عباس عليزاده باستان‌شناس ايراني و استاد مؤسسه شرق شناسي دانشگاه شيكاگو كه اكنون به‌عنوان سرپرست هيأت كاوش‌هاي باستان‌شناسي در شوش انتخاب شده اين سخن را در جمع باستان‌شناسان جوان گفته است.
محوطه باستاني شوش كه با رأي اكثريت اعضاي يونسكو به فهرست ميراث جهاني بشر افزوده شد، از مدتي پيش در پروسه ساماندهي قرار دارد.
محمدحسن طالبيان معاون ميراث فرهنگي كشور مدتي پيش از دكتر عباس عليزاده خواسته بود تا ساماندهي انبارهاي شوش را نيز آغاز كند.
- انبارهاي شوش لانه مارها و خفاش‌ها
درهاي مهر و موم شده انبارهاي قلعه تاريخي شوش پس از 50سال شكسته شدند تا با گندزدايي انبارها پس از نيم قرن، مارها، خفاش‌ها، رتيل‌ها و مارمولك‌هاي صحرايي از لابه‌لاي اشياي باستاني در انبارهاي قلعه فرانسوي‌ها بيرون رانده شوند و شوش پس از ثبت جهاني جان دوباره بگيرد.در انبارهاي قلعه فرانسوي‌هاي محوطه باستاني شوش همه‌‌چيز به هم ريخته و شكسته بود.
عليزاده كه به همراه گروه همراهش گندزدايي انبارهاي شوش را آغاز كرد و خزندگان و جوندگان موذي را بيرون راند مي‌گويد كه در گندزدايي و ساماندهي انبارهاي شوش متوجه موضوع مهمي شده است. شيوه مهر و موم انبارها به شيوه‌اي كه همين امروز نيز رايج است 6هزار و 500سال قدمت دارد.
«هنگامي كه جمع‌دار قلعه براي باز كردن در آمد، قفل جالبي ديدم كه از هزاره پنجم پيش از ميلاد وجود داشت. قديمي‌ترين اين قفل را در تل باكون، محوطه‌اي در استان فارس در نزديكي تخت‌جمشيد ديده بودم كه با سيم مفتول و سرب ساخته شده بود. در واقع اين شيوه نگهداري انبار 6500سال قدمت دارد. وقتي درِ انبارها را باز مي‌كنند، اشكال سربي را به آن مي‌زنند و وقتي قفل را مي‌شكنند آنها را نگاه مي‌دارند تا از كساني كه آن را شكسته‌اند مدرك داشته باشند.»
آنچه بيش از هر شيء ديگر از هزاران شيء انبار شده در قلعه شوش نظر سرپرست هيأت كاوش‌هاي باستان‌شناسي شوش را جلب كرد، وجود يك قايق گلي در انبارهاي شوش بود كه عليزاده مي‌گويد قديمي‌ترين قايق كشف شده در ايران است.
«تنها قايقي كه از دوره پيش از تاريخ مي‌شناختيم مربوط به هزاره چهارم بر يك مهره در چغاميش است اما خود قايق را پيدا نكرديم. يكي از جعبه‌ها را كه از انبار بيرون آورديم و اشياي آن‌را بازسازي كرديم، علاوه بر دست يافتن به قايق گلي، متوجه شديم كه شكل قايق هم درون آن طراحي شده است. البته نمي‌دانيم بادبان قايق چه شكلي داشته است. اين قديمي‌ترين قايق كشف شده در ايران است.»
اما شيء باستاني ديگري كه عليزاده مي‌گويد از چشم همه، حتي فرانسوي‌هايي كه در شوش به كاوش پرداخته بودند دور مانده، يك ناودان با سر شير است.
عليزاده مي‌گويد: مصري‌ها هميشه مي‌نوشتند چرا كاري را انجام مي‌دهند و مي‌دانيم چرا آنها از سر شير استفاده كرده‌اند. باران آنجا مخرب بود. آنها شمايل شير را مي‌گذاشتند و در كتيبه كنار آن مي‌نوشتند، تار و پود كشورهايي كه چون باران بر سر مصر ببارند را متلاشي مي‌كنند و روده‌هاي آنها را بيرون مي‌كشند. اين جمله يك نگاه ايدئولوژيك بود. در ايران اين شمايل تنها چيزي است كه در ساحل غربي دز و نه شوش پيدا شده و البته مكان دقيق آن مشخص نيست. تنها راه شناسايي قدمت اثر بررسي دوره ايلام قديم، ميانه و نو بود و در نهايت مشخص شد اين اثر متعلق به دوره ايلام قديم است.
عباس عليزاده استاد دانشگاه شرق‌شناسي شيكاگو و سرپرست هيأت كاوش‌هاي باستان‌شناسي شوش كه متوجه برچسب‌گذاري اشتباه اشياي تاريخي موجود در موزه شوش شده بود اقدام به اصلاح اشتباهات كرد. حالا قرار است مركز بين‌المللي پژوهشي شوش در دو‌ماه آينده تكميل و به‌زودي بهره‌برداري از آن آغاز شود. به همين‌خاطر است كه عباس عليزاده با اعتماد به نفس كامل درخصوص آنچه در شوش انجام داده به باستان‌شناس‌هاي جوان گفته است: «وقتي كساني از من مي‌پرسند در شوش چه كردي؟ پاسخ مي‌دهم خوشحالم كه آبدارچي ما هم مي‌تواند هزاره سفال‌هاي شوش را تشخيص دهد و واقعاً هم همينطور است.»
نظر شما