به گزارش همشهری‌آنلاین نخستین مقاله این شماره، «فرآیند مدرن‌شدن در دو فرهنگ موسیقایى شرق: ترکیه و ژاپن»، نوشته کارل سیگنل، به مبحثى مى‌پردازد که براى خواننده ایرانى مى‌تواند بسیار جالب باشد: اینکه فرهنگ‌هاى موسیقایىِ شرقى، در اینجا دو نمونه ترکیه و ژاپن، چه واکنش‌هایى در برابر موسیقى و فرهنگ موسیقایىِ غربى نشان مى‌دهند و چگونه و تا چه حد این واکنش‌ها مى‌توانند با یکدیگر متفاوت باشند.
مقاله دوم، که مؤلفینش، استیون بلام و آمنه یوسف‌زاده، آن را، هرچند به زبان انگلیسى، مخصوصاً براى فصلنامه‌ى موسیقى ماهور نوشته‌اند و براى اولین بار است که منتشر مى‌شود، به بحث ریتم و کنترل آن در موسیقى بخشى‌هاى خراسان مى‌پردازد. مؤلفین، ضمن معرفى کارگان بخشى‌ها و برخى ویژگى‌هاى موسیقىِ آنها، بر دو اجراى مختار زنبیل‌باف و روشن گل‌افروز از داستان «شاه اسماعیل و گلزار خانم» متمرکز مى‌شوند و نشان مى‌دهند که چگونه بخشى‌ها ضربانِ موسیقى‌شان را با تعداد هجاهاى اشعار تطبیق مى‌دهند و چگونه، هنگامى که از هجاهاى اضافى یا برخى تکرارها در اجرا بهره مى‌برند، ریتم را با این اضافات سازگار مى‌کنند.
در مقاله بعدى، محمدرضا درویشى، در ارتباط با پروژه اجراى تصانیف منسوب به عبدالقادر مراغى که تحت عنوان شوق‌نامه منتشر شده است، به مسئله آشنایى ایرانیان با تصنیف‌هاى عبدالقادر مراغى مى‌پردازد و، ضمن معرفى محققین و آثارى که تاکنون به عبدالقادر پرداخته‌اند، بر اهمیت پروژه تأکید کرده جنبه‌هاى تازه‌اى از این پروژه، مربوط به منابع اصلىِ آن و اختلافات میان منابع، را آشکار مى‌کند.
احسان رجبى، در مقاله«موسیقى و مراتب آن از نظر اخوان‌الصفا»، چشم‌اندازى مفصل از نظریه‌ها و نگرش‌هاى اخوان‌الصفا درباره موسیقى ارائه مى‌دهد و، پس از معرفىِ کلىِ رسائل آنان، بنیان‌هاى فیثاغورى و نوافلاطونىِ دیدگاه‌هاى آنها در باب موسیقى را آشکار کرده جنبه‌هاى مختلف این دیدگاه را، از حد واسطِ خاک و افلاک‌دانستنِ موسیقى تا ارتباط‌دادنِ نسبت‌هاى موسیقایى به تناسباتِ افلاک و دیگر جنبه‌هاى آن، تبیین مى‌کند.
«زندگى موسیقایىِ کردستان در سده اخیر: بررسىِ موردىِ شهر سنندج»، نوشته‌ى بهمن حاج‌امینى، تصویرى از انواع موسیقى در فرهنگِ موسیقایىِ کُردى، از موسیقى کلاسیک ایرانىِ مکتب کردستان و موسىقى رادیو گرفته تا موسىقى نظام و غیره، با نگاهى به تغییر شرایط اجتماعى در دوران معاصر و ورود عناصر تجدد به این فرهنگ، و نیز تغییرات مربوط به انقلاب 57، ترسیم مى‌کند و به بحثى درباره علت توقفِ روندِ کلاسیک‌شدن موسىقىِ کُردى پرداخته یک طبقه‌بندىِ کلى از موسیقىِ کردستان ارائه مى‌دهد.
مقاله بخشِ «مفاهیم بنیادین»ِ این شماره مقاله‌اى است بسیار قابل‌توجه، نوشته‌ى گابریل سُلیس، که مؤلفِ آن، با مرکز توجه قراردادنِ یکى از مقاله‌هاى تیموتى رایس که، بنا به نظرِ مؤلف، بحثِ تئورى و تحلیل موسیقى در قوم‌موسیقى‌شناسى را در برابر تئورى اجتماعى بى‌اهمیت جلوه داده است، به دفاع از این بحث پرداخته مى‌کوشد، با مراجعه به تارىخ رشته و گرایش‌هاى امروزى، نشان دهد که غفلت قوم‌موسیقى‌شناسى از جنبه‌هاى ساختارىِ موسیقى موجه نیست. این بحث یکى از مهم‌ترین بحث‌هاى قوم‌موسیقى‌شناسى است که دست‌اندرکاران نشریه ماهور مطالعه این مقاله را به علاقه‌مندانِ بحث‌هاى نظرىِ این رشته اکیداً توصىه می‌کنند.
در بخشِ «گزارش»، سعید کردمافى از کنفرانس سالانه‌ى مجمع قوم‌موسیقى‌شناسى بریتانیا در کِنت، که خود نیز در آن شرکت داشته است، گزارش داده، ضمن بحثى درباره‌ى دغدغه تحلیل ساختارىِ موسیقى، مرتبط با بحثِ سُلیس در مقاله‌ى بخشِ «مفاهیم بنیادین»، به معرفى اجمالى سخنرانى‌هاى این همایش و نیز فضاى کلىِ حاکم بر آن مى‌پردازد.
«در باب سمفُنى‌زدگى و هویت فرهنگى» گفتگویى است با ساسان فاطمى که در مقدمه این آمده است براى نشریه دیگرى در نظر گرفته شده بود، اما به‌دلایلى چاپ آن میسر نشده بود. این گفتگو که پس از حدود یک سال در این شماره منتشر مى‌شود به بحث هویت فرهنگى موسیقایى به‌بهانه‌ى موج علاقه به سمفُنى‌سازى در سال‌هاى اخیر مى‌پردازد.
نقدِ این شماره مطلبى است از آروین صداقت‌کیش درباره‌ى کتابى از بروس‌الیس بِنسِن، که به‌تازگى ترجمه‌ى آن توسط حسین یاسینى درباره‌ى پدیدارشناسى موسیقى، تحت عنوانِ بداهه‌ى گفت‌وشنود موسیقایى: پدیدارشناسى موسیقى، منتشر شده است. صداقت‌کیش در این مقاله، درواقع، بیشتر بر شرحِ عقاید بِنسِن و جایگاه او در میان فیلسوفانى که به این موضوع پرداخته‌اند متمرکز شده است.
در این شماره، همچنین بخش تازه‌اى باز شده است. این بخش، با نامِ «چکیده‌هاى (قوم)موسیقى‌شناسى» به معرفى کتاب‌ها، مقاله‌ها و انتشاراتِ صوتى و تصویرى در سطح جهان در حوزه‌ى قوم‌موسیقى‌شناسى و موسیقى‌شناسىِ مرتبط با مباحث و موضوعات فصلنامه مى‌پردازد که جای آن در میان نشریات و فضای مجازی فارسی زبان خالی بود.
نظر شما