در نخستين روز از سال 2016 وزيركشور عربستان براي اعلام يك خبر فوري كه ديگر در ماه‌هاي اخير در اين كشور به امري عادي تبديل شده، در رسانه‌ها حاضر شد و از اعدام يكجاي 47 نفر ازجمله شيخ معترض شيعه اين كشور خبر داد.
رياض و هم‌پيمانان عربش، اين اعدام‌ها را به هم تبريك گفتند و عزم خودشان را براي مقابله با تروريسم ستودند. شايد آنها منتظر بودند هم‌پيمانان غربي هم به‌خاطر اين عزم، از آنها تشكر كنند. اما واكنش‌ها به اين اقدام موجب شد آنچه طي يك سال گذشته عليه عربستان در رسانه‌هاي غربي يا توسط مقامات رسمي غرب زمزمه مي‌شد به بحثي رسا و علني تبديل شود. روزنامه‌هاي آمريكايي، انگليسي، فرانسوي و آلماني پر شدند از يادداشت‌ها و گزارش‌ها و تصاوير و كاريكاتورهايي عليه عربستان. روز دوشنبه 2 روزنامه مهم آمريكايي همزمان سرمقاله‌هايي با امضاي هيأت تحريريه خود منتشر كردند و در آن با حمله بي‌سابقه به سياست‌هاي عربستان، از دولت آمريكا خواستند تكليف خود را با رياض معلوم كند.
مارتين ايندايك، تحليلگر آمريكايي مسائل خاورميانه و دستيار سابق جان كري، به روزنامه نيويورك‌تايمز گفت: ما و سعودي‌ها مدت‌هاست كه ديگر در يك جبهه نيستيم. او مي‌گويد، مقامات جديد سعودي به حرف گوش نمي‌كنند و فقط دنبال عمل هستند. نيويورك‌تايمز به نقل از اعضاي هيأت همراه جان كري كه به‌تازگي براي گفت‌وگو درباره سوريه به رياض رفته بودند نوشته است، در چهره مقامات سعودي چنان نگراني ديده مي‌شود كه در گذشته در آنها ديده نشده بود. چنين توصيف‌هايي درباره يك هم‌پيمان آن هم در ميانه رقابت‌هاي منطقه‌اي، از واشنگتن ديده نشده است.
اما اينكه چنين تحليل‌هاي واقع‌بينانه‌اي سرانجام بعداز سال‌ها در رسانه‌هاي غربي علني شده، دليل مهمي دارد. عامل پيوند 80ساله آمريكا و عربستان يعني نفت اكنون ديگر كارايي خود را از دست داده است. بازار انرژي و موقعيت آمريكا در آن تغيير كرده و خاورميانه هم متناسب با اين تغيير درحال تحول است. در اين تغيير و تحولات، غرب همه كارت‌هاي خود را روي حاكمان مو‌رنگ كرده عربي كه فقط سوداي قدرت مادام‌العمر دارند سرمايه‌گذاري نمي‌كند. اين حاكمان سال‌ها با اين اميد كه غرب چاره‌اي جز تكيه بر آنها ندارد، خيال آسوده داشتند.
اكنون نوبت خواب آشفته آنهاست. اقدامات تهاجمي و عجولانه‌اي كه به‌دليل اين خواب آشفته مرتكب مي‌شوند، كشتي آنها را بيشتر به سمت غرق شدن پيش مي‌برد. نگراني غرب از سرايت ويروس افراط‌گرايي كه در بستر جوامع عربي سال‌ها رشد كرده و حالا از سوريه تكثير مي‌شود، بي‌اثر شدن اهرم نفت، جنبش‌هاي مردمي عربي كه جوانان و افكار عمومي كشورهاي عرب را طلبكار حاكمان خود و حاميان غربي‌اشان كرده و توجه به تأثير و عقلانيت ايران، بازي قدرت‌هاي جهاني در قبال خاورميانه را تغيير داده‌است. تغييري كه شفاف‌ترين نمود آن را در روزهاي اخير در موضع‌گيري آنها عليه عربستان مي‌توان ديد.
نظر شما