هليل‌رود كه از كوه‌هاي شمال استان كرمان (بهرآسمان و...) سرچشمه مي‌گيرد، امروزه نه‌تنها آب اضافه‌اي براي انتقال ندارد، بلكه به‌علت مديريت نادرست منابع آب و همچنين به‌خاطر كم شدن بارش‌ها و تغيير اقليم، نمي‌تواند نقش تاريخي خود را براي دشت‌هاي جيرفت، كهنوج و تالاب جازموريان بازي كند. دشت جيرفت به‌خاطر خاك مرغوب و هواي گرم و وجود رود زندگاني‌بخش هليل، از ديرباز در برگيرنده شماري از بهترين مراتع، جنگل‌هاي كناررودخانه‌اي و تالابي، زمين‌هاي كشاورزي و باغ‌ها بوده است. به‌دليل همين ويژگي‌ها، اين منطقه را گاه «هندوستان ايران» و گاه «كاليفرنياي ايران» خوانده‌اند. اين دشت گرمسيري، حدود 4درصد كل توليد كشاورزي كشور را فراهم مي‌كند و در چند نوع محصول، در كشور شاخص است.
از حدود 10سال پيش، كشاورزي و دامپروري دشت جيرفت و كهنوج به‌علت كم‌آبي رو به پسرفت گذاشته و در پاره‌اي نقاط تعطيل شده است. جريان آب هليل‌رود به‌خاطر برداشت‌هاي غيرمتعارف و غيراصولي در بالادست، ساختن حدود 20 سد و بند در بالادست سد جيرفت و تغيير اقليم، كاهش يافته، به‌گونه‌اي كه در چند نوبت، حجم آب سد جيرفت چنان كم‌شده كه توربين‌هاي توليد برق آن از كار افتاده است. بهبود نيافتن شيوه‌هاي آبياري و افزايش جمعيت و تقاضا نيز بر بحران دامن زده و در مجموع كار به جايي رسيده كه هليل‌رود نه مي‌تواند سفره‌هاي آب زيرزميني منطقه را تغذيه كند و نه به تالاب جازموريان برسد. نتيجه اينكه اين تالاب مهم جنوب‌شرق كشور خشك و به كانون بزرگ ريزگرد تبديل شده و زندگي مردم، توليد كشاورزي و حيات‌وحش سخت به خطر افتاده است.
در چنين شرايطي سد صفارود (شهيدان اميرتيموري) بر سرشاخه‌هاي هليل‌رود در دست ساخت است تا از طريق يك تونل كه قرار است به «سومين تونل بزرگ جهان» بدل شود، به شهرهاي شمال استان (كرمان، رابر و ...)700ميليون مترمكعب آب برساند! مدتي است كه اهالي جيرفت و ديگر شهرهاي جنوب استان كرمان و نمايندگان آنان، اعتراض خود را به شكل‌هاي گوناگون به اين اقدام‌ها اعلام كرده و ازجمله شروع به امضاي طومار در مخالفت با طرح انتقال آب كرده‌اند. جا دارد كه دولت به اين موضوع مهم توجه كند و به جاي منحرف‌كردن آب از مسير طبيعي، محروم ساختن بهره‌برداران تاريخي و صرف چندهزار ميليارد تومان پول، به فكر كاهش مصرف، ارتقاي شيوه‌هاي آبياري و توسعه در چارچوب توان طبيعي هر منطقه باشد.
نظر شما