انتشار اين شايعه و اينكه خيلي از ما آماده اتفاق افتادنش هستيم، نشانه اين است كه چنين فضايي در موقعيت‌هاي حساسي مانند انتخابات تا چه اندازه مي‌تواند تكرار داستان تيغ تيز و زنگي مست باشد.
بگذاريد نمونه‌هايي كه در همين چند روز قبل اتفاق افتاده را با هم مرور كنيم. پوستر عجيب يك خانم جوان داوطلب نمايندگي مجلس را من تقريبا در تمامي گروه‌هاي تلگرامي‌ام ديده‌ام. روي پوستر متعلق به اين خانم كه عكاسي عجيبي با ژستي شبيه مانكن‌ها دارد نوشته شده است: «راي ما، كانديداي جوان، فاطمه محجوبي/ ائتلاف اصولگرايان كازرون». چند روز بعد از انتشار گسترده اين عكس، خبر رسيد اين پوستر جعلي است و اساسا چنين نامزدي وجود خارجي ندارد. اينكه ما پيش از شنيدن اين تكذيب، دست‌كم درباره واقعي نبودن اين عكس شك كنيم، مي‌تواند شاخصي از سواد رسانه‌اي ما باشد. در مقالات حوزه ارتباطي از « فهم و درك منتقدانه نسبت به پديده ها» گفته مي‌شود اما خودماني‌اش مي‌شود اينكه بايد به خيلي چيز‌ها با ترديد نگاه كرد و چند سؤال ساده پرسيد. مثلا اينكه هدف از اين پيام چه مي‌تواند باشد؟ چرا براي من ارسال شده است؟ آيا اصولا چنين چيزي ممكن است؟ ديگران چه مي‌گويند؟ چه نكات مخفي‌اي مي‌تواند داشته باشد؟
براساس همين سؤال‌ها حالا تصور كنيد همين امروز كه زمان زيادي هم تا رأي‌گيري نداريم، در يكي از گروه‌هاي تلگرامي براي شما نتيجه يك نظرسنجي درباره ديدگاه مردم درباره برنده‌هاي انتخابات در شهرتان ارسال شود. نمي‌خواهم بگويم هر نتيجه نظر سنجي يا هر خبري كه در اين زمينه ارسال مي‌شود غلط است و مي‌خواهد شما را فريب بدهد اما مي‌خواهم به اين نكته اشاره كنم كه يادمان نرود يك «نظرسنجي» مي‌تواند يك «نظر‌سازي» باشد. يعني هم براساس معيارهاي علمي و فني انجام نشده و هم اينكه به‌طور مشخص و به سادگي دستكاري شده باشد.
اگر حواسمان به اين نكته‌ها باشد، آن وقت شايد دست‌كم آنها را براي ديگران «فوروارد» نكنيم. بعيد نيست همين امشب و چند ساعت قبل از پايان زمان تبليغات، شايعه‌اي درباره يكي از 2 داوطلب معروف شهر شما كه از قضا قصد رأي دادن به او را داشته‌ايد منتشر شود و آنقدر مهم باشد كه نظر شما را عوض كند. اگر اين سؤال را بپرسيم كه چرا بايد چنين خبري حالا به‌دست من برسد، آن وقت يادمان مي‌آيد چون فردي كه به او تهمت زده‌اند ديگر فرصتي براي دفاع از خودش ندارد. روزها و ساعت‌هاي پاياني انتخابات اوضاع پيچيده‌تر از هميشه مي‌شود و بايد بيشتر از گذشته درباره پيام‌هايي كه مي‌گيريم، شك كنيم.
نظر شما