به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، در دیباچه این کتاب که به همت پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به چاپ رسیده، آمده است: فرهنگ ایرانی، فرهنگی مانا و پایدار است و سبب این ماندگاری سه ویژگی انعطاف پذیری، تعامل فرهنگی و درنهایت هویت ملی می‌باشد که علیرغم تنوع و تکثر موجود در جامعه امروزی به انسجام ملی کمک کرده است.
شناخت فرهنگ گسترده این سرزمین کهنسال تنها راه شناخت هویت ملی است و آن نیز عزم ملی را به همراه می‌آورد. عزت ملی از گسیختگی فرهنگی ممانعت نموده و سرانجام انسجام و قدرت ملی را فراهم میکند.
به علت گستردگی حوزه فرهنگ و تعدد عوامل تاثیرگذار بر آن حرکت برای معرفی و شناسایی فرهنگ ملی و میراث مرتبط با آن می‌تواند اولین گام باشد.
آیین پیش بهاری تکه‌گردانی متعلق به قوم آذری یکی از شادترین آیین‌هایی است که از سالیان گذشته برای آمدن بهار در آذربایجان برگزار ميشده است.
بیم آن می‌رفت که این آیین کهن متعلق به جوامع کشاورز و دامدار با تغییرات نوین و رشد شهرنشینی به فراموشی سپرده شود ولی درسال 1390 با تلاش مسئولان میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل و به همت اقای محمد تقی اسماعیلی درفهرست آثار ملی ثبت شد.
تکه عروسکی چوبی است به شکل بز ولی در بعضی مناطق دراشکال دیگری همچون شتر هم ساخته می‌شود و اساسا تکم کلمه‌ای ترکی است که از واژه تکه به معنی بز نر و ضمیر ملکی "م" تشکیل شده و به معنای بز نر من است تکه در گذر زمان به صورت تکم و تکه‌چی به صورت تکمچی درآمده است.
استفاده از نشانه‌های نمادین در آراستن این عروسک آیینی نشانگر اعتقادات و برگرفته از رسومات رایج در آذربایجان است.
استفاده نمادین از آینه درتنه عروسک تکه نشان از ارتباط معنی آن با تفکر و باورهای باستانی دارد.
آینه همواره نمادی از روشنایی و نور است، همچنان که هنوز هم رسم حضور آینه علاوه بر سفره نوروز، برسرسفره عقد نیز رایج است.
تکه‌گردان برای رقصاندن بز میله‌ای چوبی را به زیر شکم بز وصل میکند که عامل حرکتی تکه محسوب می‌شود.
همراهی تماشاگران با حرکات تکه‌گردان و حضور تکه فضایی کامل ایجاد میکند که در آن نقش تمام عوامل اعم از تماشاگر، نمایشگر و عروسک به گونه‌ای درهم تنیده مشاهده می‌شود.
بدین ترتیب سه دایره چرخش عروسک، عروسک گردان و تماشاگران در‌آمیختگی با یکدیگر مجموعه‌ای کامل را از اجرای نمایشی همراه با رقص فراهم می‌آورد.
نویسنده که عضو هیات علمی دانشکده نمایش و موسیقی پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران است، در ادامه و درمعرفی این آیین می‌نویسد: تمهید ظهور و تکوین نمایش آیینی - عروسکی تکه‌گردانی، ورای امر پژوهش یا توجه آکادمیک، ظریف‌ترین اندیشه‌های مردمی درنگاه به مجموعه عوامل پیرامون زندگی اجتماعی است.
تکه‌چی همراه تکه به درمنازل می‌رود و نوید فرارسیدن بهار را می‌دهد و تقاضای پاداش میکند و از آنجا که تکه‌چی‌ها افراد مورد احترامی هستند مردم در اواخر سال چشم انتظار انها هستند و همراه با ورود تکه‌چی و رقصاندن تکه‌اش بچه‌ها اولین کسانی هستند که به استقبالش می‌روند.
تکه‌چی‌ها با خواندن سرودهایی آرزوی برکت برای اهالی خانه می‌کنند و درمقابل قند، برنج، روغن، نقل و نبات، پنیر، گندم و آرد انعام می‌گیرند.
تکم ترجمان ذهن جامعه در آرزومندی و امید به آینده است. اجرای مضامین اشعار و روایت‌هایی که زبان تکم را تشکیل می‌دهد فراگیر و همه جانبه است و سرانجام ما را متقاعد می‌سازد که تکوین آن به مرور زمان و با توجه به باورهای مردم در روندی نه چندان کوتاه شکل گرفته است.
این کتاب روز شنبه 18 مهرماه در مجموعه فرهنگی - تاریخی نیاوران رونمایی می‌شود.
نظر شما