پيش‌تر نيز قرار بود الواح هخامنشي كه توسط ايران به مؤسسه شرق‌شناسي و دانشگاه شيكاگو براي فعاليت فرهنگي به امانت داده شده بود، براي پرداخت غرامت به قربانيان يك حمله تروريستي در سرزمين‌هاي اشغالي به حراج گذاشته شود.
شكايت قربانيان انفجار در سرزمين‌هاي اشغالي سال‌ها موجب شده بود كه الواح هخامنشي متعلق به فرهنگ و ملت ايران در ايالات متحده آمريكا گروگان يك پرونده سياسي شود. اما با تلاش مؤسسه شرق شناسي و دانشگاه شيكاگو و همچنين بخش حقوقي رياست‌جمهوري ايران دادگاه فدرال آمريكا حراج اشياي فرهنگي را ممنوع اعلام كرد و رأي به نفع مردم ايران در مالكيت الواح هخامنشي صادر شد. پيگيري‌هاي همشهري از باستان‌شناسان مرتبط با دانشگاه شيكاگو نيز مشخص كرد كه مؤسسه شرق شناسي شيكاگو الواح را براي بازگرداندن به ايران بسته‌بندي كرده و در انتظار رأي نهايي دادگاه عالي آمريكا بود.
رأي مثبت دادگاه عالي آمريكا درخصوص مالكيت الواح هخامنشي به نفع ايران و مردود اعلام شدن درخواست شاكيان پرونده يك انفجار در سرزمين‌هاي اشغالي موجب شد تا طرف دعوي اين پرونده بار ديگر يك اعتراض به دادگاه عالي آمريكا ارسال و درخواست رسيدگي مجدد را ارائه كند.
همان زمان عبدالمجيد ارفعي كه به‌عنوان يك باستان‌شناس ايراني در دادگاه آمريكا و شهادت به‌نفع ايران حضور داشت اعلام كرد كه با توجه به رأي نخست ديوان عالي آمريكا در موضوع حراج الواح هخامنشي براي پرداخت غرامت به قربانيان يك حادثه تروريستي به نفع ايران و رد شدن درخواست شكات پرونده، رأي دوم نيز به نفع ايران صادر مي‌شود.
متيو استوپلر رئيس مركز شرق‌شناسي شيكاگو كه چندي پيش نيز به ايران سفر كرده بود پيگير بازگرداندن الواح هخامنشي به ايران است البته تا تنظيم اين گزارش به سؤالات ارسالي همشهري درخصوص تأثير قانون جديد كنگره آمريكا بر روند بازگرداندن الواح هخامنشي به كشور پاسخي نداده است.
ماجراي الواح هخامنشي كه هم‌اكنون در آمريكاست به سال1316 بازمي‌گردد كه گروه حفاري باستان‌شناسي مشترك ايران و مؤسسه شرق‌شناسي دانشگاه شيكاگو در تخت‌جمشيد مشغول فعاليت بودند. اشياي باستاني به‌دست آمده در حفاري‌ها براساس قانون مصوب سال1309 به‌منظور رمزگشايي و انجام تحقيقات باستاني تقسيم شد.
الواح هخامنشي بخشي از اين اموال بود كه سهم دولت ايران شد و براي مدت 3سال به‌منظور انجام پژوهش‌هاي گسترده به مؤسسه شرق‌شناسي شيكاگو به امانت داده شد. اين الواح كه گل‌نبشته‌هاي عصر هخامنشي با خطوط ميخي و عيلامي بود نياز به خوانده شدن داشت. 8هزارو29 لوح سالم و شكسته كه خطوط منقوش آن قابل خواندن بود به مؤسسه شرق‌شناسي شيكاگو امانت داده شد.
10هزارو800 قطعه از الواح به‌دست آمده نيز شكسته و غيرقابل خواندن بودند. مؤسسه شرق‌شناسي شيكاگو در سال1327 تعداد 179 لوح را به ايران پس داد و در سال1350 نيز تعداد 37هزارو74 لوح شكسته شده تحويل ايران شد. سال1383 نيز 300 لوح ديگر به موزه ملي ايران ارسال شد.
- روايت سلطنت هخامنشيان روي الواح
دكتر مجيد ارفعي متخصص زبان‌هاي باستاني كه بخشي از الواح هخامنشي را خوانده و ترجمه كرده است به همشهري گفته بود، متون موجود در بخشي از گل‌نبشته‌ها مربوط به امور اداري و مالي سال پانزدهم در دوران سلطنت داريوش هخامنشي است. به گفته او الواح موجود مربوط به سال هشتم تا سال پانزدهم از دوران سلطنت هخامنشيان است. آنطور كه مجيد ارفعي گفته است، تعداد الواح بازگردانده شده به ايران تاكنون نزديك به 5هزار لوح است.
نظر شما