اطلس فرهنگی تالاب‌های کشور تهیه می‌شود

به گزارش ایرنا، مسعود باقرزاده کریمی روز سه‌شنبه در کارگاه نقش فرهنگ در حفاظت از تالاب‌ها که در حاشیه پنجمین جشنواره بین‌المللی فیلم سبز در فرهنگسرای صبا برگزار شد، با اشاره به ضرورت ایجاد هم‌افزایی برای حفظ محیط زیست از طریق تلفیق ارزش میراث تاریخی و طبیعی، بر ضرورت ایجاد رویکرد فرهنگی در راستای حفاظت از تالاب‌های کشور تاکید کرد.

وی افزود: المان‌های فرهنگی بسیاری وجود دارد که جوامع بومی و محلی آن‌ها را از تالاب‌ها گرفته‌اند به طور مثال موضوع پرنده مهاجر درنا در آذربایجان مبنای نامگذاری دختران و سرودن شعر و موسیقی شده است.

کریمی با بیان این که نقطه غفلت در موضوع توسعه، فرهنگ و محیط زیست است، اظهار کرد: فرهنگ و محیط طبیعی ارتباطی دو سویه و وابستگی عمیق به هم دارند تا جایی که حتی بخش عمده‌ای از تمدن‌های بزرگ بشری بر اساس همین المان‌های طبیعی شکل گرفته است.

وی افزود: البته این اقدام نیازمند برخورداری از حمایت مادی و معنوی بخش دولتی و خصوصی در کشور است.

معاون دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: به دلیل نقش، اهمیت و تاثیر فرهنگ‌ها و خرده فرهنگ‌ها بر حفظ محیط زیست، تلاشی جهانی برای حفظ این آثار در حوزه محیط زیست شکل گرفته است.

باقرزاده ادامه داد: این اقدام ذیل فعالیت شبکه جهانی تالاب و فرهنگ تعریف شده است به نوعی که می‌توان آن را مستندسازی تاریخ شفاهی تالاب‌ها در راستای فرهنگ‌سازی برای حفظ این اکوسیستم آبی دانست.

وی تاکید کرد: ارزش‌های فرهنگی و معنوی و نیازهای غیرمستقیم بشر به تالاب باید در سیستم ارزش‌گذاری اقتصادی این اکوسیستم محاسبه شود.

باقرزاده اشاره‌ای نیز به تفاوت طبیعت گردی و بوم‌گردی در تالاب‌ها داشت و گفت: طبیعت‌گردی به معنای آماده‌سازی طبیعت برای لذت بشر است در حالی که بوم‌گردی به معنای آماده کردن انسان برای لذت از طبیعت است.

• زوال فرهنگ حاشیه‌نشینی تالاب‌ها، در روند شتابان تخریب تالاب‌ها

در ادامه این کارگاه "لیسا پورلک" دانشجوی دکترای برنامه‌ریزی محیط زیست دانشگاه تهران با اشاره به جای خالی فرهنگ در حفظ و مدیریت تالاب‌های کشور گفت: فراموش نکنیم روند شتابان تخریب و نابودی تالاب‌ها در نهایت منجر به زوال و نابودی فرهنگ‌ها و خرده فرهنگ‌های حاشیه تالاب‌ها خواهد شد.

وی افزود: اگر جایگاه واقعی انسان در چرخه طبیعت مشخص شود، بسیاری از چالش‌های کنونی محیط زیست برطرف خواهد شد.

پورلک با اشاره به عرصه وسیع تالابی در کشور همچنین جمعیت گسترده حاشیه‌نشین آن و وابستگی این جمعیت به اکوسیستم تالابی اظهار کرد: نادیده گرفتن نقش جوامع بومی و محلی حاشیه‌نشین تالابی در حفظ آن اشتباه بسیار بزرگی است و در این راستا می‌توان از الگوهای جهانی موفق همچون الگوهای اجرا شده در ژاپن استفاده کرد.

وی نیازسنجی، طراحی، اجرا و پشتیبانی و نظارت را چرخه مشارکت مردم محلی در مدیریت تالاب‌ها عنوان کرد و گفت: مردم بومی باید در برنامه‌ریزی، مدیریت و حفاظت از تالاب‌ها به ویژه در موضوع بوم‌گردی پایدار مشارکت داده شوند.

• نگاه فرهنگی به تالاب‌ها، نتایج مثبت توسعه

آرزو اشرفی‌زاده کارشناس مسئول تالاب‌ها و رودخانه‌های کشور در سازمان محیط زیست نیز با اشاره به ادبیات رایج میان مردم حاشیه تالاب‌ها گفت: به نوعی می‌توان این نوع ادبیات را در دسته ادبیات فولکوریک جای داد و جایگاهی ویژه در اطلس فرهنگی تالاب‌های کشور برای آن منظور کرد.

وی افزود: یکی از نتایج مثبت توسعه، نگاه فرهنگی به تالاب‌ها، ارتقای مطالبات مردمی در حوزه محیط زیست و حفاظت از آن است.

• لزوم پیشگامی فرهنگ بر هنر

محمد کبریا هنرمند حاضر در این کارگاه نیز با انتقاد از عدم حضور کارشناسان بخش فرهنگ و هنر در این نشست گفت: محیط زیست موضوعی بین رشته‌ای است و برای برطرف کردن معضلات آن باید اهالی حوزه‌های مختلف را به این بخش دعوت کرد، فرهنگ باید پیشگام‌تر از هنر باشد.

در ادامه این کارگاه مباحثی همچون ضرورت بررسی ارتباط فرهنگ و اقتصاد در حوزه محیط زیست، لزوم حفظ هویت‌های اجتماعی و فرهنگی با بهره‌مندی از میراث طبیعی، تشکیل شبکه ملی فرهنگ و تالاب ذیل کمیته ملی کنوانسیون رامسر در راستای برنامه شبکه جهانی فرهنگ و تالاب مطرح شد.

پنجمین جشنواره بین‌المللی فیلم سبز 24 اردیبهشت ماه آغاز شد و تا 31 اردیبهشت در تهران و تمام مراکز استان‌ها ادامه دارد.

سینما فلسطین، مرکز فرهنگی هنری صبا و سینما کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از مراکز نمایش‌دهنده فیلم‌ها و برنامه‌های این جشنواره در تهران هستند.