روایت تاریخی گربه‌ عهد ناصری در سنگلج

به گزارش ايسنا؛ سینا ییلاق‌بیگی که از 8 فروردین ماه اجرای این نمایش را در تماشاخانه سنگلج آغاز کرده است، در توضیح چگونگی شکل‌گیری داستان آن گفت: دو سال پیش، قبل از پانزدهمین فستیوال تهران - مبارک بود که ایده‌ی به صحنه بردن نمایشی تاریخی همراه با عروسک و فرمی فانتزی را پیدا کردیم. پس از مشورت با خانم نوشین تبریزی که تجربه‌ی نوشتن متن‌هایی تاریخی را دارد، پایه‌ی این نمایش نهاده شد.

این کارگردان تئاتر توضیح داد: «ببری خان» نام یکی از گربه‌های بسیار عزیز و دردانه ناصرالدین‌شاه بوده است که شاه او را با خود به همه‌جا می‌برده است. به طوریکه تمامی نزدیکان شاه و درباریان و سوگلی‌های اندرونی به او رشک می‌بردند. ببری خان علیرغم اینکه در عنوان اسمش «خان» داشته است، گربه‌ای ماده بوده است.

ییلاق‌بیگی ادامه داد: روایتی هست که می‌گوید روزی ناصرالدین‌شاه به سختی مریض می‌شود و زمانی که دیگر امیدی به ادامه‌ی زندگی‌اش نداشته، ماده گربه‌ای همراه با فرزندان تازه به دنیا آمده‌اش به اتاق شاهِ بیمار وارد می‌شوند، اتاقی که هیچ شخصی جرات رفتن به آن‌جا را نمی‌داشته است. پس از ماندن چند روزه‌ی گربه‌ها در کنار بیمار، شاه سلامتی‌اش را باز می‌یابد و چون شخصی خرافاتی بوده است، این گربه‌ها را بلا گردان خود می‌نامد و از آن پس با آن‌ها به همه جا می‌رفته است.

او اضافه کرد: در این نمایش، «ببری خان» است که با منصوب کردن تمامی اتفاقات تاریخی آن دوره به خودش، داستانی فانتری، پارودیکال و مجیکال را روایت می‌کند؛ داستانی که شوخ و شنگانه و سرخوشانه به اتفاقات آن دوره نگاه می‌کند. ما در بین این روایات، داستان دردناک بلاهایی که سر این مملکت آمده، مانند چند پاره شدن اراضی‌اش، را تعریف می‌کنیم؛ داستان برهه‌ای که گویی بزنگاه تاریخی و جمع اضداد است.

این هنرمند تئاتر که این نمایش را به طور مشترک با همسرش سلما محسنی اردهالی کارگردانی می کند، افزود: تلفیقی از چند تکنیک مختلف عروسک‌، بازیگر و سایه‌بازی است؛ به صورتی که از عروسک‌ها در انواع اندازه‌های حمل شونده، دستکشی به صورتی که تلفیقی از بدن بازی‌دهنده و بدن عروسک است استفاده می‌شود.

ییلاق‌بیگی اضافه کرد: همچنین در بخش‌هایی هم که می‌خواستیم درباریان، رجال چاپلوس، زنان حرمسرا و افراد پشت پرده‌ای که به اصطلاح همیشه در سایه هستند و با حرف هایشان سرنوشت مملکتی را تغییر می دهند را نشان دهیم، از تکنیک سایه استفاده کرده‌ایم؛ این تکنیک که خیال‌بازی، سایه‌ی خیال یا حیال‌انگیز هم نامیده می‌شود، بر محتوای شخصیت‌ها و داستان هم منطبق است. این شخصیت‌های دو بعدی ترکیبی فانتزی ایجاد می‌کنند و باعث تنوعی بصری هم می‌شوند.

این کارگردان همچنان گفت: تکنیک دیگری که در این نمایش استفاده کرده‌ایم، ماسک یا پرسونا است. تعدادی از بازیگران که نقش‌هایی دو رو و ظاهر و باطنی متفاوت دارند، مانند سفیر روس یا سفیر بریتانیا، را با ماسک وارد نمایش کرده‌ایم.

او ادامه داد: علاوه بر همه‌ی این تکنیک‌های سایه و عروسک و ماسک، خود بازیگر هم در نمایش وجود دارد؛ مانند نقش ببری خان که از اصلی‌ترین نقش‌های داستان است و خانم فهیمه باروتچی نقشش را بازی می‌کند.

کارگردان نمایش «اندر حکایت ببری خان...» در بخش دیگر سخنانش، با اشاره به موسیقی نمایش خاطرنشان کرد: موسیقی کار ما، انتخاب پنج ترانه‌ و تصنیف‌ مردمان کوچه بازار و قدیمی است که توسط بازیگران در استودیو بازخوانی و ضبط شده ‌است؛ این تصنیف‌ها که هرکدام مرتبط با صحنه‌ها هستند، در زمان تعویض هر صحنه، همراه با نمایش عکس‌هایی از دوره‌ی قاجار پخش می‌شود.

ییلاق‌بیگی در پایان از گروه نمایشش که در ایام نوروز همکاری و تعامل زیادی با او داشتند، تشکر کرد.

نمایش «اندر حکایت ببری خان در ولایتعهدی شاهی که سرخ‌پوش بود اما کسی نمی‌دانست»، برگزیده پانزدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران - مبارک و کاری از گروه تئاتر «سنجاق قفلی» به نویسندگی نوشین تبریزی و کارگردانی مشترک سینا ییلاق‌بیگی و سلما محسنی اردهالی است.

این نمایش که مریم آشوری، فهیمه باروتچی، علی باروتی، بهرام بهبهانی، هنگامه سازش، فرزانه عاقلی و محمدرضا مالکی در این نمایش به ایفای نقش می‌پردازند، از هشتم فروردین‌ماه به واسطه‌ی هنگامه مفید در تماشاخانه سنگلج افتتاح شد و نمایشش تا نیمه‌ی اردیبهشت‌ماه ادامه خواهد داشت.

دیگر عوامل نمایش عبارتند از: دستیار کارگردان و طراح صحنه: نیما مطلق، طراح صحنه: سینا ییلاق‌بیگی، طراح نور: امیر ترحمی، طراح عروسک: رفعت هاشمی‌سیسخت،

مرضیه سرمشقی، طراح لباس: فرزانه عاقلی، آهنگساز: نیما حسین‌زاده، مدیران صحنه: امین میرزاباقری، محمد حسن درباغی‌فرد، گروه ساخت عروسک: رفعت هاشمی‌سیسخت، مرضیه سرمشقی، سحر امیراقبالی، دوخت لباس عروسک و بازیگران: فرزانه عاقلی، مریم سجادی‌راد، گروه ساخت دکور: امیر حسین بابائیان، احمد بابائیان، محمد طاهربخش، محمد نجفی، ساخت و تدوین فیلم‌های میان پرده: سارنگ فرزام‌فر با تشکر از ایمان تحسین زاده، قطعه ی پایانی: رنگ سه‌گاه (ناامید) اثر: استاد علی نقی‌وزیری، سه تار و کمانچه: نیما حسین‌زاده‌حدادی، تنبک و تامبورین: میرامیر میری، ضبط و میکس و مسترینگ موسیقی: پیام سوری، ضبط صدای بازیگران و میکس نهایی: امیر بهزاد، طراح پوستر و بروشور: رفعت هاشمی سیسخت.