روزنامه شرق نوشت:
همایش «شبکه های اجتماعی موبایلی» بالاخره با یک هفته تأخیر برگزار شد. دلیل این تأخیر، فوت «حسین قندی»، از استادان روزنامه نگاری و پدر تیترنویسی ایران بود. این همایش در حالی در دانشکده علوم ارتباطات علامه طباطبایی برگزار شد که مشکلات فنی ایجادشده در شبکه اجتماعی وایبر، مخاطبان این رسانه مجازی را درگیر خود کرده است.
دکتر مهدی منتظرقائم، عضو گروه ارتباطات دانشگاه تهران، شروع کننده همایش بود. او با اشاره به ارتباطات چهره به چهره انسان ها پیش از به وجودآمدن تکنولوژی های ارتباطی گفت: «شبکه های اجتماعی جدید دوباره باعث ارتباط چهره به چهره و بازگشت به شناخت رودررو، داشتن اراده و اختیار شده است».
منتظرقائم گفت: «برعکس رسانه های سنتی، در شبکه های اجتماعی روابط از پایین به بالا و به صورت افقی تعریف می شود». او شبکه های اجتماعی را به دو دسته شبکه های اینترنتی و موبایلی تقسیم کرد و گفت: «شبکه های اجتماعی مانند فیس بوک و توییتر ادامه چاپ و نشر هستند و بیشتر بر فرهنگ اثرگذارند اما شبکه های موبایلی مانند وایبر و واتس اپ به دلیل نداشتن فضای شخصی بیشتر ادامه مراودات روزمره هستند که امکان آرشیو هم در آنها وجود ندارد».
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه آسیب های اجتماعی در جامعه وجود دارد، گفت: «به عقیده من تکنولوژی، این آسیب ها را نشان می دهد که مهم ترین آنها «عدم استناد و ارجاع»، «فقدان تخصیص وقت» و «فرهنگ تعارف کردن» در این فضای مجازی است».
او در پایان با اشاره به اینکه شبکه های اجتماعی در میان مدت باعث بروز این آسیب ها خواهد شد، راه حل برون رفت از آسیب ها را شناخت فضا دانست تا بتوانیم ریشه های رفتاری را شناخته و راه حل هایی عملی و نظری در مقابل آن ارائه کنیم.
بعد از صحبت های منتظرقائم، میزگردی برگزار شد. اولین سخنران، دکتر هادی خانیکی، عضو هیأت علمی دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی، بود.
او گفت: «شبکه های اجتماعی موجب شده اند تا جمعه بازارهای قدیم دوباره شکل بگیرند؛ یعنی یک نفر، هم تولید کند هم به جذب مشتری بپردازد و هم بفروشد».
خانیکی ادامه داد: «ما به هر پدیده جدید با نگاهی تهدیدانگارانه نگاه می کنیم، نه تغییرانگارانه، در حالی که واقعیت این است که بازارهای جدیدی توسط این گوشی های هوشمند در حال شکل گیری است و به نظر می رسد دیگر نمی توان تجارتی را خارج از این بازار درنظر گرفت.»
خانیکی همچنین با اشاره به سرعت زیاد رشد این تکنولوژی گفت: «نکته دیگر که باید به آن توجه کرد، این است که این شبکه های اجتماعی مجازی بر فضای فرهنگی ما تأثیر گذار هستند؛ چرا که زودبازده هستند و معطوف به نتیجه.»
پس از او، دکتر محمود شهابی، عضو هیأت علمی دانشکده علوم اجتماعی علامه، سخنان خود را با این سؤال که این ویژگی شبکه های ارتباطی موبایلی که تحت عنوان تقویت روابط درون گروهی مطرح می شود، چه پیامدی را ممکن است به همراه داشته باشد؟ آغاز کرد.
او ادامه داد: «می توان گفت ارتباطات موبایلی ممکن است موجب ازدست رفتن سرمایه اجتماعی شوند. برخی از تحقیقات در کشورهای دیگر نشان می دهد استفاده از شبکه های اجتماعی باعث فرسایش سرمایه اجتماعی می شود.» شهابی با تأکید بر اینکه باید دید آیا اجتماعات مجازی کمکی به شکل گیری فرهنگ تسامح می کند یا نه، گفت: «شاید شبکه های مجازی تمرینی باشند برای این موضوع؛ اما آنچه در چند سال اخیر شاهد آن هستیم، مانند حمله فیس بوکی به یک فوتبالیست یا حمله در اینستاگرام به یک هنرپیشه و ... نشان دهنده آن است که شبکه های اجتماعی مجازی ما نتوانسته اند فرهنگ سیاسی مبتنی بر دموکراسی و جامعه مدنی را تمرین کنند».
این استاد دانشگاه همچنین تأکید کرد: «البته من به نگاه به هراس اخلاقی و توطئه نگری اعتقاد چندانی ندارم، چراکه ما این تجربه را قبلا داشتیم و جواب نگرفته ایم و شاید اگر این شبکه های اجتماعی وجود نداشتند هرگز متوجه وخامت وضعیت اجتماعی موجود نمی شدیم و همچنان خیال می کردیم که ما امت برگزیده هستیم».
در ادامه این میزگرد دکتر گیویان، عضو هیأت علمی دانشکده صداوسیما، گفت: من در پدیده موبایل به هیچ وجه چیز هراس انگیزی نمی بینم و آن چیزی نیست جز وسیله ای برای صدا دار کردن فرهنگ». گیویان با اشاره به اینکه اتفاقی که از طریق موبایل در حال افتادن است چیزی نیست جز رسمیت بخشیدن به تعدد کامیونیتی ها و جوامع با گرایش های مختلف، گفت: «چرا باید از ارتباط گروه های مختلف اجتماعی نگران شد؟».
گیویان در پایان با اشاره به اینکه ما در بنیان با پدیده فرار برخی از اقتدارات از بالا به پایین مواجه هستیم، گفت:«ما باید به سمت فهم معنای این پدیده ها و معنای شکل گیری این جوامع کوچک پیش برویم.»
در پایان این همایش دکتر یونس شکرخواه، عضو هیأت علمی مطالعات جهان دانشگاه تهران با اشاره به این نکته که چندان نمی شود برای فضای مجازی نظریه سازی کرد، گفت:«باید در این فضا بود و به آن فرصت داد تا دید در آن چه می گذرد، همچنین عضویت در این فضا تلقینی یا اجباری نیست.» او گفت:«نکته کلیدی از نظر من این است که در شبکه های اجتماعی کسی غلبه ندارد و پرچم کسی بالا نیست.»
نظر شما