استرس تعطيلات معمولاَ طي سه مرحله آشکار مي شود و بر اساس ويزگي هاي فردي و وضع خاص هر فرد شدت و ضعف متفاوتي دارد. اين مراحل عبارت است از استرس پيش از تعطيلات، استرس در حين تعطيلات و استرس پس از تعطيلات.
- استرس پيش از تعطيلات
اگر در انتظار تعطيلات بي نقص و کامل باشيم و مايل باشيم در تعطيلات به همه خواسته هايمان برسيم احتمالاَ خود را به زحمت زيادي مي اندازيم و فشارهاي مالي و معنوي زيادي را متحمل مي شويم. عوامل استرس زاي اين مرحله عبارتند از: انتظار خريدن هداياي گران قيمت براي اطرافيان، خريدن اشيا و لوازم غير ضروري و گران قيمت براي منزل، خريد لباس هاي گران قيمت، خانه تکاني وسواس گونه، انتظار رفتن به مسافرت هاي خاص و پر هزينه، به اتمام رساندن برخي پروژه هاي کاري و سر و سامان دادن به مسائل و کارهاي اداري و غيره. پيشنهاد مي شود که براي مديريت استرس پيش از تعطيلات:
* موقعيت هاي خود را واقع بينانه ارزيابي کنيد.
* مراقب و متوجه محدوديت هاي مالي خود باشيد.
* متوجه باشيد که قرار نيست در اين تعطيلات يکباره همه خواست هاي شما برآورده شود،پس اولويت خود را مشخص کنيد. .
*از رفت و آمد هاي غير ضروري در ساعت هاي پر رفت و آمد اجتناب کنيد.
* خريد ها و کارهاي بانکي و اداري خود را به روزهاي پاياني سال محدود نسازيد .
* در خريد هدايا تعادل و تناسب را رعايت کنيد.
* متناسب با وضع مالي خود براي سفر و هزينه هاي جاري خود برنامه ريزي کنيد.
- استرس در حين تعطيلات
گاهي افراد در طول تعطيلات دچار تنش و استرس مي شوند. رايج ترين عوامل استرس زا در اين مرحله شامل موارد ذيل است:
-1شرکت در مهماني هاي اجباري: معاشرت با جمعي از اقوام و آشنايان که مدتها از آنها بي خبر بوده ايم، براي برخي افراد خوشايند و براي برخي تنش زاست. برخي از روي اجبار در اين مجالس شرکت مي کنند ولي دائماَ ناخشنودند و استرس دارند. برخي ديگر از شرکت در اين مهماني ها اجتناب مي کنند، ولي به سبب فشار خانواده، احساس گناه و گاه خشم مي کنند و دچار تنش مي شوند. پس:
*قبل از آغاز تعطيلات اولويت هايتان را در مورد ديدارها مشخص کنيد و دربارة آنها با خانواده به توافق برسيد.
* از تصميمي که گرفته ايد، احساس آرامش کنيد.
* اوقات خود را بيشتر با افرادي که به آنها علاقه منديد بگذرانيد.
2- تغيير در الگوي خواب: تغييرات ايجاد شده در طول تعطيلات، گهگاه الگوي خواب را دستخوش تغيير مي کند. نظم هميشگي را برهم مي زند در نتيجه نوعي خستگي در افراد ايجاد مي کند. پس:
* مراقب و متوجه سلامت جسماني خود باشيد.
* در روزهاي پاياني تعطيلات، الگوي هميشگي خود را از سر بگيريد، تا پيش از آغاز روزهاي کاري بدنتان نظم هميشگي را به دست آورد.
3-تعارضات خانوادگي: حضور طولاني مدت در کنار يکديگر در دوران تعطيلات ممکن است در برخي افراد استرس ايجاد کند. در اين ميان يکي از رايج ترين تعارضات مواردي است که بين زوجين يا والدين و فرزندان اتفاق مي افتد. براي آنکه در موقعيت هاي استرس زا، موثرترين شيوه را به کار گيريد به نکات ذيل توجه کنيد:
*چنين موقعيت هايي را از قبل پيش بيني و مسائل احتمالي را فهرست کنيد.
* زماني را به گفتگو دربارة مسئله مورد نظر اختصاص دهيد. توجه داشته باشيد زمان اين گفتگو در لحظه سال تحويل يا موقعيت هاي مشابه نيست، بلکه در شرايطي که شما و طرف مقابل تحت فشار و استرس نيستيد به موضوع مذکور بپردازيد و به توافق برسيد سعي کنيد در اين گفتگو، شيوه " برنده ، برنده " را در پيش بگيريد.
* واکنش خود را نسبت به پيشنهاد ها و انتقادات خانواده کنترل کنيد. شما نمي توانيد ديگران را کنترل کنيد. فقط مي توانيد واکنش هاي خود را در کنترل بياوريد.
* مسائل کوچک را ناديده بگيريد. با ناديده گرفتن و رد شدن از روي مسائل کم اهميت وضع را متعادل کنيد.
*به خانواده خود احترام بگذاريد و آنها را همان گونه که هستند دوست بداريد و بپذيريد.
4-تنهايي: تعطيلات براي افرادي که اقوام و دوستان اندکي دارند يا به تازگي فقدان مهمي را تجربه کرده اند ممکن است با تنهايي و غم توام شود. براي اجتناب از احساس تنهايي و کسالت به اين نکات توجه کنيد:
* ارتباط معنوي خود را با خداوند تقويت کنيد.
*براي اوقات خود برنامه ريزي کنيد.
*مطالعه يا ورزش کنيد
*به افراد نيازمند کمک و از آنان حمايت کنيد.
*از طبيعت لذت ببريد.
- استرس پس از تعطيلات
برخي از افراد پس از پايان يافتن تعطيلات دچار غم و اندوه و استرس مي شوند. عوامل استرس زاي اين مرحله عبارت است از صرف هزينه هاي اضافي و ظهور مشکلات مالي به سبب مخارج زياد، مسافرت يا مهماني هاي دورة تعطيلات، برهم ريختن الگوي خواب و احساس خستگي مفرط يا عادت به پرخوابي، برهم ريختن الگوي خورد و خوراک و در نتيجه اضافه وزن، احساس دلتنگي به سبب دور شدن از فاميل، دوستان و اقوامي که درتعطيلات اوقات خوبي را با آنها داشته ايد و مانند آن. اگر چنين است معمولاَچگونه آنها را کنترل مي کنيد؟پيشنهاد ما اين است:
* همواره بر اساس اولويت ها و بودجه خودتان برنامه ريزي کنيد و پيرو برنامه ريزي هاي ديگران نباشيد.
*الگوي خواب خود را به ويژه در روزهاي پاياني تعطيلات به الگوي هميشگي خود نزديک کنيد.
* حداقل يک برنامه ورزشي ساده مثل پياده روي را در برنامة روزانه خود بگنجانيد.
* اگر از خانواده و دوستان خود دور شده ايد، تماس خود را از طريق تلفن، ايميل و غيره حفظ نماييد وبراي ديدار بعدي برنامه ريزي کنيد.
منبع: مرکز خدمات روانشناختي آرامش پليس کرمانشاه
نظر شما