جان‌گز 6 اپيزود دارد كه از طريق حضور نمادين روح يك شهيد كه بازمانده كاروان شهداي غواص است، به هم پيوند مي‌خورند. قصه با «تهران همين حوالي» شروع مي‌شود و نقدي دارد به برخورد جامعه پس از جنگ با خبر كشف جسد دست‌بسته شهدا. هاله مشتاقي‌نيا نويسنده نمايشنامه كه پيش‌تر علاقه‌اش را به مضامين اجتماعي نشان داده، اين بار با در‌هم آميختن موضوع‌هاي اجتماعي و اشاره به دفاع‌مقدس تصويري تمام و كمال از روزگاري مي‌سازد كه در آن آرمانگرايي كمرنگ شده است.
در اپيزود درخشان «خون‌بها» با بازي بسيار خوب فرزين صابوني، معنا و كليد جان‌گز را مي‌توان دريافت؛ آنجا كه پدر شهيد (حسين مسافر آستانه) به امير (صابوني) مي‌گويد همانطور كه بر سر جان او معامله نكرده، بر سر خون فرزند شهيدش هم معامله نمي‌كند. نمايش در همه اپيزودها با مقابل هم قرار دادن دو وجه از ماجرا يعني گذشته و امروز، سلوكي را ستايش مي‌كند كه به پرورش نسلي منجر شده كه ايثار را سرلوحه انتخاب‌هايش قرار داده است.
تصويري كه جان‌گز از خانواده شهدا براي مخاطب دارد، همراه با احترام و قدرداني است. در اپيزود «مادر» كه مي‌توان آن را يكي ديگر از متن‌هاي خوب نمايش دانست، تصويري كه از مادر شهيد براي تماشاگر ساخته مي‌شود عمق رنج و اندوه مادري را نشان مي‌دهد كه درد شهادت را با تمام وجود لمس كرده است؛ زناني كه فضاي مردانه جنگ باعث شده كمتر ديده و ستايش شوند.
ساختار اپيزوديك نمايش محملي است تا نويسنده و كارگردان به اثر تنوع بدهند، شخصيت‌هاي بيشتري وارد بازي كنند و موقعيت‌هاي داستاني بيشتري بسازند. جان‌گز خود را محدود به طبقه خاص يا آدم‌هاي ويژه نمي‌كند. از ميانه تهران امروز به سال‌هاي جنگ پل مي‌زند و از آرايشگاهي زنانه به پايين شهر مي‌رود. در جست‌وجوي ردي از شهدا به همه جا سر مي‌زند و جامعه را نقد مي‌كند، صريح، منصفانه و مهم‌تر از آن دلسوزانه.
جان‌گز از بهترين نمايش‌هاي نيما دهقان در مقام كارگردان است كه به مطرح كردن مضامين اجتماعي و سوژه‌هاي مرتبط با دفاع‌مقدس علاقه دارد و در «ترن» و «خنكاي ختم خاطره» در اين حوزه به موفقيت رسيده و تحسين شده است. او درك درستي از متن داشته و به تقويت وجوه قدرتمند آن پرداخته است. ضمن اينكه با حفظ امضاي خود پاي نمايش، نگاه زنانه و لطيف نويسنده را در اثر جاري كرده است. طراحي دكور و موسيقي متن جان‌گز خوب است و با قدرت، تماشاگرش را با خود همراه مي‌كند. اين نمايش را مي‌توان نخستين و جدي‌ترين واكنش تئاتر حرفه‌اي به فاجعه بزرگ غواصان شهيد دانست؛ اثري كه به هدفش مي‌رسد و در يادها مي‌ماند.
نظر شما