او در كنار مديريت اين مركز در بخش موسيقي، هميشه در ساختن موسيقيهاي انقلابي هم پيشرو بود و كوشيد در روزهاي پرهياهوي انقلاب با مراوداتي كه با ديگر هنرمندان ازجمله حسين صبحدل، حميد سبزواري و... داشت، سرودهايي ماندگار خلق و اجرا كند. وي كه امروز «يك آهنگساز انقلابي» شناخته ميشود، همزمان با سي و هفتمين سالگرد پيروزي انقلاب در سيويكمين جشنواره موسيقي فجر مورد تجليل قرار ميگيرد.
- توليد اين آثار انقلابي در فضا و شرايط روزهاي پيروزي انقلاب بر چه اساسي شكل گرفت؟
من موسيقيدان نيستم، اصلا تحصيلاتم موسيقي نيست و بايد بگويم آن زمان هم كه شروع به ساختن آن موسيقيها و سرودهاي انقلابي كردم، هيچ تجربهاي در زمينه آهنگسازي نداشتم اما توانستم قطعاتي با همكاري دوستانم خلق كنم كه همچنان بعد از 37سال در ذهن مردم ماندگار شده است. البته همه اينها مسئوليتي بود كه خداوند برايمان مقدر كرد.
فاز اول اين موسيقيها مربوط به قبل از انقلاب بود كه من به تنهايي همه كارها را انجام ميدادم؛ ازجمله ساختن ملودي، كلام و اجرا. بعدها افراد ديگري چون مرحوم حاج حسين صبحدل آن اذان گوي الهي معروف، مرحوم عباس صالحي قاري برجسته، حسين شمسايي، حميد يگانه و محمدرضا شريفينيا هم به كمكم آمدند.
- اين موسيقيها كجا و چگونه ضبط شدند؟
ما در آن زمان از فضاي حسينيه ارشاد استفاده ميكرديم. بهطوري كه قبل از حكومت نظامي تكتك وارد يك اتاق صدا به ابعاد 150در 200سانتيمتر ميشديم و بعد از حكومت نظامي كه ساعت 6صبح بود، باز هم تكتك بيرون ميآمديم. در واقع تمام شب را زنداني بوديم و دائم تمرين ميكرديم.
- با توجه به اينكه تحصيلات موسيقي نداشتيد، چطور همه اين آثار به لحاظ فني ساخته شد؟
همه كارهاي من توسط دوستان هنرمندي چون همايون رحيميان، فريدون شهبازيان، علي بكان، منصوري، مرحوم حسن يوسفزماني و... سازبندي و تنظيم شد. البته بايد بگويم قبل از انقلاب همه كارهايمان بدون ساز ساخته شد و بعد از پيروزي، به واسطه اينكه امكانات وسيع واحد موسيقي صدا و سيما در اختيارمان قرار گرفت، توانستيم كارهايي بهتر بسازيم.
- اين سرود بدو ورود امام خميني(ره) با يك گروه سرود در فرودگاه اجرا شد.
اين گروه سرود به همت اقاي صبحدل در مسجد قبا با اعلام يك فراخوان عمومي شكل گرفت. بهطوري كه بعد از اين اعلام ما با انبوهي از جوانان و نوجوانان علاقهمند روبهرو شديم كه با انتخاب نهايي تقريبا 130نفر به اين گروه راه يافتند. ما تمرينها را انجام داديم و با برنامهريزي ستاد استقبال براي اجراي اين گروه در مراسم فرودگاه و بهشت زهرا، گروه را 2قسمت كرديم. به اين ترتيب، يك گروه در فرودگاه سرود خميني اي امام را اجرا كردند و گروه ديگر در بهشت زهرا سرود برخيزيد اي شهيدان راه خدا را.
- اين سرود پس از 37سال همچنان بين مردم ماندگار شده و زمزمه ميشود. شما بهعنوان خالق اين اثر راز ماندگاري آن را در چه ميدانيد؟
سخني كه از دل برآيد لاجرم بر دل نشيند. شعر و سرود ساختن براي حضرت امام در آن زمان ساده نبود و يك عشق ناب نياز داشت كه خوشبختانه در اين سرود به آن نايل شديم. دلي بودن اين اثر و موضوع امام و انقلاب و شرايط تاريخي توليد از دلايلي است كه آن را در ذهن مردم ماندگار ميكند. يكي از مولفههاي موسيقي اين است كه اشعار را ماندگار ميكند و بر همين اساس هم امروز 4نسل انقلاب سرود خميني اي امام را حفظ هستند.
متأسفانه در سالهاي گذشته اين نقش موسيقي را فراموش كرده و كمتر به موسيقيهاي آييني، انقلابي، عاشورايي، سنتي و... پرداختهايم. بهنظر من حمايت نكردن و بها ندادن به اين هنرها موسيقيهايي را پديد آورده كه كمتر با جامعه ما همخواني دارد. البته دليل ديگر ماندگاري اين اثر شرايط تاريخي ايران است. اگر اين كارها در شرايطي غير از آن دوران توليد ميشد، شايد مثل بقيه آثار چندان مورد توجه قرار نميگرفت.
- نقش موسيقي را در پيروزي انقلاب اسلامي چگونه ميبينيد؟
به اعتقاد من هنر در شكلگيري جريانهاي اجتماعي نقشي مهم و انكارناپذير دارد و البته نقش موسيقي از ساير هنرهاي بصري در اين زمينه پررنگتر و ماندگارتر است. از اين نظر، فكر ميكنم تأثير موسيقي نسبت به هنرهاي بصري بيشتر و نقش آن در پيروزي انقلاب پررنگتر بوده است اما اينكه ديگر هنرها را كنار بگذاريم، درست نيست.
- تحريف سابقه يك سرود تاريخي
سرود «خمينياي امام» متعلق به من و آقاي سبزواري است. ايشان در آن زمان 2قطعه شعر درباره حضرت امام به من دادند كه من آنها را با هم تلفيق كردم و حاصلش شد شعر «خمينياي امام». من براي ساختن اين اثر شبها كه همه ميخوابيدند به زيرزمين يا محفظه خرپشتك ميرفتم و با يك ضبطصوت كوچك كار ميكردم. بهطور كلي بايد بگويم قطعه «خميني اي امام» شناسنامهاش روشن است و با اينكه هنوز همه عوامل اين كار زنده هستند، متأسفانه سابقه آن تحريف و به نام اشخاص ديگر در رسانهها منتشر ميشود.
نظر شما