اين پديده‌ها نه هشداري بر آغاز پديده تغييرات آب و هوايي كه در واقع بيانگر وقوع اين پديده نگران‌كننده‌اند.اولين بار زلزله منطقه جواد‌آباد ورامين با قدرت 4.1 ريشتر در 24مرداد‌ماه رخ داد؛ زلزله‌اي كه پيش از آنكه ورامين را درنوردد، دل پايتخت‌نشينان را به لرزه درآورد. 10روز بعد امواج زلزله فيروز كوه به تهران نيز رسيد؛ زلزله‌اي با قدرت 4.6ريشتر. 5 روز بعد دوباره تهران دستخوش اتفاقي تازه شد؛ طوفان سهمگين. 5 شهريور‌ماه طوفاني با سرعت 75كيلومتر تهران را درنورديد و يك روز بعد هم دوباره همان اتفاق رخ داد.
اگرچه ميزان خرابي طوفان تهران نسبت به طوفان سال گذشته بسيار كمتر بود و آمادگي نهاد مديريت شهري نيز بيشتر شده بود، اما اين 4 اتفاق در كمتر از يك‌ماه هشدار جدي به پايتخت‌نشينان است.
رئيس كميته محيط‌زيست شوراي شهر تهران از توجه بيشتر به طرح‌هاي آمايش سرزمين توسط نهادهاي مسئول مي‌گويد و هشدار مي‌دهد: درصورت بي‌توجهي به توسعه پايدار بايد شاهد بحران‌هاي جدي باشيم.محمد حقاني معتقد است كه قرار بود شهر تهران پذيراي جمعيتي در حدود4.5 ميليون نفر باشد اما امروزه شاهد آنيم كه روزانه بيش از 3ميليون نفر به اين شهر براي كار مراجعه مي‌كنند.
حقاني با اشاره به اينكه بحران‌هايي كه در حال حاضر تهران به لحاظ اقليمي و زيست‌محيطي و منابع با آن روبه‌روست ناشي از افزايش جمعيت است، گفت: همه مشكلات تهران ناشي از مهاجرت است. بيش از 35درصد از منابع ملي كشور در تهران است. اين سياست تاكنون در دولت‌هاي مختلف وجود نداشت تا تمركززدايي كند. اين در حالي است كه كشور نيازمند يك سياست جدي آمايش سرزمين است؛ سياستي كه منجر به كاهش مهاجرت به تهران و شهرهاي بزرگ شود.
رئيس كميته محيط‌زيست شوراي شهر تهران مي‌گويد: ما در تهران نه آب و هواي مناسبي داريم و نه ساير امكانات مناسب براي زندگي شهري باكيفيت. تلاش مديريت شهري با جمعيت روز‌افزوني كه به اين شهر مي‌آيند نيز نمي‌تواند پاسخگو باشد.
به گفته اين عضو شوراي شهر بار‌گذاري در تهران بيشتر جنبه مسكوني داشته و كمتر به خدمات مختلف شهري ازجمله بهداشت، آموزش و زيرساخت‌ها توجه شده است. دليل اين امر هم بي‌توجهي دولت‌ها به پايتخت بوده است. اگرچه در اين زمينه مديريت شهري تهران در ادوار گذشته نيز بي‌تقصير نبوده و اتفاقا سهل‌انگارانه برخورد كرده است.
- تاب‌آوري تهران بسيار پايين است
رشد جمعيت تهران از ابتداي قرن حاضر روندي بسيار صعودي داشته است. شهري كه در ابتداي قرن حاضر كمتر از يك ميليون جمعيت را خود جاي داده بود، با گذشت تقريبا يك قرن در حال حاضر به مرز 10ميليون نفر رسيده است. در واقع در هر دهه تقريبا يك ميليون نفر به جمعيت اين شهر اضافه شده است.
راه برون‌رفت از مشكل جمعيت‌پذيري تهران در طول سال‌هاي گذشته همواره يك گزينه بيشتر نبود؛ «تغيير پايتخت». اين گزينه در طول سال‌هاي گذشته بيشتر يك گزينه تشريفاتي بود تا عملياتي، چرا‌كه هر بار با طرح اين موضوع، اظهارنظرهايي در موردش صورت مي‌گرفت و بارها از سوي دولت‌هاي مختلف طرحي غيركارشناسي قلمداد مي‌شد.
استاد دانشگاه علم و صنعت تهران با اشاره به راه‌حل مشكل تهران معتقد است كه تنها راه نجات پايتخت، سبك‌سازي اين شهر است. مصطفي بهزادفر با اشاره به اينكه همواره ما با شهرهايمان برخوردي واكنشي داشته‌ايم و كمتر به برنامهريزي توجه كرده‌ايم، مي‌گويد: انتقال پايتخت با سابقه 40ساله در دولت‌هاي مختلف هيچگاه نتوانست مشكلي را حل كند. ما تنها با تكيه بر برنامهريزي مي‌توانيم مشكل پايتخت را حل كنيم.
به گفته وي، در تاريخ مديريت‌شهري، تنها مديريت‌هاي خاص با قدرت خاص توانستند برخي برنامه‌ها را در قالب يك برنامه مدون درآورند و برنامه‌سازي كنند و موفق بوده‌اند. اگرنه مديريت شهري تهران در طول سابقه بيش از يك قرن كمتر در زمينه برنامه‌سازي و برنامهريزي موفق بوده است.
بهزادفر با اشاره به اينكه ما بايد براي تهران از همين الان برنامه‌اي مشخص به منظور سبك‌سازي داشته باشيم، مي‌افزايد: در حال حاضر تهران با جمعيت نزديك به 10ميليون نفر در آستانه يك فاجعه بزرگ زيستي است. درصورت وقوع يك بحران جدي، اين شهر نمي‌تواند كاركرد طبيعي و معمولش را به‌سادگي بازيابد.او معتقد است كه تاب‌آوري تهران در برابر بلاياي طبيعي و انسان‌ساخت بسيار پايين است و درصورت بروز يك بحران جدي، اين شهر با يك فاجعه زيستي روبه‌رو خواهد شد.
بهزادفر با اشاره به اينكه ما در شهري زندگي مي‌كنيم كه هر لحظه ممكن است با فروپاشي يك ساختار در آن روبه‌رو شويم، مي‌افزايد: ما چاره‌اي نداريم تا براي حفظ ساختارهاي موجود، برنامهريزي تازه‌اي براي شهر تهران انجام دهيم؛ برنامه‌ريزي‌اي مبتني بر سبك‌سازي. ما بايد از برخوردهاي واكنشي در شهرهايمان دست بكشيم و با برنامه‌اي مشخص به سبك‌سازي تهران و شهرهاي بزرگ روي آوريم.
وي در پايان مي‌گويد: متأسفانه هيچ كدام از مسئولان متوجه بحران نيستند. سبك‌سازي يك اجبار است. به جاي واكنش در برابر بلايايي كه به تهران روي آورده‌اند، چاره‌اي جز سبك‌سازي نداريم. به اين منظور نيازمند يك برنامه حداقل 10ساله هستيم.
- شهرداري در نوسازي بافت فرسوده دست‌تنهاست
رئيس كميسيون شهرسازي شوراي شهر تهران با انتقاد از اينكه دولت وظيفه اجرايي و حمايتي خود در فرايند نوسازي بافت فرسوده پايتخت را فراموش كرده است، گفت: نوسازي بافت فرسوده تنها برعهده شهرداري نيست. محمد سالاري با تأكيد بر اينكه حذف فرسودگي از پلاك‌هاي مسكوني نياز به حمايت مالي و تخصيص بسته‌هاي تشويقي دارد كه به‌راستي شهروندان را براي نوسازي خانه‌هايشان ترغيب كند، تصريح كرد: سهم قابل توجهي از خانه‌هاي تهران دچار 3عامل اصلي فرسودگي يعني ريزدانگي، نفوذناپذيري و ناپايداري هستند.
به‌گفته وي اين سه عامل با برنامه‌ريزي‌هاي كلان و حمايت دولت برطرف مي‌شود؛ نه اقدام يكسو از سوي شهرداري تهران. سالاري همچنين تأكيد كرد كه براي بهبود وضعيت هزاران پلاك مسكوني فرسوده تهران هم مجلس شوراي اسلامي بايد قوانين را آسان‌سازي كند و هم قوه مجريه به نياز كنوني پايتخت توجه ويژه داشته باشد.
اين عضو شوراي شهر تهران آماري را درخصوص وضعيت بافت فرسوده پايتخت هم ارائه داد. بر اين اساس هم‌اكنون بيش از 3700هكتار بافت فرسوده در كنار حدود ۷هزار بافت ناپايدار در تهران وجود دارد. به همين‌خاطر به‌نظر رئيس كميسيون شهرسازي شوراي شهر، تهران در شرايط خطر قرار دارد و ممكن است با كوچك‌ترين حادثه‌اي، فاجعه‌اي رقم زده شود.
نظر شما