تمام آنچه ذكر شد معضلاتي را به‌ويژه در كلانشهرهاي امروزي هويدا مي‌كند كه شايد همه‌‌روزه با آنها درگير بوده‌‌ايم. آنچه حياتي است آن است كه ادامه چنين روندي در جريان معماري و شهرسازي به‌ويژه در كلانشهرها، ما را به كدامين غايت رهنمون خواهد ساخت؟ شهرها و بناهاي ما در سال‌هايي نه‌چندان دور در چه وضعيتي خواهند بود؟
شايد بتوان گفت كه تمامي معضلاتي كه در مقياس خرد با زندگي ما درگيرند، داراي ريشه‌هايي بس كلان هستند. وظيفه اصلي ما اجتناب از ايجاد دلايلي است كه اسباب ناگزيرشدن در برهم زدن معماري ايراني ـ اسلامي را برايمان فراهم ميآورد. يكي از مهم‌ترين اين دلايل سياست‌هاي كلان آمايشي در ايران است كه منجر به تمركزگرايي به‌ويژه در كلانشهري نظير تهران ميشود.
عدم‌برابري، امكانمندي دسترسي به خدمات و رفاه در سطح كشور كه از اين سياست‌هاي كلان فرادستي منتج ميشود، تمايل به مهاجرت به كلانشهرهاي كشور، به‌ويژه تهران به‌عنوان پايتخت را افزايش مي‌‌دهد. چنين پديده‌اي در روندي رفت و برگشتي سبب گسترش پيش‌بيني‌نشده شهرها شده و معماران و شهرسازان را ناچار مي‌‌سازد تا در برخورد با وضعيت شهرها، به درمان اولويت‌‌هاي زندگي شهري پرداخته و بسياري از جنبه‌هاي درگير با زندگي شهروندان را ناديده بگيرند.
افزايش بي‌رويه جمعيت و لزوم تأمين سرپناه و مسكن براي آنان در قالب هدف والاي جمهوري اسلامي ايران خود زمينه را براي ناگزيري‌‌ها و سودجويي‌ها فراهم ميآورد. بر اين اساس برخي آسيب‌ها كه پيامدهاي آنها در طولاني‌مدت نمايان ميشود، به كناري نهاده شده و تا زمان ظهور پيامدهاي آن ناديده انگاشته مي‌شوند. تمركزگرايي چه از منظر جمعيتي و چه از منظر اقتصادي در روندي رفت و برگشتي به تخريب ريشه‌هاي ايراني ـ اسلامي در معماري، شهرسازي و حتي فرهنگ ايراني ما منجر ميشود.
يكي از ابتدايي‌ترين نمودهاي ناشي از تمركز بالاي جمعيت و لزوم تأمين مساكن براي آنان و گردش مالي در تهران، ساخت بي‌رويه و انديشيده نشده ابنيه بلندمرتبه به‌حساب مي‌آيد. بلندمرتبه‌سازي، اگرچه در ذات اقدامي ناپسند به شمار نمي‌آيد، اما با دنبال‌كردن اهدافي جز آسايش جمعي و با اولويت بخشيدن به رفاه افرادي خاص، برخي از پايه‌اي‌ترين اصول ايراني ـ اسلامي را زير پا مي‌نهد. مواردي از قبيل ايجاد اشراف به بناهاي اطراف، بدل‌شدن به نشانه‌هاي شهري و از بين بردن شأن برخي از بناها، عدم‌توانايي ظرفيت معبر در پاسخگويي به ترافيك ايجاد شده ناشي از ساخت بناي بلندمرتبه، گودبرداري‌هاي غيراصولي و... ازجمله مواردي است كه در اثر جانمايي و ساخت نامناسب اين ابنيه در شهرهاي ما رخ نمايانده است.
- عضو شوراي شهر
نظر شما