آنچنان كه شواهد نشان مي‌دهد هنوز برداشت بي‌رويه تعداد بسياري از معادن شن و ماسه از بهترين اراضي طبيعي شهرقدس و شهريار ادامه دارد. اين در حالي است كه 4معدن 400هكتاري منطقه18پايتخت نيز با وجود بازديدهاي مكرر مسئولان دولتي و قضايي، هنوز بلاتكليف باقي مانده‌اند؛ معادني كه بخش اعظمي از آنها تعطيل شده‌اند اما ماجراي اجراي طرح تفرجگاهي به جاي گودال‌هاي عميق‌شان در هاله‌اي از ابهام قرار دارد.
به هر حال معادن شن و ماسه طبق پايش‌هاي صورت گرفته اداره‌كل محيط‌زيست استان تهران، يكي از اصلي‌ترين كانون‌هاي توليد گردوغباري شهر تهران، شهرقدس، شهريار و ملارد به‌حساب مي‌آيند. اينها باعث شده تا ابتكار اعلام كند معادن شن و ماسه همه تلاش‌ها براي رفع آلودگي هوا در حوزه بنزين و... را با وزش باد، بر باد دهند. وي گفت: «معادن بزرگ شن و ماسه گودهاي عظيم چند‌ده‌متري در جنوب تهران حفر كرده‌اند كه گويا تا مواد مذاب زمين بيرون نزند دست از حفاري برنمي‌دارند. به همين‌خاطر با يك‌باد، خاك شهر را برمي‌دارد.» به‌گفته وي تنها به‌دليل منافع مالي حداكثر ۳ تا ۴هزار نفر كه مجوز فعاليت هم دارند، ۱۱ميليون نفر بايد خاك تنفس كنند.
- پلمب موقت فايده ندارد
چمران، رئيس شوراي شهر تهران ازجمله افرادي است كه طي مدت اخير نسبت به عدم‌واكنش لازم درخصوص معادن شن و ماسه، هشدار داده است؛ آنگونه كه وي در گفت‌وگو با همشهري اظهار كرد: «پلمب‌هاي موقت معادن شهرقدس و شهريار فايده‌اي ندارد.»وي به كاميون‌هاي آلاينده معادن كه پليس برخورد لازم با آنها را به‌خاطر نداشتن چادر ندارد هم اشاره كرد.
اينطور كه وي گفت البته كاميوندارها نسبت به كاهش آلايندگي سوخت چندان مقصر نيستند چراكه گازوئيل غيراستاندارد تا 5هزار پي‌پي‌ام مصرف مي‌كنند؛ درحالي‌كه با كلي تلاش مديريت شهري گازوئيل 500پي‌پي‌ام در اختيار شركت واحد قرار مي‌گيرد كه تأثير قابل توجهي در كاهش آلايندگي دارد؛ اگرچه با 50پي‌پي‌ام و استاندارد يورو4 فاصله معناداري دارد. چمران به شركت‌هاي خودروسازي بزرگ دنيا به‌ويژه در آلمان اشاره كرد كه سوخت 25پي‌پي‌ام كه اصلا آلايندگي ندارد، عرضه مي‌كنند.
- توليد بتن از لاستيك خودرو
اسد عبدي يك‌كارشناس در حوزه معدن است كه دوره دكتري را در رشته سنگ‌شناسي رسوبي مي‌گذراند. وي هم در گفت‌وگو با همشهري فعاليت بحراني معادن شن و ماسه غرب تهران را مورد تأييد قرار داد و گفت: «متأسفانه مطالعه جامع درخصوص روش‌هاي توليد شن و ماسه و سيمان در كشورمان صورت نگرفته و اغلب بهره‌برداران روش‌هاي ساده برداشت از منابع آبرفتي را انتخاب مي‌كنند.» به‌گفته وي سيمان، بتن و آسفالت هم كيفيت لازم را ندارند و در بازه‌هاي زماني كوتاه يكساله فرسوده مي‌شوند. نكته مهم مورد اشاره عبدي اين بود كه وقتي مصالح كيفيت لازم را ندارند به 2روش نهايتا منجر به آسيب محيط‌زيست مي‌شوند؛ اول اينكه نخاله حاصل از تخريب آنها به چرخه توليد بازنمي‌گردد و دوم هم اينكه براي توليد مجدد‌‌شان، مواداوليه بايد از طبيعت تهيه شود. وي ادامه داد: «امروزه در دنيا از نخاله ساختماني و مخلوط حاصل از گودبرداري‌ها براي توليد شن و ماسه و بتن بسيار مقاوم استفاده مي‌كنند. حتي مطالعه‌اي وجود دارد كه توانسته‌اند از لاستيك خودرو نوعي بتن براي ساخت‌وساز توليد كنند.»
- نااميدي مديريت شهري قدس
به گفته رئيس شوراي اسلامي شهر قدس، شهريار و شهر قدس در گذشته به ريه تنفسي استان تهران معروف بودند اما در سال‌هاي گذشته با افزايش فعاليت معادن شن و ماسه و ترافيك، اين دو شهر آلوده شدند. محمدزاده پودينه اعلام كرد كه معادن شن و ماسه متخلف آنقدر تعدادشان زياد و حوزه فعاليت‌شان گسترده شده كه مديريت شهري شهرقدس از همكاري ساير دستگاه‌ها در امر ساماندهي معادن شن و ماسه اطراف اين شهر نااميد شده است.
- هزينه سنگين نخاله بردوش شهرداري و شهروندان
رئيس انجمن بازيافت نخاله و توليد شن و ماسه استان تهران انتقاد بسيار جدي نسبت به نحوه مجوز دادن به معادن شن و ماسه و دريافت عوارض از آنها دارد. اينطور كه امير رعيتي گفت، در اكثر نقاط دنيا عوارض مخلوط براساس تناژ توليدي شن و ماسه خروجي هركارخانه محاسبه مي‌شود اما در كشور ما هنوز براساس نقشه‌برداري يا مقدار درخواستي توليدكننده اين امر صورت مي‌گيرد؛ براين اساس توليدكنندگان هميشه يك‌دهم مقدار واقعي نياز خود را اعلام مي‌كنند. رعيتي همچنين اعلام كرد كه روزانه بين 25هزار الي 40هزار تن انواع آوارهاي ساختماني كه حداقل 70درصد آن قابل بازيافت است در استان تهران توليد مي‌شود كه در حال انباشت هستند. به‌گفته وي اين ميزان نخاله نه‌تنها محيط‌زيست و سلامتي شهروندان را به خطر انداخته بلكه هزينه بسيار سنگيني براي شهرداري تهران دارد.
نظر شما