به گزارش خبرنگار اعزامي همشهري به اين تپه باستاني، كشفيات به‌دست‌آمده از «تپه دشت» شهر سوخته نشان داده است كه اين تپه يكي از كانون‌هاي اصلي توليد سفال در منطقه سيستان از حدود 5هزار سال پيش تا دوره صفويه است. فعاليت‌هاي باستان‌شناسي در تپه دشت سيستان در سال 76و با كشف يك كوره افقي پخت سفال با معماري نعلي شكل آغاز شد.
با كشف اين كوره باستان‌شناس‌ها موفق به يافتن 60 شيء سفالين و پيكرك‌هاي گلي شدند. پيكرك‌ها شامل چند گاو كوهاندار سيستان و يك مرد تنومند و يك زن باردار نيز مي‌شدند. باستان‌شناس‌ها در بررسي اين محوطه باستاني و همچنين بررسي پيكرك‌ها و ظروف سفالين از دوره دوم تا پايان دوره سوم از ادوار 4گانه استقرار در شهر سوخته به آثاري از حدود 5هزار سال‌پيش در دشت سيستان رسيدند. تپه دشت با كاربري كاملا صنعتي، كارگاه‌هاي متعدد توليد سفال و پيكرك‌هاي گلي و ظروف سفالين و منقوش را در خود جاي داده است.
تپه دشت به لحاظ موقعيت جغرافيايي در مسير وزش بادهاي تند قرار دارد و مهدي مرتضوي سرپرست هيأت باستان‌شناسي تپه دشت بر بالاي اين تپه مي‌گويد كه انتخاب محل ايجاد كارگاه‌هاي توليد سفال شهر سوخته در حدود 5هزار سال قبل نشان از انتخاب دقيق ساكنان شهر سوخته و برنامه‌ريزي صحيح آنها براي انتقال جريان باد به داخل كوره‌هاست.
- بهره‌گيري از انرژي‌هاي پاك
يافته‌هاي باستان‌شناس‌ها با اعتبار بودجه‌اي دانشگاه زابل همچنين مشخص كرده است كه به‌رغم سرسبز بودن دشت سيستان در هزاره‌هاي گذشته وقبل از متروكه‌شدن اين شهر، مالكين كارگاه‌هاي ساخت سفال در تپه دشت از فضولات حيواني براي گرم كردن كوره‌ها استفاده كرده‌اند و نشاني از سوزاندن وسيع چوب براي گرما‌بخشي به كوره‌هاي ساخت سفال يافت نشده است.
صاحبان كوره‌هاي ساخت سفال شهر سوخته از نيروي باد براي دميدن بر كوره‌ها استفاده مي‌كردند. آنها محيط‌زيست را تخريب نمي‌كردند و درهاي كوره‌ها را رو به وزش باد ايجاد مي‌كردند تا گرماي كوره‌ها با ميزان وزش باد در منطقه تپه دشت آسان شود.مهدي مرتضوي، سرپرست هيأت باستان‌شناسي تپه دشت مي‌گويد: تاكنون هيچ نشاني از وجود معماري مسكوني در تپه دشت در اطراف شهر سوخته ديده نشده و هرچه هست كارگاه‌هاي ساخت سفال است.
به گفته او، تپه دشت كاربري كاملا صنعتي داشت و محصولات توليدشده در اين منطقه تنها براي استفاده در شهر سوخته بود.
در كاوش‌هاي فصل سوم تپه دشت يك ترانشه 10در10 ايجاد شد كه يك كوره سفالگري و 6خمره، 2اجاق و 2فضاي ذخيره مواد غذايي و مقاديري پيكرك و يك اثر انگشت از يك سفالگر باستاني به‌دست آمده است.
تاكنون در تپه دشت 2كوره سفالگري 2قسمتي و يك كوره نعلي شكل تك قسمتي به‌دست آمده كه تصور مي‌شود براي پخت پيكرك‌ها بود.پيش‌بيني مي‌شود تنها در محدوده كشف اين كارگاه‌ها 25كارگاه ديگر نيز وجود داشته باشد كه كاوش آنها نيازمند زمان و هزينه است.
- باستان‌شناس‌ها در جست‌وجوي ابزار توليد سفال
آنطور كه سرپرست هيأت باستان‌شناسي تپه دشت مي‌گويد: مساحت اين تپه باستاني 5/5هكتار و درست در جنوب غرب شهر سوخته واقع شده است.رئيس پژوهشكده علوم باستان‌شناسي دانشگاه سيستان و بلوچستان همچنين از كشف روند و شيوه توليد سفال در تپه دشت خبر مي‌دهد و مي‌گويد كه باستان‌شناس‌ها هنوز نتوانسته‌اند ابزار توليد سفال در اين منطقه صنعتي باستاني كشور را در كاوش‌هاي خود بيابند.
پيشنهاد ايجاد پارك باستان‌شناسي در «تپه دشت» سيستان براي آشنايي علاقه‌مندان با چگونگي توليد سفال در منطقه صنعتي شهر سوخته و همچنين احياي سفال توليدشده شهر سوخته با خاك بمپور و به همان شيوه كهن توليد از ديگر تلاش‌هاي تيم باستان‌شناسي تپه دشت شهر سوخته براي حفاظت از ميراث صنعتي شهر سوخته است. شهر سوخته نزديك به 350تپه اقماري دارد كه هر يك از آنها كاربري خاص خود را داشتند.
شهر سوخته همچنين وسيع‌ترين محوطه گورستان باستاني ايران با 25هكتار مساحت را در خود جاي داده است. باستان‌شناس‌ها تخمين زده‌اند كه 35تا 40هزار گور باستاني مملو از اشياي تاريخي و سفالينه‌هاي ساده و منقوش در گورهاي شهر سوخته وجود داشته باشد. جديدترين گور شكافته شده توسط باستان‌شناس‌ها در شهر سوخته نيز كه دو روزپيش جمع‌آوري شد متعلق به يك زن 38ساله از طبقه اجتماعي ثروتمند اين شهر بود كه نزديك به 6هزار سال پيش در اين شهر دفن شد و گزارش‌هاي مرتبط با آن هفته آينده در همشهري منتشر مي‌شود.
نظر شما