«ايران از بيشترين تنوع تالاب‌ها برخوردار است». دكتر مسعود باقرزاده كريمي معاون امور تالاب‌هاي سازمان حفاظت محيط زيست، با اعلام اين مطلب مي‌گويد: «براساس تعاريف كنوانسيون رامسر 42نوع تالاب در جهان وجود دارد كه 41نوع آن در ايران قابل مشاهده است درواقع فقط يك نوع از انواع تالاب‌ها يعني تالاب توندرا ي سيبري در ايران وجود ندارد».
باقرزاده كريمی اما درباره وضعيت تالاب‌هاي كشورتصريح مي‌كند: «تالاب‌ها شرايط خوبي ندارند و در اين ميان عوامل انساني بيشترين سهم را در وضعيت نابسامان اين زيست بوم‌هاي آبي دارند». او تالاب‌ها را ذيل دو دسته ساحلي و غيرساحلي تقسيم مي‌كند و در ادامه از تغيير اقليم و كمبود منابع آب ناشی از مصرف براي صنعت، شهرها و كشاورزي به‌عنوان دو عامل اصلي وضعيت بحراني تالاب‌هاي غيرساحلي نام مي‌برد.
از نظر اين مقام مسئول، تالاب‌هاي ساحلي بيشتر با مشكلات ناشی از پايين بودن كيفيت آب مواجهند نه كمبود آب؛ اما تالاب‌هاي ساحلي كه در جنوب كشور واقع شده‌اند عمدتا با آلودگي‌هاي نفتي دست به گريبانند . در سواحل شمالي هم انواع فاضلاب‌هاي شهري و خانگي و زهاب‌هاي كشاورزي نفس تالاب‌ها را به شماره انداخته است.
به گفته وي، براثر كمبود منابع آب، 60درصد تالاب‌هاي غيرساحلي كشور بين 20 تا 90درصد خشك شده اند و مشكل كمبود آب دارند. نمونه بارز آن درياچه اروميه است كه 50درصد مساحت آن آب دارد ولي به لحاظ حجم، 80درصد مخزن اين درياچه خالی از آب است .
او حجم آب درياچه بختگان در استان فارس را هم 20درصد اعلام كرد و گفت: « تالاب جازموريان در كرمان فقط 5درصد آب دارد. هامون در سيستان وبلوچستان هم خشك شده است ». به گفته باقرزاده 80درصد تالاب گاوخوني خشك شده. اين تالاب فصلی است و در طول سال حجم آب آن متغير است اما در فصل زمستان بايد 70درصد آب داشته باشد نه 20درصد!
تالاب پريشان در استان فارس، 20درصد آب دارد؛ اما تالاب شادگان در خوزستان به‌خاطر ورود زهاب‌هاي كشت و صنعت مشكل چندانی از نظر آب ندارد ولي آلودگي‌هاي ناشی از پوسيدگي لوله‌هاي نفت و شوري زهاب‌ها اين تالاب را با مشكل مواجه كرده است.
تالاب انزلي هم كه از آن به‌عنوان نماد تالاب‌های ايران نام برده مي‌شود وضعيت بحراني دارد. آن‌طور كه باقرزاده كريمي مي‌گويد مشكل اصلی اين تالاب ورود رسوبات فراوانی است كه حجم مخزن اين تالاب را پر كرده ، تا آنجا كه عمق متوسط اين تالاب كه روزگاري بيش از 6متر بود اكنون به يك متر رسيده است. ورود گونه وارداتي و غيربومي بسيار مهاجم سنبل آبي كه رشد بالايي دارد از ديگر موارد تهديد‌كننده اين تالاب است.
باقرزاده كريمي در باره تالاب ميانكاله هم مي‌گويد: «در اين تالاب با پس روي آب وخشك شدن بخش‌هايی از تالاب مواجهيم». به گفته وي آب رودخانه‌هاي بالادست كه از ارتفاعات البرز و از سمت جنوب وارد تالاب مي‌شد به‌دليل توسعه كشاورزي، محدود شده و درياي خزر هم در حال پس روی است. اين دو عامل، مدت‌هاست اين تالاب را با خطر مواجه كرده‌اند. به اين دو عامل بايد توسعه بي‌رويه گردشگري را هم افزود؛ خطربالقوه‌اي كه اخيرا به ساير عوامل تهديد‌كننده ميانكاله افزوده شده است. اين درحالی است كه ميانكاله از يك سو، مهم‌ترين زيستگاه تخم ريزی انواع ماهيان به ويژه ماهيان خاوياری است و از سوي ديگر، اين تالاب يكی از مناطق مهم براي زادآوري پرندگان مهاجر است.
بنابر اعلام اين مقام مسئول، برخي تالاب‌ها كه البته شمارشان اندك است وضعيت مناسبي دارند. او مي گويد : «در حوزه آبريز اروميه پنج تالاب« رامسرسايت» وجود دارد كه يكی از آنها اروميه است كه وضعيت نامناسبي دارد اما چهار تالاب از اين مجموعه در حاشيه جنوبي رودخانه قرار گرفته‌اند و وضعيت مناسبي دارند. همچنان‌كه تالاب چغاخور در منطقه چهار محال و بختياري از وضعيت مطلوبي برخوردار است. تالاب‌هاي ساحلي در جنوب كشور هم شرايط مساعدي دارند. خورالاميه كه بخشی از تالاب شادگان محسوب مي‌شود هم وضعيت رضايت بخشي دارد اما آلودگي‌هاي نفتي بندر ماهشهر اين تالاب را تهديد مي‌كند. تالاب چابهار هم به شرط آنكه هدفگذاري توسعه پتروشيمي، مديريت شود وضعيت مناسبي دارد. بوجاق كياشهر اگرچه با خطر طرح‌هاي توسعه ناپايدار مواجه است اما در حال حاضر شرايط مطلوبي دارد».
به گفته باقرزاده كريمي، آب‌بند‌هاي« فريدون‌كنار»، « ازباران» و «سرخ‌رود » فعلا شرايط خوبي دارند اما ساخت سد هراز كه نيمه‌ساز است آينده اين آب بند‌‌ها را تهديد مي‌كند.
باقرزاده كريمي در پايان با اشاره به اينكه 20سال است در حوزه تالاب‌ها فعاليت مي‌كند، تصريح كرد: «خوشبختانه به همت رسانه‌ها آگاهي نسبت به تالاب‌ها بالا رفته و در حال حاضر هم مردم و هم مسئولان به اهميت تالاب‌ها پي برده‌اند اما در كنار اين افزايش آگاهي- كه بخشی از كار براي حفظ تالاب‌ها محسوب مي‌شود- تجديد واصلاح ساختارهای اجرايي و اصلاح قوانين و مقررات هم ضروری است».
نظر شما