اين‌بار آبگيري سد سيلوه قرار است در چند روز آينده آثار عصر مفرغ متعلق به دوره پيش از هخامنشيان و همچنين محوطه اشكاني را در آذربايجان غربي غرق كند.پژوهشگاه ميراث فرهنگي كشور روز گذشته اعلام كرد كه به آبگيري سد سيلوه در پيرانشهر بدون كاوش‌هاي لايه‌به لايه محوطه‌هاي تاريخي عصر مفرغ و دوره اشكاني و همچنين نجات بخشي آثار متعلق به محوطه‌اي كه سد سيلوه قرار است در آن آبگيري شود اعتراض كرده است.باستان‌شناس‌ها معتقدند كه بدون انجام كاوش‌هاي باستان‌شناسي و نجات بخشي سد سيلوه آثار دوره‌هاي مهم تاريخي ايران غرق و نابود مي‌شوند.
سرداري مسئول بخش پروژه‌هاي نجات‌بخشي محوطه‌هاي تاريخي در پژوهشكده باستان‌شناسي كشور در اين خصوص گفته است: مطالعات باستان‌شناسي در منطقه ايجاد سد براساس قرار داد با مجري طرح ساخت سد در سال 1392انجام شد.به گفته سرداري، 2 تن از باستان‌شناس‌ها به‌نام‌هاي ابراهيم خرازي و نسرين قهرماني مسئوليت بررسي و شناسايي مخزن سد سيلوه و همچنين كانال انتقال آب 17كيلومتري اين سد را براي انجام فعاليت نجات بخشي محوطه‌هاي باستاني عصر مفرغ و اشكاني در محوطه سد انجام دادند.
- آثار و محوطه باستاني در سد سيلوه غرق مي‌شود
آنطور كه پژوهشگاه ميراث فرهنگي نيز اعلام كرده است، آبگيري سد سيلوه دست‌كم 5 اثر تاريخي در مخزن سد و 8 اثر ديگر در خط انتقال كانال آب سد را نابود مي‌كند.مسئول بخش پروژه‌هاي نجات بخشي در پژوهشگاه ميراث فرهنگي نيز گفته است كه آثار موجود در سد سيلوه متعلق به 5هزار سال پيش است كه درصورت انجام‌نشدن كاوش‌هاي نجات بخشي نابود خواهند شد.
مطالعات اوليه براي انجام كاوش‌هاي نجات بخشي در محل ساخت سد سيلوه در سال 92براساس قرارداد اوليه مجري و كارفرماي ساخت سد با پژوهشگاه ميراث فرهنگي و پژوهشكده باستان‌شناسي انجام شد. پس از انجام مطالعات نيز قرار بود تا مجري ساخت سد سيلوه در قرارداد مجدد با پژوهشگاه ميراث فرهنگي هزينه لازم براي انجام كاوش‌هاي نجات بخشي را كه يك اقدام معمول در انجام فعاليت‌هاي عمراني است، تأمين كند.
اكنون پژوهشگاه ميراث فرهنگي خبر داده است كه احداث‌كنندگان سد سيلوه نه‌تنها قرارداد انجام كاوش‌هاي نجات بخشي را امضا نكرده‌اند كه حتي تصميم دارند تا چند روز آينده سد سيلوه را بدون انجام كاوش‌هاي نجات بخشي آبگيري كنند. به گفته مسئول پروژه‌هاي نجات بخشي محوطه‌هاي تاريخي در پژوهشگاه ميراث فرهنگي، اسناد باستان‌شناسي متعلق به 5هزار سال قبل به‌دليل مدفون بودن در لايه‌هاي هزاران ساله سد سيلوه ناشناخته مانده است كه پس از كاوش‌هاي نجات بخشي مي‌توان ناگفته‌هاي بسياري از تاريخ اين منطقه را بازگو كرد. جالب آنكه از آذربايجان شرقي نيز خبر مي‌رسد كه سازمان آب منطقه‌اي اين استان بر اجرا نشدن مطالعات فاز دوم كاوش‌هاي لايه به لايه باستان‌شناسي و همچنين نجات‌بخشي كورگان‌هاي منحصر به‌فرد مربوط به هزاره اول پيش از ميلاد مسيح در محدوده سد پيغام چاي پافشاري مي‌كند.
- سدسازها بي‌توجه به آثار تاريخي
آنطور كه در گزارش‌هاي ارسال شده به پژوهشگاه ميراث فرهنگي آمده است، محوطه‌هاي تاريخي در سدهاي گرده‌بين، چپرآباد و شهريكند استان آذربايجان غربي و همچنين سد احمد بيگلو در اردبيل با همين وضعيت مواجه شده و كارفرماها از نجات بخشي آثار تاريخي كشور در پروژه‌هاي خود جلوگيري مي‌كنند.
فرماندار پيرانشهر نيز به آژانس خبري تحليلي زريان، گفته است كه آبگيري سد سيلوه تا پايان امسال انجام مي‌شود و اين سد قرار است به مركز پرورش ماهي و تفرجگاه تبديل شود. اظهارات فرماندار پيرانشهر در شرايطي صورت مي‌گيرد كه پژوهشگاه ميراث فرهنگي در سال 88 درخواست مطالعات باستان‌شناختي سد سيلوه را اعلام كرده بود اما مكاتبات فراوان و حتي تشكيل جلسات حضوري براي تأكيد بر اجراي برنامه مطالعات فرهنگي - تاريخي آثار حوضه سد نيز با بي‌توجهي كارفرماي احداث سد سيلوه كه سازمان آب منطقه‌اي آذربايجان غربي است مواجه شد.
سد سيلوه در آن سال‌ها كه تب و تاب سدسازي در كشور بالا گرفته بود و گوش شنوايي براي شنيدن نظرات كارشناسي نبود احداث و اكنون مراحل پاياني ساخت را پشت سر مي‌گذارد. سد «پيغام چاي» نيز همين مسير را دنبال كرد و به‌رغم درخواست‌هاي مكرر پژوهشگاه ميراث فرهنگي براي انجام عمليات نجات‌بخشي آثار فرهنگي- تاريخي حوزه سد، بدون توجه به قانون احترام به مواريث فرهنگي و تاريخي احداث شد.
احداث سد پيغام چاي در شرايطي صورت گرفت كه 27اثر فرهنگي- تاريخي در محدوده سد شناسايي شد. فعاليت‌هاي غيرقانوني در برخي پروژه‌هاي سدسازي و نابودي آثار تاريخي كشور در شرايطي ادامه دارد كه پيش‌تر در ماجراي آبگيري سد سيمره چنين اتفاقاتي مشاهده نشد و اگرچه دير هنگام، اما سازندگان سد سيمره پيش از آبگيري اين سد با احترام به آثار تاريخي كشور در عمليات نجات بخشي آثار تاريخي محدوده سد همكاري كردند كه اين همكاري به شناسايي آثار تاريخي متعدد و تشكيل موزه از آثار كشف شده در محوطه سد سيمره منجر شد.
- توقف ساخت 15سد با هدف حفاظت از محيط‌زيست و منابع طبيعي
سعيد متصدي معاون انساني سازمان محيط‌زيست روز گذشته از توقف ساخت 15سد با هدف حفاظت از محيط‌زيست، به پيشنهاد و همكاري وزارت نيرو خبر داد. اين در حالي است كه عمليات اجرايي سد شفارود با وجود مخالفت‌هاي منتقدان و كارشناسان منابع طبيعي و محيط‌زيست، همچنان در دستور كار قرار دارد؛ سدي كه ساخت آن در استان گيلان و درقلب جنگل‌هاي هيركاني باتوجيه تأمين آب وتوسعه كشاورزي در دستور كارقرار گرفت و تكميل و بهره‌برداري از آن، خسارات جبران‌ناپذيري به رويشگاه‌هاي هيركاني وارد مي‌كند.
نظر شما