اظهارات احمدینژاد زمانی معنادار میشود که به سردرگمی غرب در اتخاذ و تصمیمی واحد در خصوص روند تحریم در اقتصاد ایران توجه کنیم.
چندی پیش وزرای خارجه 5کشور عضو دائم شورای امنیت به همراه آلمان در نیویورک تشکیل جلسه دادند تا نحوه اعمال دور جدید تحریمها علیه ایران را مورد ارزیابی قراردهند اما باتوجه به تشتت دیدگاهها مقرر شد تصمیمگیری در اینباره به ماه نوامبر یعنی پس از گزارش محمدالبرادعی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی- و خاویرسولانا- رئیس کمیسیون سیاست خارجی اتحادیه اروپا – موکول شود. در این جلسه حاضران به دو گروه تقسیم شده بودند.
گروهی که براتخاذ تصمیمی آنی علیه ایران تأکید داشتند و گروهی که معتقد بودند باید به ایران فرصت داد و تا زمان ارائه گزارش مذکور تحمل کرد.
وزیر خارجه آلمان آشکارا در مخالفت با طرح فرانسه مبنی بر اعمال تحریمهای جدید علیه ایران اعلام کرد: در حالی که آمریکا و فرانسه به همکاریهای تجاری خود با ایران ادامه میدهند، کشورهای دیگر را در مورد قطع هرگونه ارتباطی با ایران تحت فشار قرار داده و حتی درصدد تصویب قطعنامه شدیدتری هستند.
روسیه و چین نیز دلیل خود برای مخالفت با اعمال تحریمهای شدیدتر را تصویب طرح اجرایی بین ایران و IAEA عنوان کرده و تأکید داشتند این طرح میتواند به شفافسازی حداکثری برنامه هستهای ایران و پاسخ به برخی سؤالات باقی مانده درباره گذشته این برنامه بیانجامد، بنابراین نیازی به اتخاذ تدابیر وحتی دور جدیدی از تحریم امنیت، براساس طرح اقدام ایران میبایست تا پایان سال جاری میلادی به ابهامات موجود پاسخ دهد و واشنگتن و پایتختهای اروپایی نیز تلویحا آن را پذیرفتهاند.
برخی تحلیلگران غربی بر این باورند این توافقنامه میتواند به نفع غرب پایان یابد.
گری سیک – مشاور شورای امنیت ملی آمریکا در زمان ریاست جمهوری جرالد فورد- جیمی کارتر و دونالدریگان – در مقالهای با بیان این مطلب تصریح کرد: این توافقنامه میتواند فشارها را بر تهران افزایش دهد. اگر ایران همچنان روند کنونی را ادامه دهد بیتردید با فاز شدیدتری از تحریمها مواجه خواهد شد و این مسیری است که جامعه بینالملل حتی چین و روسیه آن را میپذیرند و ایران نیز این موضوع را به خوبی میداند.
از سوی دیگر برخی کارشناسان تندروتر در غرب همچون دیوید آلبرایت رئیس موسسه علوم و امنیت بینالملل واشنگتن با بیان اینکه آژانس از توانایی کافی برای پاسخ به ابهامات موجود درباره گذشته و آینده برنامه هستهای ایران برخوردار نیست میگوید: باید رویکردهایی جدی را برای متوقف ساختن ایران در پیش گرفت.
گروهی دیگر از تحلیلگران با انتقاد از تحریمها به عنوان شیوهای ناکارآمد در مواجهه با ایران و برنامه هستهای این کشور، اتخاذ رویکردهایی پیشرفتهتر و کاراتر را توصیه میکنند.
ری تکی کارشناس ارشد ایران در شورای روابط خارجی آمریکا و کالفین دواک از دانشگاه جورج مین در مقالهای مشترک که در شماره اخیر فصلنامه علوم سیاسی به چاپ رسید، خاطر نشان ساختند، تخریب وجهه احمدی نژاد آن هم در شرایط حساس کنونی تنها به تقویت ولی در عرصه بینالملل انجامیده است و واشنگتن راهی جز مذاکره مستقیم با ایران ندارد.
باید دید تحولات 2ماه آینده تا زمان ارائه گزارش توسط البرادعی و سولانا دیدگاه کدام یک از تفکرات اشاره شده را تقویت خواهد کرد و سرانجام غرب راهی برای مصالحه با تهران مییابد.