این اولین آرامگاه کشف‌شده از حکمرانان آزتک است و این یافته می‌تواند اطلاعات فوق‌العاده‌ای از اوج تمدن آزتک‌ها فراهم کند. این مقبره زیر تخته سنگ بزرگی قرار دارد که روی آن تصویری از الهه زمین که برای قوم آزتک سمبل وحشت و ترس بوده، کشیده شده است.
آهیزوتال(ah-WEE-zoh-tuhl) حکمرانی بود که توانست تمدن آزتک‌ها را قبل از ورود کاشفان اسپانیایی قاره آمریکا، از مکزیک به گواتمالا برساند.بر اساس دست‌نوشته‌های کشیشان اسپانیایی به نظر می رسد محل کشف شده جایی برای سوزاندن و دفن فرمانروایان بوده است.
ولی تا به امروز هیچ اثری از قبرهای این فرمانروایان پیدا نشده است و یکی از دلایل مهم این امر، ساخت یک شهر به وسیله کاشفان اسپانیایی روی همین آرامگاه ها است و به همین دلیل حفاری این محل‌ها، نیاز به تخریب بنا‌های مستعمراتی که از نظر تاریخی ارزش زیادی دارند را به وجود می آورد.
تا اینکه به واسطه زلزله سال 1985 مکزیکو سیتی یکی از این ساختمان ها فرو ریخت و این موضوع باعث شد تا کارشناسان این شانس را برای بررسی های بیشتر درباره این موضوع به‌دست بیاورند.
باستان شناسان به خبرگزاری آسوشیتد‌پرس اعلام کردند که این قبر با ابعادی نزدیک به 8/1 در 8/1 متر در عمق 4 متری زمین قرار دارد،ورودی این مقبره به‌وسیله آب و سنگ و گل پر شده بود و کاوشگران با استفاده از یک پمپ و وسایل حفاری به آرامی شروع به حفاری آن منطقه کردند.
لئونارد لوپز، سرپرست گروه باستان شناسان این پروژه می گوید :« ما بسیار محتاطانه کار می کنیم چون مسئولیت بزرگی به دوش ماست و می خواهیم تمام مدارک به طور کامل ثبت شوند.این یک موقعیت جدید برای ما به حساب می آید و دقیقا نمی دانیم چه چیزی در آن زیر مدفون شده است».
با شروع این کاوش آنها امیدوارند به زودی بتوانند به درون اتاقک هایی که نمناک هستند و سقف‌های کوتاهی دارند راه پیدا کنند و خاکسترهای آهیزوتال(Ahuizotl) ، کسی که احتمالا در سال 1502 مراسم تدفینش با خاکستر کردن جسدش همراه بوده را پیدا کنند.
زمانی که کریستف کلمب به سرزمین آمریکا پا گذاشت با آزتک ها هیچ برخوردی نداشت تا اینکه 17 سال بعد یعنی در سال 1519 اروپاییان وارد قاره آمریکا شدند و جانشین امپراتور را که پسر خواهرش بود اسیر کردندو کااوتا موک (Cuauhtemoc) پسر آهیزوتال(Ahuizotl) آخرین مقاومت ها را در برابر اسپانیولی ها در سال 1521 در مکزیکو سیتی انجام دادو سپس اسیر و کشته شد.
اسکن های زیر زمینی نشان می دهد مقبره کشف شده دارای 4 اتاقک است و به نظر می‌رسد در این اتاقک ها نذوراتی که برای خدایان داده شده وجود داشته باشد.
لویس آلبرتو مارتوس ،مدیر موسسه ملی باستان شناسی مکزیکمی‌گوید:« امپراتور آزتک‌ها می‌بایست با هدایای ارزشمندی مانند کوزه‌ها و لوازم تزئینی خاص و چند وسیله شخصیش دفن شده باشد».
یکی دیگر از اعضای گروه تحقیق می‌گوید « دمای ثابت هوا و PH خنثی آب و همچنین کمبود اکسیژن،تجزیه شیمیایی موادی از قبیل چوب و استخوان ها را به تا خیر انداخته است» .این تحقیقات می تواند کمک بسیار زیادی به دریافت اطلاعات از مقام امپراتوری و نوع تدفین در آن زمان ها را به کاوشگران بدهد.پیدا شدن هر تکه از صنایع دستی آن زمان برای مکزیکی ها بسیار غرور آفرین است چرا که آنها در پس گرفتن کلاه پر گونه امپراتور آزتک ها از موزه اتنولوژی (Ethnology) وین نیز موفقیتی بدست نیاوردند.
نیویورک تایمز
