اصلا گاهي وقت‌ها خودت هم بازيگر فيلمشان مي‌شوي. جغرافياي مشخصي ندارند ولي بعضي معابر شهرهاي بزرگ را قرق كرده‌اند و هر روز داستان‌شان را تكرار مي‌كنند. اصلا حالا بدون حضورشان، انگار شهر چيزي كم دارد. فروشگاه‌شان روي دست‌شان است، به همين دليل هم با نام «دستفروش» معروف شده‌اند. بايد اعتراف كرد كه دستفروشان و سدمعبركنندگان حالا يكي از موضوعات اصلي شهرها شده‌اند. خب، تعامل ما با اين افراد بايد چگونه باشد كه به معضلات شهري اضافه نكنيم؟ تك‌تك ما مي‌توانيم در اين ماجرا تأثيرگذار باشيم. چطور؟ اين مطلب پاسخ به همين سؤال است.
- بايد انواع سدمعبر را شناخت
اگر تصورتان در مورد دستفروش و سدمعبر‌كننده فقط كسي است كه گوشه خيابان و پياده‌رو بساط پهن كرده و چيزي مي‌فروشد سخت در اشتباهيد. سدمعبركنندگان شهري به چند دسته تقسيم مي‌شوند:
1- سدمعبر مغازه‌داران: امروزه اين نوع سد معبر، به يك عرف در شهرها تبديل شده و به‌راحتي مقابل قانون قرار گرفته است. مغازه‌داران بعد از بالا زدن كركره‌هاي مغازه، نخستين كاري كه مي‌كنند، اين است كه چيدمان پياده‌رو را با وسايل خود كامل مي‌كنند. هيچ فرقي ميان ميوه‌فروش، خواربارفروش، ماهي‌فروش و مرغ‌فروش، لوازم‌يدكي‌فروش، لباس‌فروش و... وجود ندارد. طبق قانون هيچ مغازه‌داري حق ندارد به حريم پياده‌رو تجاوز كند.
2- دستفروشان شهري: خب، اين مدل سدمعبر، سنتي‌ترين شكل تجاوز به حقوق شهروندي است. حكايت دستفروشي تنها نقل خيابان‌هاي پايتخت نيست. هركسي كه كاري نداشته باشد، انگار فقط گزينه پيش روي خود را دستفروشي مي‌بيند، به‌همين دليل اين روز‌ها تعداد دستفروشان آنقدر بالا رفته كه بساط آنها فقط به پياده‌رو‌ها ختم نمي‌شود بلكه بخشي از خيابان و محل تردد خودروها را نيز به اشغال درآورده‌اند.
3- گذاشتن مخروطي و چيزهاي ديگر: به استناد ماده ۹۶ قانون شهرداري، اراضي همه معابر واقع در محدوده شهر، به‌عنوان ملك عمومي محسوب مي‌شود و در مالكيت شهرداري است. متأسفانه بسياري از مردم، در اقدامي غيرقانوني با گذاشتن مخروطي‌هاي پلاستيكي نشان مي‌دهند كه اين محدوده جاي پارك براي هر خودرويي نيست. خيلي از كاسبان مانند تعميرگاه‌هاي خودرو، رستوران‌ها و... محدوده‌اي از فضاي جلوي محل كار خود را با اشكال گوناگون مي‌گيرند كه اين هم نوعي سدمعبر است.
4- موتورسواران مسافربر: دقيقا از اينكه چه‌كسي براي نخستين‌بار دست به مسافركشي با موتور زد اطلاعي نداريم. اما اين را مي‌دانيم كه امروزه يكي از راه‌هاي پردرآمد، حتي بالا‌تر از آژانس‌ها و تاكسي‌هاي دربست، همين مسافركشي با موتور است. مزاحمت‌هاي آنها هم كمتر از دستفروشان نيست. آنها در پياده‌رو و گوشه خيابان جمع مي‌شوند و به‌دنبال مسافر مي‌گردند، غافل از اينكه پاتوق آنها باعث سدمعبر شدن براي خودروها و عابران مي‌شود.
5- وانت‌هاي شبيه مغازه: وانت‌بارها، مخصوصا وانت‌بارهاي ميوه‌فروش و همچنين چرخي‌ها، جزو سدمعبركنندگان معابر شهري هستند. آنها هر روز در گوشه‌اي از خيابان مي‌ايستند و انواع و اقسام ميوه‌ها يا چيزهاي ديگر را عرضه مي‌كنند. آنها براي جذب مشتريان بيشتر نبش و حاشيه خيابان‌هاي پررفت‌وآمد را براي توقف انتخاب مي‌كنند اما هم خود آنها و هم مشتريانشان باعث سدمعبر در معابر شهري مي‌شوند.
- سوال 1
چرا سدمعبر يك معضل است؟
بازارها و مراكز خريد، بستر مناسبي براي رشد و فعاليت دستفروشان و سدمعبركنندگان شهري فراهم كرده است. حالا ديگر همه مي‌دانند كه ريشه‌هاي محكم شده بيكاري، مهاجرت، فقر و تورم اين افراد را به سمت اين شغل سوق داده است. آنها درصددند با كمترين سرمايه و تخصص، بهترين درآمد ممكن را داشته باشند. اين شغل نياز به تحصيلات، تخصص و سرمايه آنچناني ندارد و مالياتي هم به شاغلان اين حرفه تعلق نمي‌گيرد. اما همين اين كار آسان، به‌دليل ايجاد ترافيك و اختلال در رفت‌وآمد شهري مشكلات متعددي ايجاد مي‌كند. لذا كارشان با قانون كشور و جامعه منافات دارد.
- سوال 2
چه كاري از دست ما برمي‌آيد؟
نخريدن اولين كاري است كه از دست ما برمي‌آيد. باور كنيد بسياري از اين دستفروش‌ها آنقدر هم كه فكر مي‌كنيد نيازمند نيستند. بي‌خود دلتان به حال همه آنها نسوزد. درآمد روزانه خيلي از آنها بيشتر از آن چيزي است كه تصور مي‌كنيد. كار دوم هم اين است كه با مسئولان مقابله با سدمعبر همكاري كنيد. متأسفانه وقتي مأموران شهري اقدام به جمع‌آوري بساط دستفروشان و سدمعبركنندگان مي‌كنند، بعضي مردم از سر دلسوزي حمايتگر آنها مي‌شوند. همين چند‌وقت قبل در پي اخطارهاي يكي از مأموران به يك دستفروش، رهگذري از شدت عصبانيت مأمور را مجروح و روانه بيمارستان كرده است!
- سوال 3
چطور با سدمعبر مقابله كنيم؟
در شهرداري‌ها، اداره‌اي وجود دارد به نام «ساماندهي مشاغل و صنايع مزاحم شهري» خب، يكي از كارهاي اين اداره اين است كه با همين معضل سدمعبركنندگان مقابله كند. اگر با آنها در ارتباط باشيم مي‌توانيم متخلفان شهري در اين زمينه را معرفي كنيم و جلوي تخلف آنها را بگيريم. تهراني‌ها يك راه ساده‌تر هم پيش‌رويشان است؛ با 137 تماس بگيرند. اگر از دست دستفروشان محله و كوچه و گذر‌هايتان به ستوه آمده‌ايد كافي است كه با سامانه ۱۳۷ تماس گرفته و شكايت‌تان را مطرح كنيد. مأموران مقابله با سدمعبر حساب ويژه‌اي روي گزارش‌هاي روزانه و هفتگي سامانه ۱۳۷ باز كرده‌اند. كمك كنيد تا بساط اين پديده زشت اجتماعي از شهرتان برچيده شود.
- سوال 4
چرا نبايد از آنها خريد كنيم؟
لطفا اين باور غلط و نخ‌نما شده را از ذهن‌تان بيرون كنيد اينكه دستفروش ارزان‌تر از مغازه‌دار مي‌فروشد. اگر امتحان كنيد به اين نتيجه مي‌رسيد كه حتي برعكس اين موضوع برقرار است. مطمئن باشيد كه خيلي از دستفروشان خريدار اجناس همان مغازه‌هايي هستند كه شما فكر مي‌كنيد گرانفروش هستند. نكته بعدي كه بايد به آن توجه داشت كيفيت اجناسي است كه توسط اين دستفروشان عرضه مي‌شود، نبايد فريب ارزان بودن اجناس آنها را خورد. نكته بعدي هم همين نظم و انضباط در شهر است. وقتي ما از سدمعبركنندگان و دستفروشان خريد مي‌كنيم، يعني با معضل ترافيك، آلودگي بصري و هزار و يك مشكل ديگر كه آنها ايجاد مي‌كنند مشكلي نداريم.
- سوال 5
دستفروشان بايد چه كنند؟
يك راه جواب‌داده پيش روي دستفروشان است كه مديريت شهري هم در اين زمينه پيشقدم است؛ راه‌اندازي روز بازارها كه در بسياري از شهرها وجود دارد و حتي در كشورهاي مختلف توسعه‌يافته هم وجود دارد. زماني اسم شنبه بازار، دوشنبه بازار و... كه مي‌آمد و به آنجا كه مي‌رفتيم با افرادي مواجه مي‌شديم كه روي زمين، تكه‌اي پارچه يا نايلون بساط پهن كرده‌اند، در آن دوران بازارها مسئولي نداشتند و فقط يك نفر به‌واسطه داشتن زمين، كرايه‌اي از آنها دريافت مي‌كرد اما حالا وضعيت فرق كرده است. اداره ساماندهي و شهرداري ناحيه، مسئوليت نظارت بر اين بازارها را به‌عهده دارد. غرفه‌هايي مناسب براي دستفروشان تدارك ديده شده است وهم چيز حساب و كتاب دارد.
نظر شما