نتیجه مطالعات نشان می‌دهد که 87% مطالبات مردم در عرصه حقوق بشر و حقوق شهروندی غیر سیاسی و در بستر مناسبات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و رفتاری رقم می‌خورد. بنابراین سایه سنگین چتر سیاسی بر بستر مناسبات حقوق بشری در عرصه ملی و بین‌المللی نباید ما را از پرداختن به ارزش‌های ذاتی و اخلاقی حقوق بشر باز دارد . در این راستاست که نگاه ابزار مدارانه سیاسی به حقوق بشر آن را به گوشه عزلت رانده است.
در فضای پسا برجام آنگونه که غربی‌ها اعلام کرده اند گزینه حقوق بشر روی میز است و جولانگاه آنها در بهره‌گیری از آن به عنوان ابزار سیاسی برای انگ زدن و به حاشیه راندن رقیب در دستور کار قرار دارد. در چنین فضایی رسالت ما چیست و مسئولیت ما کدام است ؟
واقعیت آن است که به رغم همه فعالیت‌ها و تلاش هایی که در چند دهه گذشته در عرصه‌های مختلف علمی، آموزشی، پژوهشی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی در زمینه حقوق بشر صورت پذیرفته و گام‌های بلندی بویژه در عرصه‌های علمی و اجرایی برداشته شده، لیکن سایه سنگین فضای سیاسی بر بستر مناسبات و فعالیت‌های حقوق بشری در عرصه‌های اجرایی و بزرگ نمایی مسائل سیاسی و قضایی که بیشتر ملموس و در دسترس همگان بویژه فعالان سیاسی حقوق بشر است، مانع از نگاه واقعی به واقعیت‌های حقوق بشر در عرصه‌های مختلف اجتماعی گردیده و حتی برخی عمداً یا سهواً سعی در کتمان آن داشته و دارند.
از طرفی متأسفانه ما همواره در قبال ادعای نقض حقوق بشر و سئوالات مطروحه مجامع بین‌المللی موضعی تدافعی اتخاذ نموده و هنگام پاسخگویی با بسیج نیروها و امکانات در صدد پاسخگویی برآمده و پس از آن موضوع را وانهاده و هرگز در صدد تدوین راهبرد و برنامه‌ای جامع در چارچوب نقشه راه نبوده‌ایم. این موضع انفعالی همواره آسیب جدی بر پیکره اجتماع و نظام وارد نموده و مانع از تحقق نگاه جامع‌نگر به این حوزه گردیده است.
به نظر می‌رسد یکی از راه کارهای اساسی برای خروج از موضع انفعالی و حضور فعال در عرصه‌های بین‌المللی، تدوین نقشه راه و مشخصاً تصویب سیاست‌های کلی نظام در زمینه حقوق بشر است. موضوعی که باید آن را با بهره‌گیری از آموزه‌های دینی و پیشینه فرهنگ و تمدن اسلام و ایران تدوین و به مورد اجرا گذاشت.
بدون تردید فرهنگ و تمدن اسلام و ایران مشحون از ارزش‌های حقوق بشری است و در رأس آنها قرآن کریم به بهترین وجه کرامت انسانی را به عنوان شالوده حقوق بشر، به تصویر کشیده است.
راهکار اساسی دیگری که باید وجهه همت مسئولان و دست اندرکاران امور قرار گیرد ایجاد فضای گفتگو در عرصه‌های ملی و بین‌المللی است. یکی از بهترین زمینه‌های گفتگوهای ملی، کرسی‌های آزاد اندیشی و نظریه پردازی مورد تأکید مقام معظم رهبری است. مسلماً این مهم باید در سطح نخبگان و نظریه پردازان طرح و مورد توجه قرار گیرد.
بدون تردید لازمه ایجاد زمینه گفتگوهای حقوق بشری در عرصه بین‌المللی نیز انعکاس این تفکرات و نظریه‌ها است . چگونه ممکن است بدون آنکه ما سخنی گفته و آنرا در سطح بین‌الملل مطرح کرده باشیم، زمینه گفتگو فراهم آید ؟
در این عرصه رسالت فرهیختگان و نخبگان علمی و اجرایی سنگین‌تر است. دیپلماسی برجام و دستاوردهای آن که در پرتو مذاکره و گفتگو بدست آمد، نشان داد این گفتمان در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بهترین گزینه روی میز است؛ دستاوردی که با بهره‌گیری از آن می‌توان به موفقیت دیپلماسی حقوق بشر در عرصه بین‌المللی امیدوار بود.
- منبع: پايگاه اطلاع‌رساني دولت - 24 آبان 94
نظر شما