جنگ بوسنی از بهار۱۹۹۲ آغاز شد و تا پایان سال ۱۹۹۵ ادامه داشت و در طول این مدت جهان شاهد بزرگ‌ترین نسل کشی پس از جنگ جهانی دوم بود. بیش از ۳۸ هزار غیرنظامی و نزدیک به ۵۸هزار سرباز در جریان این جنگ کشته شدند. بیشتر غیرنظامیان از مسلمانان بوسنی بودند.
روزنامه گاردین چاپ لندن در سالگرد نسل کشی رخ داده در سربرنیتسا اطلاعات جدیدی را منتشر کرده که از نقش کشورهای غربی و به‌طور مشخص، انگلیس، آمریکا و فرانسه در این کشتار بزرگ حکایت دارد. اطلاعات این روزنامه برگرفته از نتیجه تحقیقاتی است که طی مدت ۱۵ سال توسط فلورنس هارتمن، خبرنگار فرانسوی پیشین روزنامه لوموند، در مورد کشتار سربرنیتسا انجام شده است.
گاردین در گزارش خود می‌نویسد سقوط سربرنیتسا در جنگ بوسنی که بزرگ‌ترین قتل عام در تاریخ اروپا پس از نازی‌ها را به‌دنبال داشت، یکی از بخش‌های اصلی استراتژی این سه‌قدرت غربی برای پایان دادن به جنگ بوسنی بوده و به هیچ وجه برای آنها اتفاقی غیرمنتظره به شمار نمی‌رفته است.
۸هزار مرد و پسر مسلمان بوسنیایی به‌دست جوخه‌های مرگ صرب‌های بوسنی کشته شدند. پیش از آن، نیروهای صرب، شهر سربرنیتسا را که طبق قطعنامه سازمان ملل متحد به‌عنوان «منطقه امن» اعلام شده بود تحت محاصره درآورده بودند. این شهر از سوی نیروهای حافظ صلح سازمان ملل تحت حفاظت قرار داشت.
سربازان هلندی که در قالب نیروهای صلح بان سازمان ملل وظیفه حفاظت از این شهر را برعهده داشتند، هزاران نفر از ساکنان سربرنیتسا را که از ترس قتل عام به پایگاه آنها پناه آورده بودند از پایگاه بیرون کردند و درحالی‌که صرب‌ها مشغول جدا کردن مردها از زن‌ها بودند تا آنها را قتل‌عام کنند، تنها نظاره گر بودند. از این‌رو در پی کشتار سربرنیتسا، انتقادهای شدیدی علیه این نیروها مطرح شد.
اما تحقیقات جدید از حقایق مربوط به جنگ بوسنی خبر از فاجعه‌ای بزرگ‌تر و دخالت کشورهای غربی در این کشتار می‌دهد. مکاتبات دیپلماتیکی که به تازگی از طبقه بندی خارج شده، به همراه مصاحبه‌های انجام شده با افراد درگیر جنگ و همچنین شهادت افرادی که در مقابل دادگاه جنایات جنگی حاضر شده‌اند نشان می‌دهد خیلی قبل‌تر از اینکه ملادیچ کنترل سربرنیتسا را در دست بگیرد، دولت‌های انگلیس، آمریکا و فرانسه در جریان جنگ پذیرفته بودند که این شهر و ۲ منطقه دیگری که به‌عنوان مناطق امن تعیین شده بودند، «قابل دفاع» نیستند و آنها آماده بودند تا این شهرها را تسلیم صرب‌ها کنند. این اقدام آنها با هدف دنبال کردن نقشه و حدود سرزمینی بود که رئیس‌جمهور صربستان اسلوبودان میلوشویچ برای پذیرش صلح قبول کرده بود.
درحالی‌که این کشورها بحث بر سر واگذار کردن سربرنیتسا به صرب‌ها را ادامه می‌دادند، به‌طور حتم از وجود «دستور شماره ۷» ارتش صرب‌های بوسنی هم خبر داشتند که براساس آن به نیروهای صرب دستور داده شده بود مسلمانان بوسنی را «به‌طور کامل از مناطق امن بیرون کنند». آنها همچنین خبر داشتند که ملادیچ به شورای صرب‌های بوسنی گفته بود «ترجیح من این است که آنها را کاملا محو کنیم» و همچنین کارادزیچ قول داده بود در صورتی که نیروهایش بتوانند سربرنیتسا را تصرف کنند «کشتاری به راه بیندازد که همچون حمام خون باشد».
همزمان با جنگ بوسنی، روبرت فریشر یکی از دیپلمات‌های آمریکایی در گزارشی به واشنگتن اعلام می‌کند که میلوشویچ طرح صلح را قبول نمی‌کند مگر اینکه مناطق امن به صرب‌ها تسلیم شوند. آنتونی لیک از مشاوران امنیت ملی آمریکا که مقام مافوق فریشر محسوب می‌شد، نقشه جدیدی آماده کرد که براساس آن کنترل سربرنیتسا به صرب‌ها داده می‌شد. بر این اساس مقام‌های آمریکایی از نیروهای حافظ صلح سازمان ملل خواستند «از مناطق حساس عقب نشینی کنند»؛ مناطق حساسی که در واقع همان مناطق امن تعیین شده از سوی سازمان ملل بودند.
دولت‌های فرانسه و انگلیس نیز موافق این طرح بودند. سر ملکلم ریفکیند وزیر دفاع وقت انگلیس اعلام کرد مناطق امن سازمان ملل دیگر مثل قبل «قابل دفاع نیستند». این وقایع ۶هفته قبل از وقوع کشتار سربرنیتسا روی داده‌است. درحالی‌که نیروهای ملادیچ به سمت سربرنیتسا پیشروی می‌کردند، کشورهای غربی به هشدارهای ساکنان این شهر مبنی بر سقوط آن توجهی نکردند. زمانی که کشتار ۸هزار نفر از ساکنان سربرنیتسا تقریبا به پایان رسیده بود، مذاکره‌کنندگان غربی با ملادیچ و میلوشویچ دیدار کردند اما هیچ اشاره‌ای به قتل عام رخ داده نداشتند.
حتی اسناد از طبقه بندی خارج شده در آمریکا نشان می‌دهد سازمان سیا از طریق هواپیماهای جاسوسی خود تقریبا «به‌طور زنده» در حال مشاهده مناطقی بوده که قتل عام در آنها در جریان بوده است.
- «نسل کشی» در سربرنیتسا در انتظار رای دادگاه
کشتار مسلمانان سربرنیتسا از سوی دادگاه جنایات جنگی لاهه به‌عنوان «نسل کشی» اعلام شده و رادوان کارادزیچ و ژنرال راتکو ملادیچ رهبران صرب‌های بوسنی به‌عنوان آمران این نسل کشی دستگیر شده‌اند و منتظر اعلام رأی از سوی دادگاه هستند.
نظر شما