهارماده‌اي را براي حل بحران يمن ارائه كرده‌است. اين طرح كه از طريق نماينده ايران در سازمان ملل به اين سازمان ارائه شده شامل اين بخش‌هاست. يكم) برقراري آتش بس و توقف سريع همه حمله‌هاي نظامي خارجي. دوم)ارسال فوري و بدون وقفه كمك‌هاي انسان دوستانه. سوم) از سرگيري گفت‌وگوي ملي يمني (با حضور ومشاركت گروه‌هاي يمني و بدون مداخله خارجي). چهارم) تشكيل دولت فراگير وحدت ملي يمن. همچنين عمان كه از كشورهاي عربي است با عربستان در حمله به يمن همراه نشد نيز طرحي براي حل اين بحران ارائه كرده كه شامل عقب‌نشيني حوثي‌ها و تسريع در برگزاري انتخابات است.
نظر شما