این پژوهشگران شهاب سنگی به طول 40 کیلومتر را کشفکردهاند که بزرگترین عضوشناخته شده این خانواده است. شواهد نشان میدهد که دوران انقراض دایناسورها همزمان با برخورد یکی از اعضای گمشده این خانواده بوده است.
به این ترتیب، مدرک دیگری به دست آمده است که فرضیه نابودی دایناسورها به دنبال برخورد یک شهابسنگ به زمین را تایید میکند.گزارش نیوساینتیست، اعضای این خانواده از سنگهای آسمانی، دراثر برخورد به بخش داخلی کمربند شهاب سنگی در 160 میلیون سال پیش تشکیل شدهاند.
کمربند شهاب سنگی، مجموعهای از سنگهای آسمانی است که بین مدار مریخ و مشتری قرار دارد.
قرن دایناسورها
زمانی که سرتاسر خشکیهای روی زمین (متشکل از 5 قاره فعلی) بهم پیوسته بودند، خزندگانی عظیمالجثه بر سرتاسر این قاره پهناور حکمرانی میکردند که امروزه آنها را «دایناسور» مینامیم.
دایناسورها انواع گیاهخوار، گوشتخوار، باهوش، تنبل، چالاک، پرنده و... داشتند که در ابعادی از 20 سانتیمتر تا حدود 30 متر را شامل میشدند.
در آن دوران سرتاسر سطح زمین تقریبا پوشیده از پوشش گیاهی در هم تنیدهای بود که امروزه تنها در نواحی استوایی یافت نمیشوند، اما همانطور که به دیرینه شناسان اثبات شده، به یک باره و در عرض تنها فقط چند سال موجوداتی که حاصل 220 میلیون سال تکامل بودند، در اواخر دوران «کرتاسه» (حدود 65 میلیون سال قبل) رو به زوال نهاده و کاملا از بین رفتند.
علل نابودی دایناسورها، رازی است که تا به امروز سر به مهر باقی مانده است. البته بهتازگی دانشمندان دیرینه شناس با کنار هم قرار دادن تکههای پازل به حقایق جالبی رسیدهاند که راه را برای درک این حقیقت باز کرده است.
یکی از کلیدهای اصلی حل این معمای بزرگ دیرینه شناسی، لایهای ضخیم از نمکهای فلز ایریدیوم در لایههای رسوبی ناشی از دوران کرتاسه است.
آنطور که از شواهد زمین شناسی پیداست، گودال بزرگی که در ناحیهای درجنوب دریای کاراییب در آمریکای مرکزی وجود دارد، ناشی از برخورد شهاب سنگی عظیم از همین جنس در آن نقطه است که در اواخر دوران کرتاسه روی داده.
البته چندین برخورد کوچکتر از شهاب سنگهایی از همین جنس و در همان زمان در استرالیا و سیبری کشف شدهاند. جالب است بدانیم که منبع اصلی ایریدیوم در روی زمین که فلزی بسیار کمیاب است، اکثرا همان لایه رسوبی بازمانده از آن برخوردهای آسمانی است.
اما آیا حجم برخورد اینقدر عظیم بوده که چنین لایهای را با قطر تقریبا برابر در تمام سطح زمین به وجود آورده است؟
اگر اخبار علمیرا دنبال کرده باشید باید برخورد دراماتیک دنباله دار «شومیکر – لوی» در سال 1994 به مشتری را به خاطر داشته باشید؛ دنبالهداری که تقریبا اندازه مریخ بود و در اثر جاذبه مشتری و اثرات جذر و مدی قبل از برخورد به سطح مشتری به چندین تکه بزرگ تبدیل شده بود و قطعات مختلف آن طی چندین شبانه روز، سطح مشتری را بمباران میکرد، اما به دلیل حرکات وضعی مشتری هر کدامشان به یک نقطه این غول گازی فرود میآمدند.
بعید نیست که خرد شدن یک سنگ بزرگ در اثر جاذبه زمین یا سیاراتی که پیش از آن سر راه آن سنگ بودهاند و برخورد قطعات مختلف آن در چندین نقطه پراکنده روی زمین، باعث بهوجود آمدن این لایه فلزی شده باشند.
سنگی که تیم محققان انستیتو تحقیقات جنوبغرب آمریکا کشفکردهاند، شهاب سنگ 10 کیلومتری (یکی از 300 تکه شهاب سنگ مادر 170 کیلومتری) است که 65 میلیون سال پیش به زمین برخورد کرده.
آنها مدعی هستند که دیگر تکههای این شهاب سنگ ممکن است به سیاره ناهید برخورد کرده و حتی مسئول شکلگیری «تیکو» بزرگترین حفره ماه باشند. اما سوال این است که چنین برخوردهایی تا چه حد قدرت دارند که بتوانند بخش اعظم حیات را در سرتاسر زمین و حتی در زیر آبها از بین ببرند؟
آنچه واضح است این است که برخورد چنین شهاب سنگی باعث میشود که گرد و خاکی عظیم در سرتاسر زمین به پا خیزد که تا مدتها آثار آن در جو زمین باقی بماند و جلو نور خورشید را بگیرد.
سرمای ناشی از، از دست دادن یگانه منبع گرمایی زمین، باعث نابودی گیاهان و به تبع آن جانوران گیاهخوار شده و به دنبال خود نابودی گوشتخواران را در پی داشته است. پس ممکن است قحطی ناشی از آن برخورد، باعث نابودی دایناسورها شده باشد.
اما این تازه اول ماجراست. برخورد حاصل از این شهاب سنگ میتواند موجی به ارتفاع 800 متر (تقریبا 2 برابر برج میلاد) به راه بیندازد که سرتاسر اقیانوسها را میپیماید. چنین موجی خود به تنهایی نیروی عظیمیبرای تخریب تمام آنچه تا کیلومترها در جوار ساحل وجود دارند، کافی است.
اما سوال اینجاست که چرا همزمان با از بین رفتن دایناسورها، ماهیها و کوسههای عظیم الجثه و بسیار خطرناکی که حاکم بر دریاها بودهاند (و البته کوسههای سفید امروزی در مقابل خشونت آنها کودکی رام بیش نیستند.) نیز نابود شده اند؛ آنها که در اعماق اقیانوس ظاهرا باید از گزند چنین رویدادهایی در امان باشند.
پاسخ قانعکنندهای که به این پرسش میتوان داد بارانهای عظیم و شبانه روزی اسیدی است که چندین ماه بی وقفه در حال باریدن بوده اند. در حقیقت در اثر این برخورد، حجم عظیمیاز گرد و خاک به همراه فلز (علی الخصوص ایریدیوم) وارد جو شده و باعث بارانهای اسیدی شده که به مدت طولانی میباریدند.
همین بارانهای اسیدی به تنهایی میتوانند بخش عظیمیاز حیات را از بین ببرند.برخی شواهد زمینشناسی نشـــان میدهد که آن برهه از زمان اوج فعــالیتهای آتشفشانی بوده. شاید برخورد شهاب سنگ مذکور به حدی شدید بوده که باعث تشدید این فعالیتها شده و موجب شده غبار و خاکستر ناشی از این آتشفشانها تا مدتها در جو بماند و باعث جلوگیری از رسیدن نور خورشید به سطح زمین شود.
به یاد بیاوریم در خسوفی که چند سال قبل رخ داد و همزمان با اوج فعالیت آتشفشانهای جزیره فیلیپین بود، آنقدر غبار و خاکستر وارد جو شده بود که تغییر ضریب شکست جو را موجب شده بود، به طوری که سطح ماه کاملا به رنگ قرمز درآمده بود.
ضمناً اثر گدازههای آتشفشانی با دمای بالای 2 هزار درجه را که چندین کیلومتر برد دارند، نمیتوان فراموش کرد. این گدازهها خود به تنهایی میتوانند تمام محیط اطراف را از هرگونه موجود زندهای خالی کنند.
با وجود همه این دلایل به ظاهر قوی، هنوز علت اصلی نابودی دایناسورها به طور یقین مشخص نشده، اما علل دیگری هم برای نابودی دایناسورها اعلام شده که ظاهرا کمیعجیب است.
گروهی از دیرینه شناسان دانشگاه شیکاگو در ایالت ایلینویز آمریکا ادعا کردهاند که هرچند این رشته از وقایع در زمان دایناسورها اتفاق افتاده و ممکن است باعث تسریع روند نابودی آنها شده باشد، اما این روند نابودی دورهای حدوداً 8 میلیون ساله داشته است.
شاهد آنها بر این ادعا، از بین نرفتن موجودات بسیار ضعیف تر از دایناسورها مثل دوزیستان و پستانداران کوچک اولیه و ماهیها است. آنها میگویند که عامل اصلی نابودی دایناسورها بیماریهای واگیردار ویروسی بوده که در طول زمانی به اندازه کافی طولانی، نسخه دایناسورها را پیچیدهاند!
پیوستگی قارهها نیز به این امر کمک شایانی کرده و باعث همه گیر شدن این بیماریها شدهاست.
ظاهراً شواهد خوبی برای توصیف نابودی دایناسورها با این فرآیند وجود دارد، ضمن اینکه نباید فراموش کنیم به هر حال برخورد شهاب سنگ و وقایع بعد از آن نیز وجود داشته و به نابودی حیات روی زمین کمک کردهاند، اما به هر حال هنوز هیچ نظریهای به یقین تایید نشده و شواهدی نیز ممکن است در مورد آنها پیدا شود.