پس از توافق هسته‌اي ايران و 1+5 اكنون به‌نظر مي‌رسد بايد منتظر تحولاتي جديد در منطقه بود و اوضاع زير سايه توافقي كه در وين به‌دست آمد به سرعت در حال تغيير است. پس از آنكه وزراي خارجه بحرين، كويت، عمان، قطر، امارات و عربستان نشست داخلي شوراي همكاري خليج‌فارس را برگزار كردند روز گذشته كري به ديدار آنها رفت تا استراتژي جديد منطقه‌اي آمريكا را با همپيماناني كه احيانا انتقاداتي از نتايج مذاكرات وين دارند، تشريح كند. همزمان اما سرگئي لاوروف، وزير امور خارجه روسيه هم به‌عنوان وزنه ديگري در مذاكرات وين ديدارهاي مختلفي ازجمله با امير قطر و همتايان خود از قطر، كويت، عمان و عربستان داشت.
آمريكا و روسيه مدت‌هاست كه بر سر اوكراين اختلاف‌هاي جدي دارند اما حالا شرايط طوري پيش مي‌رود كه درباره خاورميانه در حال همكاري براي تغيير شرايط هستند. منابع نزديك به مذاكرات روز گذشته در دوحه اعلام كرده‌اند كه مسئله سوريه، شرايط يمن، اوضاع در ليبي، مقابله با گروه تروريستي داعش و همچنين نقش آينده ايران در مسائل منطقه‌اي از محورهاي اصلي مذاكرات روز گذشته بوده است.
شبكه تلويزيوني الجزيره گزارش داده كه كري در ديدار با وزراي خارجه كشورهاي شوراي همكاري خليج‌فارس در تلاش است تا نگراني آنها را درباره توافق هسته‌اي با ايران كاهش دهد. پس از ديدار كري با كشورهاي شوراي همكاري خليج‌فارس اما مهم‌ترين مسئله ديدار سه‌جانبه او با سرگئي لاوروف، وزير امور خارجه روسيه و عادل بن احمد الجبير، وزير خارجه عربستان بود. اين ديدار سه‌جانبه به‌دنبال رايزني كري و لاوروف با كشورهاي ديگر عربي صورت گرفت و به همين‌خاطر اهميت ويژه‌اي داشت. درحالي‌كه تركيه به بهانه مقابله با داعش در حال ادامه حملات هوايي خود به شمال سوريه است به‌نظر مي‌رسد تصميم‌گيري درباره آينده اين كشور يكي از مهم‌ترين موارد به‌حساب مي‌آيد.
گفته مي‌شود برخلاف گذشته مقام‌هاي عربستان در شرايط كنوني ديگر مانند گذشته بر تغيير رژيم در سوريه اصرار ندارند و با نا‌اميدي از اين مسئله در تلاش براي حل و فصل مسئله از روش‌هاي ديگر هستند. برخلاف بازي رسانه‌اي تركيه، روسيه همچنان از بشاراسد حمايت مي‌كند و كرملين روز گذشته همزمان با حضور لاوروف در قطر به‌شدت از طرح ايجاد منطقه پرواز ممنوع آمريكا در سوريه انتقاد كرد. در بيانيه كرملين آمده است كه اين طرح تلاش‌هاي دمشق براي مبارزه با تروريسم را تضعيف مي‌كند.
- رويكرد جديد نسبت به سوريه
يكي از محورهاي مهم نشست‌هاي روز گذشته در دوحه، مسئله سوريه بوده است. منابع ديپلماتيك روسيه به خبرگزاري اينترفكس گفته‌اند، مسكو تلاش دارد كه باب مذاكره ميان سوريه و كشورهاي عربي را بار ديگر باز كند تا مسئله اين كشور با مذاكرات منطقه‌اي و در طرحي جديد و هماهنگ حل و فصل شود.
اين در حالي است كه در يك سفر بسيار حساس 3روز قبل «علي المملوك» رئيس دفتر امنيت ملي سوريه به عربستان سفر و با محمد بن سلمان، وليعهد عربستان و ديگر مقام‌هاي ارشد اين كشور ديدار و گفت‌وگو كرد. مملوك از مقام‌هاي ارشد سوريه به‌حساب مي‌آيد و مرد امنيتي بشار اسد، رئيس‌جمهور اين كشور خوانده مي‌شود. ميانجيگر اين سفر، روسيه بوده كه نشان مي‌دهد قرار است شرايط در منطقه تغييراتي جدي داشته باشد. مقام‌هاي سوريه اين پيام را به رياض داده‌اند كه در شرايط كنوني ديگر به هيچ عنوان امكان عملي شدن رؤياي آنها براي تغيير رژيم در سوريه وجود ندارد.
همچنين به مقام‌هاي سوريه گفته شده كه بايد با كشورهاي عربي به يك هماهنگي امنيتي دست پيدا كنند. پوتين طرحي را براي تشكيل ائتلاف منطقه‌اي مبارزه با تروريسم با مشاركت دولت سوريه و كشورهاي منطقه ازجمله ايران و عربستان مطرح كرده است. ميخائيل بوگدانوف، معاون وزير امور خارجه روسيه اعلام كرده كه پادشاه عربستان قبل از پايان سال2015 به روسيه سفر مي‌كند. قرار است عادل الجبير، وزير امور خارجه عربستان هم به‌زودي راهي مسكو شود. محور اصلي همه اين سفرها طرحي جديد براي حل و فصل مسئله سوريه است كه درباره آن ميان ايران، سوريه و روسيه هم مذاكرات صورت مي‌‌گيرد.
در اين ميان روز گذشته روزنامه وال‌استريت ژورنال گزارش داد كه رئيس‌جمهور آمريكا به نيروي هوايي اين كشور اجازه داده از مخالفان مسلح مورد حمايت واشنگتن، در برابر حملات احتمالي از سوي گروه‌هاي ديگر، داعش يا حتي ارتش سوريه، حمايت كند.
- ديدار لاوروف با مشعل و معاذ الخطيب
سرگئي لاوروف، وزير امور خارجه روسيه روز گذشته در كنار ديدار خود با وزراي خارجه كشورهاي عربي و آمريكا 2ديدار ديگر در دوحه داشت كه نظر رسانه‌ها را جلب كرد. او با خالد مشعل، رئيس دفتر سياسي حماس مذاكره كرد و همچنين گفت‌وگوهايي با احمد معاذ الخطيب، رهبر سابق ائتلاف مخالفان سوري داشت. ديدار لاوروف با مشعل به‌دنبال سفر اخير رئيس دفتر سياسي حماس به رياض پس از مدت‌ها تنش ميان عربستان و اين جنبش صورت گرفته است.
نظر شما