در امور بين‌المللي، چون مراجعه به ديوان بين‌المللي دادگستري اختياري است بنابراين هيچ راهكاري براي مراجعه مستقيم تركيه يا روسيه وجود ندارد. نكته ديگري كه وجود دارد اين است كه مكانيسم‌هايي كه در حقوق بين‌الملل وجود دارد هم اين دو مسئله را از هم جدا مي‌كند. در شيوه‌هاي ديپلماتيك اساس كار اين است كه اين موضوع فهميده شود كه فكت يا حقيقت ماجرا چه بوده است.
براي همين منظور كميته‌هاي حقيقت ياب تشكيل مي‌شود. براي مثال در سال 1905ژاپن كشتي‌هاي روسيه را غرق كرد و وضعي مانند ماجراي اخير پيش آمد و 2 كشور عملا در وضعيت جنگي قرار گرفتند. اينجا بود كه كميته حقيقت‌ياب وارد كار شد و با شناسايي فكت يا همان حقيقت ماجرا مانع از بروز جنگ شد. به اين ترتيب در حقوق بين‌الملل اين شيوه‌هاي سياسي و ديپلماتيك حل اختلاف است كه كمك مي‌كند وقتي2 طرف سر يك مسئله موضوعي اختلاف دارند اين مسئله به چالش كشيده نشود. بحث اصلي درباره روسيه و تركيه اين است كه 2 كشور درباره مسئله موضوعي با هم اختلاف دارند و هر كدام مدعي هستند كه حقوق بين‌الملل را رعايت كرده‌اند. بنابراين در اين چارچوب كميسيون حقيقت‌ياب و شيوه‌هاي ديپلماتيك به حل و فصل اختلاف مي‌پردازد.
در گام بعدي در كنار روش‌هاي ديپلماتيك شيوه‌هاي حقوقي وجود دارد كه ديوان بين‌المللي دادگستري درصورت توافق 2 طرف مهم‌ترين مرجع شناخته مي‌شود. اگر كميسيون حقيقت‌ياب تشكيل شود و كارشناسان كميته تشخيص دهند كه تركيه جنگنده روسيه را در خارج خاك خود هدف قرار داده دولت تركيه مقصر شناخته شده و بايد غرامت پرداخت كند. درصورتي كه بر سر نتايج به‌دست آمده از كميسيون حقيقت‌ياب 2 طرف توافق داشته باشند ديگر نيازي به مراجعه به ديوان بين‌المللي دادگستري هم وجود نخواهد داشت.
درباره حضور جنگنده‌هاي خارجي در آسمان و فضاي كشور سوريه مجوز دولت اين كشور و قطعنامه‌هاي شوراي امنيت مبناي نظر است. اگر دولت سوريه تنها از دولت روسيه درخواست كمك نظامي كرده باشد و جنگنده‌هاي تركيه در سوريه هدف قرار بگيرند عملا وزنه حقوقي به نفع مسكو خواهد بود. با وجود اين پيشنهادي كه رئيس‌جمهور تركيه براي ديداربا پوتين داده نشان مي‌دهد كه دولت تركيه راه‌حل مذاكره را انتخاب كرده و باز هم اگر 2 طرف بر نظرشان پافشاري كنند با تشكيل كميته ثالثي جريان حل و فصل مي‌شود و كار به جنبه حقوقي كشيده نخواهد شد.
- كارشناس حقوق بين‌الملل
نظر شما