بلومبرگ: کمک مالی راز وابستگی آمریکا به سعودی‌ها

بدين ترتيب نشریه بلومبرگ راز وابستگی درازمدت آمریکا به عربستان سعودی را که به مدت چهار دهه محرمانه مانده بود فاش کرد.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، پایگاه اینترنتی نشریه بلومبرگ روز سه‌شنبه 11 خرداد در گزارشی به قلم اندریا وانگ نوشت: رکود اقتصادی شدید آمریکا در سال 1974 ریچارد نیکسون، رئیس‌جمهور وقت را مجبور کرد تا ویلیام سایمون، وزیر اسبق خزانه‌داری را طی مأموریتی کاملاً محرمانه به عربستان سعودی بفرستد تا از این کشور درخواست کمک مالی بکند.

در این گزارش آمده است: شکست جزو گزینه‌ها قرار نداشت.

ماه ژوئیه سال 1974 بود؛ نسیم صبحگاهی ملایمی می‌وزید؛ ویلیام سایمون، وزیر تازه منصوب شده خزانه‌داری آمریکا و قائم مقامش، جرالد پارسکی، در پایگاه هوایی اندروز سوار پرواز 8 صبح شدند. داخل هواپیما فضا ملتهب بود. در آن سال، بهای نفت سر به فلک کشیده بود. تحریم نفت از سوی کشورهای عرب عضو اوپک - که به دلیل کمک نظامی آمریکا به اسرائیل در جنگ یوم کیپور (جنگ اعراب و اسرائیل) انجام شد - بهای نفت را به چهار برابر افزایش داد.

تورم افزایش یافته بود و ذخایر نفت بازار ته کشیده و اقتصاد آمریکا دچار رکود گشته بود. سفر رسمی دو هفته‌ای سایمون به عنوان سفری دیپلماتیک و اقتصادی به اروپا و منطقه غرب آسیا (خاورمیانه) مطرح شد که پر بود از دیدار و جلسه و مذاکرات. اما مأموریت واقعی که کاملاً‌محرمانه بود و فقط حلقه داخلی ریچارد نیکسون، رئیس جمهور وقت آمریکا، از آن مطلع بودند، قرار بود در اقامتی چهار روزه در شهر ساحلی جده در عربستان سعودی انجام شود. هدف این مأموریت، خنثی‌کردن نفت خام به عنوان یک ابزار اقتصادی و یافتن راهی برای متقاعد کردن دشمن سعودی برای تأمین کسری بودجه در حال افزایش آمریکا با استفاده از دلارهای جدید نفتی بود.

به گفته پارسکی، نیکسون به طور شفاف اعلام کرد که نباید دست خالی از آنجا برگردید. شکست این مأموریت نه تنها اقتصاد آمریکا را به خطر می انداخت، بلکه فضایی در اختیار اتحاد جماهیر شوروی برای نفوذ به دنیای عرب قرار می‌داد.

پارسکی 73 ساله که در مذاکرات سعودی ها شرکت داشت؛ می‌گوید: مسئله این نبود که آیا این مأموریت با موفقیت انجام می‌شود یا شکست می‌خورد. در نگاه اول، سایمون که طی دوره‌ای به عنوان تزار انرژی نیکسون عمل کرده بود، برای این دیپلماسی ظریف و پیچیده مناسب به نظر نمی رسید. قبل از این‌که نیکسون او را به سمت وزير خزانه‌داری منصوب کند، این بومی سیگاری نیوجرسی، خزانه‌دار شرکت «برادران سَمن» بود. این تاجر اوراق قرضه وال استریت - که زمانی خود را با چنگیز خان مقایسه کرده بود - برای انجام کارهای بوروکراتیک ساخته شده بود و اعتماد به‌نفس بالایی داشت که در واشنگتن معمول نبود. درست یک هفته قبل از آن‌که پایش به عربستان سعودی برسد، سایمون به طور علنی از شاه ایران، متحد نزدیک منطقه‌ای آمریکا، انتقاد کرد و او را دیوانه خواند.

در ادامه گزارش بلومبرگ آمده است: اما سایمون، بهتر از هر کس دیگر، بدهی دولت آمریکا را درک می‌کرد و می‌دانست چگونه این دیدگاه را که آمریکا امن‌ترین جا برای ذخیره کردن دلارهای نفتی است به خورد سعودی ها بدهد. با علم به همه اینها، دولت آمریکا برنامه‌ای بی سابقه ریخت که تا چهار دهه بعد بر هر جنبه از روابط آمریکا و عربستان سعودی تأثیر می‌گذاشت (سایمون در سال 2000 در سن 72 سالگی درگذشت.)

چهارچوب مبنایی این برنامه بسیار ساده است. آمریکا نفت عربستان سعودی را می‌خرد و در عوض به این پادشاهی تجهیزات و کمک نظامی می‌دهد. در عوض، سعودی‌ها میلیاردها دلار از عواید نفتی خود را وارد خزانه دولت آمریکا می‌کرد.

پارسکی می گوید برای توافق بر سر همه جزئیات، جلسه‌هاي مجزای متعددی برگزار شد. بر اساس سند دیپلماتیک که بلومبرگ از پایگاه داده‌ای آرشیو ملی به دست آورد، در پایان ماه‌های مذاکرات، یک موضوع کوچک ولی حیاتی باقی ماند: پادشاه سعودی، فیصل بن عبدالعزیز آل سعود از آمریکا درخواست کرد خریدهای خزانه‌داری آمریکا کاملاً محرمانه باقی بماند. به جز چند مقام وزارت خزانه‌داری و فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) این موضوع به مدت بیش از چهار دهه محرمانه ماند و اکنون فاش شد.

پادشاه سعودی، فیصل بن عبدالعزیز آل سعود از آمریکا درخواست کرد خریدهای خزانه‌داری آمریکا کاملاً محرمانه باقی بماند. به جز چند مقام وزارت خزانه داری و فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) این موضوع به مدت بیش از چهار دهه محرمانه ماند و اکنون فاش شد.

وایتنی اسمیت، سخنگوی وزارت خزانه‌داری آمریکا در ماه جاری در پاسخ به درخواست بلومبرگ نیوز و با استناد به «قانون آزادی اطلاعات»، میزان دارائی های عربستان سعودی در آمریکا را برای نخستین بار اعلام کرد؛ این تصمیم در راستای شفافیت و قانون افشای اطلاعات انجام شد.

ذخیره ارزی 117 میلیارد دلاری عربستان سعودی در آمریکا، این پادشاهی را به یکی از بزرگ‌ترین بستانکارهای خارجی در آمریکا تبدیل می کند.

یکی از مقام‌هاي سابق خزانه‌داری که در حوزه ذخایر بانک مرکزی تخصص دارد و نخواست نامش فاش شود؛ گفت: مبلغ اعلام شده بسیار کمتر از سرمایه گذاری های واقعی عربستان سعودی در بدهی دولت آمریکاست و ممکن است دو برابر یا بیشتر باشد. این‌که دقیقاً چه میزان از بدهی های آمریکا به عربستان سعودی تعلق دارد مسئله ای است که اکنون بیش از هر زمان دیگری حائزاهمیت است. در حالی که با سقوط بهای نفت نگرانی‌ها در مورد تصمیم عربستان سعودی برای تسویه کردن طلب های خود افزایش یافته، نگرانی دردسرسازتری نیز وجود دارد: این‌که سعودی ها ازاین جایگاه برتر خود در بزرگ ترین بازار مهم بدهی در دنیا به عنوان ابزاری سیاسی استفاده کنند، درست همانطور که در دهه 1970 در مورد نفت این کار را کردند.

به گزارش نیویورک تایمز، در ماه آوریل، عربستان سعودی هشدار داد اگر کنگره لایحه‌ای را تصویب کند که به دادگاه های آمریکا اجازه دهد عربستان سعودی را به خاطر حمله‌هاي تروریستی یازده سپتامبر پاسخگو کنند، این پادشاهی حدود 750 میلیارد دلار از اوراق قرضه خزانه‌داری و سایر دارائی های خود در آمریکا را می‌فروشد.

• بالا گرفتن تنش میان عربستان و آمریکا | هشدار ریاض در باره فروش دارایی‌هایش در آمریکا

این تهدید در حالی مطرح می‌شود که نامزدهای ریاست‌جمهوری آمریکا و قانونگذاران هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه به دولت فشار آورده‌اند که بخش 28 صفحه‌ای گزارش سال 2004 دولت آمریکا در خصوص حمله‌هاي یازده سپتامبر را افشا کند. گفته می شود این 28 صفحه شامل جزئیات رابطه احتمالی سعودی ها با این حمله‌ها باشد. این لایحه که در روز هفدهم ماه مه در سنا تصویب شد اکنون در مجلس نمایندگان سنا قرار دارد.

بلومبرگ همچنین نوشت: عربستان سعودی که از دیرباز، خدمات حوزه سلامتش رایگان بوده و سوخت یارانه ای عرضه می کرده و پرداخت به شهروندانش را با پول نفت تأمین می کرد، اکنون با بحران مالی شدیدی روبه‌روست.

فقط طی سال گذشته، مقام‌هاي مالی این کشور 111 میلیارد دلار از ذخایر این کشور را برای جبران بزرگ‌ترین کسری بودجه در ربع قرن اخیر بیرون کشیده و صرف جنگ‌های پرهزینه ضد داعش و راه انداختن جنگ های نیابتی ضد ایران کرده‌اند.

پایبندی به سیاست چهاردهه‌ای «وابستگی متقابل» آمریکا و عربستان سعودی که به خاطر توافق بدهی سایمون بوجود آمد و در نهایت باعث پیوند این دو کشور بدون اشتراکات ارزشی به مدت طولانی شد، اکنون در حال سست شدن است.

آمریکا گام های محتاطانه‌ای برای نزدیکی با ایران برداشته است که مهم‌ترین این گام ها توافق هسته‌ای مهم باراک اوباما در سال گذشته بود. افزایش تولید نفت شیل در آمریکا نیز وابستگی این کشور به نفت سعودی را کاهش داده است.