در این سمینار 4 روزه 13 پژوهشگر خارجی از کشورهای آمریکا، فنلاند، ارمنستان، فرانسه، ژاپن، ایتالیا، تاجیکستان، عراق، افغانستان و ترکیه سخنرانی خواهند کرد و پس از آن اجراهای صحنه ای، میدانی و قهوهخانه ای جشنواره نیز درست همزمان با آغاز ماه پایانی تابستان، آغاز خواهد شد.
به این ترتیب، نمایشهای تئاتر شهر میدان را به نفع نمایشهای جشنواره خالی می کنند و از این بین تنها «عشقه» در نخستین شب جشنواره و به عنوان یکی از نمایشهای بخش صحنهای یک اجرا خواهد داشت.
اما جالبترین قسمت جشنواره امسال، اجرای ایده جدیدی است که محمدحسین ناصربخت، دبیر امسال آن را این طور معرفی می کند:« 3 نمایش از کارهای پذیرفته شده برای جشنواره به شیوه مجلس تقلید زنانه اجرا میشوند و به همین دلیل تصمیم گرفتیم تا برای این کارها تماشاگران خانم را در نظر بگیریم و از این طریق فضای تقلید زنانه را ایجاد کنیم.»
البته این نمایشها هیچ مشکلی برای اجرا در حضور مردان ندارند و هدف مسئولان، فقط این است که «همانند بسیاری از جشنوارههای بینالمللی یک تجربه جدید را انجام دهند و تماشاگران نمایشی را انتخاب کنند.»
عروسی دختر شاه پریان با حاکم ملایر به کارگردانی فرزانه ارسطو در تالار هنر، خواستگاری آبجی خانوم به کارگردانی فهیمه میرزاحسینی در کارگاه نمایش و نمایش خواب تو خواب با کارگردانی گروهی در خانه نمایش اداره تئاتر این 3 نمایش هستند که برای نخستین بار تنها برای گروه خاصی از تماشاگران یعنی بانوان اجرا می شوند.
اما ظاهرا این ایده که در نگاه اول اقدام جالبی به نظر می رسد، از دید کارگردان چندان هم حرکت مناسبی ارزیابی نمی شود.
فرزانه ارسطو، کارگردان نمایش عروسی دختر شاه پریان معتقد است: جشنواره تئاتر آیینی- سنتی اختصاص به عامه مردم دارد و نمیتوان به قصد اجرای ویژه بانوان جلوی خانوادههایی را که قصد دیدن نمایش دارند، گرفت.
به نظر می رسد برای ارسطو، فلسفه اجرای این ایده تشریح نشده است: این قانون در حالی برای مخاطبان تالار هنر در طول جشنواره اجرا میشود که کمانچه نواز این نمایش، مسئولان تعویض صحنه، منشی صحنه و بسیاری از عامل کار مرد هستند، ولی به گفته این مسئولان حضور این افراد ایرادی ندارد و تنها مخاطبان به صورت الزامیباید از بانوان باشند.
با این حال، دشوار خواهد بود اگر بخواهیم انجام ایدههایی از این دست را به طور کامل رد کنیم. هرچند شاید بهتر بود مسئولان برگزاری جشنواره از ابتدا و در مرحله دریافت متن، ایده اجرای نمایش برای بانوان را طرح می کردند تا کارگردانان به طور دلخواه و با برنامه ریزی و هدفمند برای اجرای نمایشی ویژه برنامهریزی میکردند.
علاوه بر این، عجیب است که مسئولان از این فرصت برای اجرای راحت تر نمایش که می تواند تجربه ای بدیع باشد استفاده نمی کنند.
اگر قرار است نمایش ویژه بانوان باشد، چرا شرایط اجرا برای بازیگران به گونه ای فراهم نشود که با اجراهای عمومی فرق کند؟دبیر جشنواره می گوید: اگر قرار باشد این کار انجام شود باید تمهیدات و تدارکاتی چیده شود که امکان اجرا را کاملا فراهم کند.
امکاناتی نظیر نورپردازی، کارهای مربوط به صدا و صحنه و... به گونهای که بانوان بتوانند بدون کمک آقایان کار را اجرا کنند. اما این موضوع اصلا مد نظر ما نبوده است، بلکه ما صرفا بر اساس یک نگاه پژوهشی تصمیم به این کار گرفتهایم.
علاوه بر این، تصمیم دبیر پس از دریافت متنها و بازبینی و کشف قابلیتهای این 3 نمایش برای احیای شیوه نمایشی «تقلیدهای زنانه» صورت گرفته است، همان طور که این کار درباره تعزیه نیز انجام خواهد گرفت و بخشی نیز با نام تجربههای نو در مجالس شبیه خوانی در جشنواره امسال پیشبینی شده است.
ناصربخت ادامه میدهد: هر سه این نمایشها در اجرای عمومیبعد از جشنواره آیینی سنتی برای تمامیمخاطبان اجرا میشوند و از نظر ما آن چه که برای آقایان ممنوع است، برای بانوان هم ممنوع است و بالعکس.
اما شاید این آغاز خوبی باشد برای اجراهای ویژه بانوان، نظیر آن چه که در موسیقی رخ میدهد.