اظهارات ظریف و صالحی در مجلس ؛ دستاوردها و محدودیت‌های «برجام»

بر اساس گزارش خبرگزاري‌ها، این دو مقام مسئول که طی سه هفته گذشته پس از 12 سال مذاکره با 1+5 توانستند توافق هسته‌ای را محقق کنند، به سوالاتی که از سوی نمایندگان مطرح شده و رئیس مجلس آن را اعلام می کرد نیز پاسخ داده و کوشیدند تا برخی ابهامات درباره آنچه که ما در این توافق پذیرفته ایم را مرتفع کرده و برخی محدودیت های احتمالی را شرح دهند.

• متن سخنان محمدجواد ظريف در ادامه مي آيد:

طرح صهیونیستی امنیتی‌سازی ایران فرو پاشید. آنچه به اثبات رسید عزت و سربلندی ایران بود. ثابت شد ایران در سخت‌ترین شرایط مقاومت می‌کند اما از خطوط قرمز اصلی خود عدول نمی‌کند. بر آمریکا ثابت شد با توجه به صحبت‌های مقام معظم رهبری تسلیم ایران را باید به خواب ببینند. هیچ کس هرگز نباید یک ایرانی را تهدید کند.

به اعتراف دوست و دشمن آن چیزی که به اثبات رسید سربلندی توام با حکمت ملت و رهبر فرزانه ما بود. در این مذاکرات طولانی بر همگان ثابت شد که ایران با 6 کشور به ظاهر قدرتمندت مذاکره می کند ولی باج نمی دهد. این مذاکرات ثابت کرد که ایران حاضر است فشارها را تحمل کند ولی از خطوط خود عدول نکند. به آمریکا ثابت شد که به قول رهبر، تسلیم ایران را به خواب ببیند.

غنی سازی، تحقیق و توسعه و هیچ کدام از تاسیسات هسته ای ما به هیچ وجه از بین نمی رود. روشن نمودیم که تسلیحات نظامی و دفاعی ما ربطی به برنامه هسته ای ندارد. نشان دادیم که آمریکا و غرب باید پاسخگوی جنایت های منطقه باشیم. بالا و پایین پریدن و عصبانیت رژیم صهیونیستی از این توافق طبیعی است.به این برنامه جامع اقدام مشترک می شود از جهت های مختلف نگاه کرد. ولی باید به این توجه کرد که در هر مذاکره یک داده داریم و یک ستانده. باید دیدکه داده و ستانده چه بود و چه هست.

جمهوری اسلامی ایران برای گرفتن امتیازی که برای بسیاری از کشورها "ورود ممنوع" بزرگ است امتیاز گرفته است و آن رفع ظالمانه تحریم‌ها است که از ابتدا غیرقانونی و نامشروع بوده است. برادران و خواهران گرامی ما هیچگاه ادعا نکرده و نمی کنیم که برنامه جامع اقدام مشترک کاملاً به نفع ایران است. تاکید می کنم که مذاکره یک بده بستان است و تا زمانی که هر دو طرف به خواسته های خود نرسند هیچ توافقی شکل نمی‌گیرد. اما این انعطاف‌ها همگی هدفمند است همچون کشتی‌گیری که در مثال مقام معظم رهبری برای برنده شدن در زمان و مکان مناسب برای دستیابی به امتیازهای بزرگتر دست به امتیاز کوجکتر می‌زند. اما دستی که نهایتاً به علامت پیروزی بالا می‌رود.

شما بنگرید فردای توافق ریدمن در مصاحبه اختصاصی از اوباما می‌پرسد 6 قدرت در یک طرف و ایران در یک طرف، چرا ما نتوانستیم از این اهرم طوری استفاده کنیم که زیرساخت های غنی سازی ایران را به طور کامل برچینیم و از بین ببریم؟امروز در دنیا هیچ کس نمی گوید که ایران تسلیم شد. اگر صحبت از تسلیم است تسلیم قدرت های بزرگ در برابر خواست این مردم بزرگ است. برای نتانیاهو و تندروهای آمریکایی کابوس وحشتناکی است که نه تنها سطرح ایران‌هراسی و شیعه‌هراسی به یک باره شکست خورده است. مسیر ایران با روندی معقول ادامه پیدا می‌کند. با توجه به ضرورت برنامه هسته‌ای ما پیگیری شده است و جالب آنکه در همین مسیر از شورای امنیت هم خارج شده و تحریم‌های ضالمانه را فرو می‌شکنیم.

با توجه به اینکه برادر من دکتر صالحی که بنده و تمام هیئت مدیون تخصص و بزرگواری ایشان هستیم توضیحات فنی را طرح خواهند کرد.در مورد تحریم‌ها؛ تحریم‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های بانکی، مالی، نفتی، گازی، پتروشیمی، تجاری، بیمه و حمل و نقل که به بهانه هسته‌ای توسط اتحادیه اروپایی و آمریکا وضع شده است در ابتدای توافق به طور کامل لغو و متوقف می‌شود. تحریم تحصیل دانشجویان در رشته‌های مرتبط با انرژی هسته‌ای که به مردم تحمیل شده بود به طول کامل لغو خواهد شد.

برای اولین بار پس از سه دهه تحریم ممنوعیت خرید هواپیمای مسافربری رفع شده و امکان ارتقای ایمنی پروازهای ایران فراهم خواهد شد. ده ها میلیارد دلار از درآمدهای نفتی و... که از چند سال گذشته به دلیل تحریم ظالمانه آمریکا در خارج از کشور مسدود شده است به خزانه این مرز و بوم باز خواهد گشت. محدودیت فروش نفت منتفی می شود. بار دیگر صادرات فرش و خشکبار پا خواهد گرفت. فعالیت‌های بانکی و بیمه خدمات فاینانس خدمات تجارت وام های بلاعوض وام‌های ترجیحی فلزات گرانبها الماس صنایع پتروشیمی صنایع کشتیرانی و حمل و نقل و دیگر صنایع کشور از زیر یوغ تحریم‌های ظالمانه خارج می‌شوند.

بانک مرکزی و کشتیرانی شرکت ملی نفت ایران ایران ایر و سایر نهادها بانک ها و موسسات کشورمان و در مجموع حدوئد 800 شخصیت ایرانی حقوقی و حقیقی از زیر تحریم آزاد خواهند شد. برای اولین بار آمریکا ممنوعیت فعالیت شعبات شرکت‌های آمریکایی در ایران را لغو خواهد کرد. آمریکا و اروپا متعهد شده‌اند از اعمال تحریم‌های جدید مرتبط با هسته‌ای علیه ایران اجتناب کنند و از اعمال تحریم‌های گذشته تحت عناوین جدید خودداری کنند.

در حوزه همکاری بین‌المللی، قطعنامه شورای امنیت که تا دیروز این همکاری‌ها را غیرقانونی می‌دانست امروز کشورها را به همکاری با ایران تشویق می‌کند. تولید سوخت هسته‌ای تحقیق و توسعه فناوری‌های هسته‌ای پیشرفته و بسیاری از حوزه‌های دیگر حوزه‌های همکاری با ایران اعلام شده است. بر اساس برجام روز گذشته کلیه قطعنامه های شورای امنیت علیه ایران لغو شد که نه تنها در مقایسه با تحریم‌های گذشته موشکی و تسلیحاتی ناچیز است بلکه پس از ماه‌ها مذاکره توانستیم تثبیت کنیم که این محدودیت‌ها حتی جزئی از توافق با 1+5 یا برجام به حساب نمی‌آید و لذا رعایت نشدن آنها به معنی نقض توافق نیست.

تامین نیازهای ایران از طریق کمیسیون مشترکی که ایران نیز یکی از اعضای آن است تسهیل خواهد شد. تامین نیازهای دفاعی حتی از این مراحل نیز مستثنی شده است. زمانی به اهمیت این تغیرات اساسی نسبت به قطعنامه‌های سابق پی خواهید برد که توجه کنید تنها تا چند ماه قبل اکثریت اعضا به دنبال حفظ تمامی تحریم‌های 35 گانه اشاعه‌ای تسلیحاتی و موشکی با حفظ عبارات خطرناک در قطعنامه‌های قبلی بوده‌اند ولی با مقاومت فرزندان شما مردم انقلاب در خارج از چارچوب توافق رضایت دادند. ما موضع خود را به صورت شفاف در بیانیه ایران که دیروز پس از تصویب قطعنامه صادر و به عنوان سند شورای امنیت ثبت گردید منعکس نموديم.

شاخصه یک توافق خوب از نظر همه ما رعایت خطوط قرمز و چارچوبهای اصلی ترسیم شده از سوی رهبر است. ما مفتخریم که در طول این مدت رعایت خطوط قرمز را سرلوحه خود داشته است. عدم ورود به موضوعات غیر هسته‌ای لغو فوری تحریم‌های اقتصادی و مالی لغو فوری قطعنامه‌های شورای امنیت از جمله آن است. در طول چند ماه گذشته که با نزدیک شده به پایان مذاکرات خطوط قرمز نظام دقیقتر مشخص شدند و آنها را نیز پیگیری کردیم و امروز گزارش می‌دهم که در حد توان اکثریت این خط قرمزها و یا تمامی آنها را رعایت کرده‌ایم.

تحریم های مرتبط با هسته‌ای به طور کامل در روز توافق لغو و در روز اجرایی شدن عملاً برداشته می‌شوند. تحریم های موشکی از ابتدا به محدودیت و بعد از مدت معینی برداشته خواهد شد.

تحریم‌های اشاعه‌ای مربوط به کالاهای دو منظوره لغو و در عمل از سوی کانال با عضویت ایران انجام خواهد شد. در زمینه همزمانی لغو با امضای توافق و متناظر بودن اقدامات ایران که یکی از نکات رهبری بود ابتدا شورای امنیت کلیه قطعنامه‌های خود را روز گذشته لغو کرد این کار علیرغم مخالفت کنگره آمریکا انجام شد تا هیچ اقدامی توسط ما قبل از لغو کلیه قطعنامه ها صورت نگیرد.

پیش از شروع اقدامات ایران قبل از آنکه یک پیچ و مهره باز شود طرف های اروپایی و آمریکایی تحریم‌های خود را کتبا و عملاً لغو خواهند کرد. همزمان با اقدامات هسته‌ای ایران طرف مقابل نیز اقدامات قانونی و تدوین مقررات اجرایی و توجیه بنگاه‌های مالی و اقتصادی آنها هم انجام خواهند داد. اصل تناظر حتی در زمان‌بندی لغو کامل و نهایی تحریم‌ها توسط کنگره و ارائه پروتکل الحاقی به مجلس جهت بررسی و تصویب نیز رعایت شده است. در بحث راستی آزمایی اقدامات ایران قبل از برداشته شدن عملی تحریم های خطوط قرمز رعایت شده و نقش آژانس تنها نقشی کمی است.

در مراحل بعدی نیز دوره های زمانی معینی در نظر گرفته شده است. و هیچ چیز منجمله پایان رسیدگی شورای امنیت و رفع محدودیت تسلیحاتی و موشکی موکول به گزارش آژانس نخواهد بود. لذا به نفع می‌توانند اقدام کنند و به ضرر ما اجازه نداده ایم اقدام کنند.

در آینده نیز همه نظارت ها بر طبق روش‌های معمول بین‌المللی در قالب پروتکل الحاقی خواهد بود و در برجام ذکر شده که درخواست‌ها با در نظر گرفتن حقوق ایران خواهد بود. در بحث دوران محدودیت‌ها تاکید بر خط قرمز مقام رهبری مبنی بر اینکه محدودیت غنی‌سازی و تحقیق و توسعه می‌بایست زیر 10 سال باشد.

نهایتاً همانطور که در متن مشاهده می‌فرمایید دوره هشت ساله برای محدودیت برنامه غنی سازی و تحقیق و توسعه صراحتاً ذکر شده است. باز هم برای رعایت نگرانی های رهبری و مردم ایران در تمامی این دوره تحقیق و توسعه ادامه خواهد یافت و پیشرفته‌ترین سانترفیوژهای ما ادامه خواهند یافت. بلکه از بسیاری از اتهامات در آینده که می‌توانند به درخواست‌های غیرمنطقی برای دسترسی منجر شوند نیز جلوگیری خواهند کرد.

در مورد فوردو 6 زنجیره سانترفیوژ با کلیه زیرساخت‌ها باقی خواهند ماند. در این زمینه نیز خط قرمزها تا حد ممکن رعایت شده و به رهبری گزارش شده است.در مورد اراک می‌توان گفت که تمامی خط قرمزها به طور کامل رعایت شده است. نخست اینکه ماهیت آب سنگین به طور کامل حفظ خواهد شد.

مجوز این اقدام که قبل از این دارای یک ممنوعیت شدید در قطعنامه‌های قدیم شورای امنیت بود بر اساس ماده 41 منشور در قطعنامه دیروز داده شده است. نگرانی رهبری در مورد تولید سوخت در داخل در متن اصلی تصریح شده است که ایران امکان تولید سوخت در داخل خاک خود را دارد. در توافق همچنین آمده است که سوخت اراک بعد از سوخت اولیه در ایران ساخته خواهد شد. بدین ترتیب نه تنها ایران وارد بازار انحصاری فروش مواد غنی شده می‌گردد بلکه تحریم فروش مواد اولیه هسته‌ای به ایران که 35 سال است علیه این مردم اعمال می‌شود با دستور شورای امنیت برداشته خواهد شد.

تمامی مواردی که ماده 41 ذکر شده برای رفع تحریم‌ها و مقررات مربوط به آنها از دیروز فراهم می‌شود و حتی مجبور نیستیم منتظر روز اجرایی شدن بمانیم. برخلاف خواسته و اصرار دائمی طرف مقابل هیچ یک از سانترفیوژها و زیرساخت‌های آنها از کشور خارج نمی‌شوند و منهدم نمی‌شوند. با مقاومت بسیار شدید تیم ایرانی، طرف مقابل خواسته‌های اولیه خود برای نظارت و راستی‌آزمایی بر برنامه موشکی به طور کامل کنار گذاشته است.

من دوستان و کارشناسان عزیز را دعوت می‌کنم که فقط برای یک بار بند 9 اجرایی و بند ما قبل آخر مطالعه فرمایید. همچنین نحوه اشاره به موشک‌های بالستیک به صورت محتوایی به جای عبارت موشک‌های بالستیک دارای قابلیت حمل سلاح هسته‌ای که در همه قطعنامه‌ها ذکر شده اند در چند روز آخر با تلاش خدمتگزاران شما به عبارت موشک‌های بالستیک برای قابلیت حمل سلاح هسته‌ای طراحی شده‌اند تبدیل شده است.

همانطور که در بیانیه آمده است توانمندی‌های نظامی ایران از جمله بالستیک برداشته شده است. به علاوه موضوع موشک و خرید و فروش سلاح صراحتاً خارج از توافق و تنها جزئی از قطعنامه است که عدم اجرای آن تخلف محسوب نخواهد شد. برای تاکید بر حقوق کشور در تامین نیازهای دفاعی و همکاری با متحدین در مبارزه با تروریست در بیانیه ایران تصریح کردیم دولت ایران مصمم است به طور فعالی برای ارتقای صلح و ثبات در منطقه و در مقابله با تروریسم کمک کند. ایران آماده است با همسایگان خود در پرداختن به این معضل جهانی همکاری کند. به منظور حراست از استقلال و تمامیت ارضی خود در مقابله با هرگونه تجاوز ادامه خواهد داد.

نمایندگان محترم دیروز قطعنامه جدید شورای امنیت در مورد موضوع هسته ای صادر شد قعطنامه‌ای که حاصل بده بستان زیاد است ولی برجام را مورد تایید قرار داده است. این یک قطعنامه منحصر به فرد در تاریخ شورای امنیت به شمار می‌رود. این نخستین بار در تاریخ شورای امنیت است که کشوری با مذاکره و بدون جنگ و تسلیم و بدون اجرای الزامات شش قطعنامه از زیر بار شورای امنیت آزاد می‌شود. البته به دلیل اعمال تحریم لغو آنها و مقررات مربوط به لغو آنها نیز لاجرم می‌بایست در قالب ماده 41 شکل بگیرد اما بدان معنا نیست که برنامه هسته‌ای ایران تهدید علیه صلح و امنیت به شمار آید.

این قطعنامه نمایانگر یک تغییر بنیادین در رویکرد شورای امنیت نسبت به ایران است. مجدداً برای نخستین بار در تاریخ شورای امنیت چنین اقدامی در تاریخ شورای امنیت سابقه ندارد. با ضمیمه شدن برجام به قطعنامه شورای امنیت شورای امنیت رسماً برنامه هسته‌ای ایران را می‌پذیرد. دیگر چیزی به نام تحریم در قطعنامه و ضمیمه آن وجود ندارد. آن دسته از تحریم ها که قرار بود. فی الواقع قطعنامه جدید رژیم تحریمی شورای امنیت را در کل بر می چیند. نکته مهم دیگر که در یکی دو روز گذشته به صورت ناقص و حتی مخاطره آمیز مطرح شده و باید اصلاح شود. این است که به صراحت برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام بین مفاد قطعنامه تفکیک قائل شده و قطعنامه را جزئی از برجام نمی‌داند.

این بدان معنی است که همچنهان که رهبری فرمودند تمام قابلیت های دفاعی و حریم امنیتی کشور حفظ خواهد شد و سیاست منطقه ای ایران دستخوش تغییر نخواهد شد. نهایتاً قطعنامه 2231 دارای یک نقشه کامل راه از ابتدا تا انتهای است و همه گام‌ها تا زمان لغو خود را پیش‌بینی کرده است. به عبارت دیگر این آخرین قطعنامه شورای امنیت در خصوص موضوع هسته‌ای ایران خواهد بود.
من خواهش می کنم که به تلاش ها و دست و پا زدن های برخی کشورها برای جلوه دادن شکل دیگری از این وضعیت توجه نکنید.

یکی از این نکات بحث برگشت‌پذیری تحریم‌ها است. اولاً لازم است توجه شود که بازگشت پذیری صرفاً در قطعنامه مطرح نشده، البته چون قطعنامه با تحریم ها سر و کار دارد که در قبل علیه ما وضع شده بودند و این قطعنامه آنها را لغو می‌کند. در روند و مکانیزم و ساز و کار بازگشت پذیری روند زمان بری تعیین شده که این اقدام را از امکان بهانه گیری اعضا مصون می‌دارد. نهایتاً ایران اعلام کرده است که در قطعنامه اشاره شده است. در متن بیانیه ایران اضافه کرده‌ایم که در این صورت ایران نسبت به همکاری خود با آژانس تجدید نظر خواهد کرد.

دوستان این روند به خصوص برای باز گرداندن تحریم ها روند آسانی نیست و برای کشوری که قصد داشته باشد تحریم ها را با بهانه گیری بردارد هزینه سنگینی خواهد داشت. سیل ورود بنگاه های اقتصادی به ایران برای سرمایه گذاری بزرگترین مانع به چنین اقدامی خواهد بود. حتی بر خلاف تصور عمومی منتقدین آمریکایی توافق ادعا می کنند که سرعت بازگشت ایران به برنامه قبلی خود به مراتب از توان آمریکا برای بازسازی ساختمان تحریم ها است. روزی که این ساختمان در هم بریزد دیگر بنای آن غیر ممکن خواهد بود.

طرف مقابل همواره در برابر لغو یکجا مخالفت می‌نمود. هر مذاکره ای بده بستان است باید بدانیم چه می‌گیریم و چه می‌دهیم. برجام جایگاه ایران را به عنوان بزرگترین قدرت منطقه تثبیت می کند. قدرتی که در مقابل با نظام سلطه می تواند یکی از بزرگترین و طولانی ترین بحران های بین المللی را از طریق مسالمت‌آمیز حل و فصل نماید. در عین حال همه برنامه های خود را حفظ کرده و به مسیر منطقی برای رسیدن به یک ظرفیت تجاری و صنعتی با آخرین استانداردهای بین المللی با نشاط و آرامش ادامه دهد.

ما از این پس و در صورت طی مراحل قانونی تصویب به دقت رفتار طرف مقابل را رصد خواهیم کرد و در برابر هر گونه زیاده طلبی و تخلف ایستادگی خواهیم کرد. مردم ایران آنچه به دست آمده حاصل کار گروه مذاکره کننده نیست. این توافق نتیجه و تجلی عزت و اقتدار ملی است. به تعبیر رهبری در نماز عید فطر حدود 12 سال است 6 کشور جهان ایران را از هسته‌ای باز می‌دارند. اما امروز مجبور شده اند گردش چند هزار سانتر فیوژ و ادامه تحقیق و توسعه در ایران را بپذیرند و این معنایی جز اقتدار ایران ندارد.

آنچه ما را در این مسیر 12 ساله پیش برده و برای ما اقتدار آفریده است مقاومت و صبوری مردم قهرمان ایران در برابر تمامی فشارها و تهدیدها و تحریم ها است و تکیه بر استعدادهای ملی در کنار هدایت‌های مقام معظم رهبری و بالاتر از همه فضل و کرم الهی و عنایات ویژه ائمه معصومین و بقیه الله الاعظم است. و چه دقیق فرمودند رهبری که ملت ایران باید متحد باشند و قضایای هسته‌ای نباید زمینه ساز دو دستگی در کشور شود. بیاییم در شرایطی که دنیا ایران را مقتدر و رهبر ما را پیروز بزرگ این نبرد می‌داند. و بدخواهان این ملت عذاب و ماتم گرفته‌اند ما نیز یک دل و یک زبان گفتمان غلبه اراده مردم بر فشار و تحریم را تقویت کنیم.

• دستاوردها و محدودیت های «برجام» در مشروح گزارش صالحی به مجلس

اهم اظهارات رئيس سازمان انرژي اتمي نیز در ادامه مي آيد:

مذاکره با جنود شيطان کار ساده اي نيست. اما اين ملت توانست با توکل به خدا و ائمه و با پيروي از رهنمودهاي رهبري اين کار را بکند. بنده به خودم مي بالم که اينجا ايستاده ام و اين مسئله را بيان مي کنم. من که از روز اول به عنوان نماينده ايران در آژانس تا به امروز در جريان اين پرونده بوده ام.

آنچه که بنده امروز مي خواهم بيان بکنم به عنوان شاهد است. بنده که 44 سال است که در اين فناوري هستم اين موضوع را بيان مي کنم. افتحار من اين است که بخش عظيمي از مديران سازمان انرژي اتمي به عنوان معلم در خدمتشان بوده ام. بنده آمده ام که دستاوردي که به دست آمده است را به لحاظ شرعي و عرفي و قانوني مسئوليت آن را مي پذيرم.

زنگ تغيير در وين زده شد. براي اولين بار يک کشور در حال توسعه توانسته است در جايگاه يک کشور توسعه يافته قرار بگيرد. کشورهايي که 90 درصد اقتصاد جهان و شايد بتوانيم بگوييم 100 درصد قدرت نظامي را در اختيار دارد، امروز ايران در مقابل اين ها ايستاده است.

مذاکرات 1+5 سال ها طول کشيد. جناب آقاي دکتر روحاني، جناب آقاي دکتر لاريجاني، جناب آقاي دکتر ظريف، جناب اقاي دکتر جليلي و هم اکنون جناب اقاي دکتر ظريف همگي تلاش کردند. هرکس خشتي روي خشت گذاشت و خشت نهايي را دوستان عزيز فعلي. وقتي رهبري ديدند که سال ها اين مسئله ادامه دار شده است، پيشنهاد شد و ايشان پذيرفتند که مسسير جديدي که مذاکره با آمريکا بازشد. و قرار شد مسئوليت اين مسير هم به فرد کارداني که مي بينيم سپرده شود. الحمدلله نتيجه آن را هم مي بينيد.

در لوزان در محورهاي فني به توافقاتي رسيديم. در بين لوزان و وين دبه ها در آوردند. سعي کردند پيکره اي که در لوزان تراشيده شده بود بيشتر از آن بتراشتند تا بتوانند به آن چيزهايي که از دست دادند دوباره برسند. آيا آمريکا با آن همه امکانات و مشاوره فني يک دفعه مورد غفلت قرار بگيرد؟ بله اينگونه شده است. به خصوص با توکل به خدا که داشت. برکت اين عزيزان نمايان شد و شد اينکه شد. بنده عرض مي کنم و جلسه علني است و من بايد با احتياط صحبت کنم. در وين گام ها بلند تري از لوزان برداشتيم.

آن ها گفتند بايد راه توليد سلاح هسته اي ايران را ببنديم. پس محدوديت هايي را ايجاد کنيم که جلوي توليد سلاح هسته اي گرفته شود. مگر ما به دنبال پيمودن راه سلاح هسته اي بوديم؟ هرچقدر مي خواهند مانع در اين راه بگذارند. طبق فتواي رهبري توليد سلاح هسته اي حرام است. پس اگر راه توليد هست تا آنجا که مي توانيد مانع بتراشيد. از ديد آن ها اين محدوديت ها ايجاد شد که از ظاهر هم اين محدوديت ايجاد شد.

يکي از اين راه ها اين بود که ذخاير اورانيوم غني شده آن ها به حد اقل برسد. ذخيره ما الآن 7 تن است. براي بوشهر به 30 تن نياز داريم. ما تا امروز تمام چالش ما اين بود که فناوري هسته اي را به هر قيمتي که شده است تثبيت کنيم که جايگاه ايران را تثبيت کنيم. آن موقع هزينه و فايده مبناي عمل ما نبود. آن موقع تثبيت مبناي عمل بود. آن موقع هزينه کرديم و از نظر اقتصاددان ها قابل توجيه نبوده باشد. ما 30 تن مي خواهيم 7 تن توليد کرديم. ما اگر مي خواستيم توليد کنيم حد اقل 7 تا 8 سال آينده طول مي کشد. اين همان زمان مي شود.

وقتي ما بخواهيم در عرصه تجاري سازي وارد شويم بايد به سمت نسل جديد برويم ولي آي آر 6 و آي آر 8 در دسترس ما نيست.
اصلا فرض کنيم که همين امشب به اندازه 190 هزار سو امکان توليد داشته باشيم. ما تا چه مدتي مي توانستيم اين قابليت را حفظ کنيم. براي مدت محدودي مي توانستيم اين کار را بکنيم. چند سالي است که سازمان انرژي در حال اکتشاف فضايي است. ما در فاصله 8 تا 10 سال به گونه اي خواهد شد که بتوانيم مواد مورد نياز 190 هزار سو را تامين کنيم. اما اين فاصله 8 الي 10 سالي که در پيش داريم ، در وضعيتي قرار خواهيم گرفت به توليد منابع اوليه به استمرار بخشيدن. آن ها مي گويند اين محدوديت است اما من مي گويم محدوديت نيست.

براي ساخت سلاح هسته اي گفتند که اجازه نداريد رآکتور آب سنگين اراک را ادامه کار بدهيد. ما هم گفتیم که اصلا ما قصد تولید سلاح نداشته ایم و محدودیتی در این زمینه، اصلا برای ما محدودیت به شمار نمی رود. براي ساخت سلاح هسته اي گفتند که اجازه نداريد رآکتور آب سنگين اراک را ادامه کار بدهيد. ما قصد ساخت بمب نداريم. بازتوليد اراک محدوديت بود. اگر قرار نيست به سمت بمب برويم، 10 کيلو گرم يک کليوگرم بشود چه محدوديتي است. ما به دنبال غني سازي بالاي 20 درصد نيستيم. اين محدوديت است اما وقتي پلوتونيوم ندارم چه محدوديتي است؟

ممکن است بگويند، تحقيق و توسعه کمي محدود شده است. آن ها گفته اند اگر ماشين هاي شما ارتقا پيدا کنند شما زود به بمب مي رسيد. من اينجا اندکي محدوديت را مي پذيرم. اما اين محدوديتي نيست که بتواند برنامه ما را محدود کند. اين يک محدوديت غير آزار دهنده است.

مي گويند در اين 10 سال آي آر 8 شما قديمي شود. من مي گويم 8 سال طول مي کشد که ما اين آي آر 8 ما به توليد انبوه برسد. اين 8 سال طول مي کشد که به ماشين تجاري تبديل شود. اين ها ماشين هاي آينده ما خواهد بود. توصيه مي کنم که نمايندگان بروند نطنز را ببينند. اگر بخواهيم 50 هزار تا آي آر 8 بگذاريم مي توانيم 5 ميليون سو بهره برداري کنيم. ما مي توانيم با نطنز 5 الي 6 نيروگاه را جوابگو باشيم. ما همه اين ماشين ها را داريم. من مي خواهم عرض کنم که در دنيا چه مي کنند. يورنکو به مدت 45 سال روي 6 ماشين کار کرده است که تنها 3 تاي آن ها را به کار برده است. روسيه طي 50 سال روي 8 نسل کار کرده و فقط 3 نسل را به کار گرفته است. ما روي 8 نسل به طور همزمان کار کرديم ولي تمرکز ما روي آي آر 8 و 6 است. دور انديشي با در نظر گرفتن تجاري سازي در حال پيشروي است.

{در پاسخ به سوال رئیس مجلس مبنی بر اینکه آیا در برجام توافق شده که سوخت ايران خارج شود؟} سوختی که مصرف شد را ما خارج مي کنيم. ما سوخت بوشهر را هم خارج مي کنيم. به شرطي که ضايعات آن را پس نگيريم. اين را براي سال ها در استخرهايي نگه مي دارند تا تشعشعاتش کم شود. بعد از آن هم بايد 5 کيلومتر زمين را بکنند و بگذارند آنجا. ما مي خواستيم اين سوخت را چه کنيم؟ زير يک کيلو پلوتونيوم چه ارزشي دارد. ما گفتيم که سوخت را مي دهيم اما ضايعاتش را پس نمي گيريم.

{در پاسخ به سوال دیگر رئیس مجلس مبنی بر اینکه «آیا اين محدوديت براي تحقيق و توسعه نيست که براي 8 سال يک زنجيره آي آر 8 داشته باشيد؟»} براي اينکه يک سانتريفيوژ از ابداي خلق تا توليد انبوه آن 8 سال براي کشورهاي پيشرفته طول مي کشد. براي اينکه اين سانتريفيوژ را زنجيره هايي از آن درست کنيد. از يکي و دوتايي تا 30 تايي و 50 تايي ادامه مي دهيد. با يه همچين زنجيره 20 تايي مي توانيد 80 درصد شاخصه هاي توليد انبوه را استخراج کنيد. 15 درصد ديگر را در زنجيره بزگتري که فرايند توليد را افزايش مي دهيد. ما اين محدوديت را پذيرفتيم که تا 10 سال زنجيره هاي ما 30 تايي باشد. براي اين است که ما از انتهاي سال 8 ما شروع به توليد آي آر 8 و آي آر 6 توليد خواهيم کردو سالانه 200 عدد توليد مي کنيم.

بايد رآکتور اراک را اول تمام کنيم. اگر ما از فردا روزي کار را شروع کنيم نزديک به 6 سال طول مي کشد که به سر انجام برسد. ما چه ضرورتي دارد که به سراغ ساخت يک رآکتور ديگر برويم. ما بعد از 6 سال رآکتور اراک را خواهيم داشت. راکتور بعدي را 9 سال بعد از آن خواهيم ساخت. مي دانيد ساخت رآکتور چقدر هزينه دارد؟ يک همچين رآکتوري در بازار مي دانيد چقدر مي ارزد؟

{در پاسخ به سوال بعدی رئیس مجلس مبنی بر اینکه «آيا فردو براي 15 سال غني سازي نخواهد داشت؟»} فردو در ماه 15 کيلو غني سازي مي کند. مثلا فردو در سال 200 کيلو و نطنز مي شود 2 تن. نياز ما سالانه 30 تن است. ما نمي توانيم 3000 تا ماشين نصب کنيم. درحالي که در نظنز ما مي توانيم 50 هزار ماشين نصب کنيم. بنابراين عددي نيست که بشود محل توليد باشد. فردو از اول براي تحقيق و توسعه بود. ما در آنجا تاسيسات مهم و گرانقميمت را گذاشته ايم. به دلايلي فردو از برنامه ريزي اوليه به سمت مرحله توليد بردند. در بهترين شرايط 50 هزار ماشين در نطنز و 1500 ماشين در فوردو است.

• غني سازي در نطنز باقي مي ماند. رآکتور اراک باقي مي ماند.

يکي از دستاوردهاي بزرگ که آرزوي من بود اين بود که ما چگونه در داخل براي مصرف سوخت توليد کنيم. سوخت رآکتور تهران با يک نيروگاه هسته اي فرق مي کند. براي سوخت نيروگاه بايد انواع آزمايش ها را انجام دهيد. اگر سوختي را در نيروگاه وارد کنيد که نشتي در آن ايجاد شود کسي نمي تواند پاسخگوي آن باشد.

يک هوشمندي که در مذاکرات صورت گرفت اين بود که غربي ها پذيرفتند با ايران همکاري کنند که سوخت ايران تحت اشراف بين المللي و با کمک ديگران اين انجام شود. اين قدم بزرگي است که برداشته شد.من مي خواهم عرض کنم. بنده افتخار مي کنم به ايراني بودنم که تنها کشوري است که مي تواند دو کالاي استراتژيک خود را به بازار ارائه کند. اورانيوم غني شده و آب سنگين. اگر ما رآکتور اراک را طبق روال گذشته انجام مي داديم. کارخانه آب سنگين سالانه 15 تن توليد مي کند. ما مازاد توليد را چه بايد بکنيم. ما تحميل کرديم بر آن ها که آب سنگين مان را بفروشيم.

دستاوردها را نگاه کنيد. نطنز و اراک را داريم. توليد سوخت مي توانيم بکنيم. از هاتسل هاي مي توانيم استفاده کنيم. از شرايط بين المللي براي تحقيق و توسعه استفاده کنيم. در ساخت سانتريفيوژهاي جديد دست ما باز است اما به شرطي که اورانيوم به آن تزريق نکنيم. مراکز دانشگاهي مي توانند به آن بپردازند.