به گزارش ايرنا، امروزه جاده‌کشی بی‌رویه، چرای بیش از حد دام در مراتع و ارتفاعات، انتقال لوله‌های گاز، نفت و برق برخی از عوامل تخریب محیط کوهستان‌ها است که در کشور به آن توجه خاصی نمی‌شود در حالی که ایران در کمربند خشکی قرار گرفته بنابر این توجه به منابع آبی در آن باید با جدیت بسیار بیش‌تری صورت گیرد.
برخی کشورهای اروپایی مانند ایتالیا و سوئیس که از نظر میزان بارندگی و رطوبت شرایط بسیار بهتری نسبت به ایران دارند، با مدیریت خاص به کوهستان نگاه می‌کنند و سال‌ها است در تلاشند کوهستان‌ها را مدیریت کنند، مانع تخریب شوند و اگر دام به چرا می‌رود تحت ضوابطی خاص باشد و یا اگر جاده‌ای قرار است کشیده شود باید قبل از آن حتما ارزیابی زیست محیطی داشته باشد و یا گردشگران ضامن جمع‌آوری زباله‌های تولیدی خود باشند.
گذشته از آنها حجم زیاد زباله در محیط‌های کوهستان، سلامت منابع آبی موجود در آنرا تهدید می‌کند که حفاظت از آن برعهده مردم و قانونگذاری و نظارت بر اجرا وظیفه دولتمردان است.
عبدالله اشتری مدیر عامل انجمن حفظ محیط کوهستان گفت: کوهستان برای ما همه چیز به ارمغان می‌آورد تقریبا 90 درصد آب شیرین ما از کوهستان تامین می‌شود و اکنون با توجه به بحرانی که در زمینه کمبود آب داریم باید عرصه‌های کوهستانی بیش از پیش مورد حفاظت قرار گیرند.
وی تاکید کرد: مهم‌ترین فایده و مزیت کوهستان تامین آب شیرین است که در حال بهره‌برداری از آن هستیم بدون این که توجه لازم و کافی را نسبت به این اکوسیستم داشته باشیم فقط کافی است به اهمیت کوهستان پی ببریم.
اشتری گفت: آیا تاکنون برای حفظ کوهستان در کشور کاری انجام داده‌ایم، قانونی داریم؟ و آیا با نگاه ویژه مدیریتی به آن می‌پردازیم؟ می‌بینیم هیچ اقدامی صورت نگرفته است در حالی که کشورهایی که به اهمیت کوهستان پی بردند این کار را انجام دادند و بعضی از آنها تا مراحل خوبی هم پیش رفتند اما ما کاری انجام ندادیم.
وی افزود: تمام نقاط دریافت آب ما در ارتفاعات و بالادست قرار دارد اگر هم 3 هزار تا 3 هزار و 500 متر بالا رویم که بارش‌ها به صورت برف است و به دلیل سردی محیط برف‌ها ذخیره می‌شوند و در ادامه سال مانند یک شیر آب به آرامی تخلیه شده و ما در پایین دست از آن استفاده می‌کنیم.
مدیر عامل انجمن حفظ محیط کوهستان ادامه داد: دومین مزیت کوهستان داشتن تنوع زیستی فراوان است، بسیاری از جنگل‌ها در مناطق کوهستانی قرار دارد و مراتع هم در ارتفاعات قرار دهد که میلیون دام در آن چرا می‌کنند.
به گفته وی تنوع گیاهی ما نیز در کوهستان بسیار غنی و ارزشمند است، بیش از هزار و 500 گونه گیاهی اندمیک (انحصاری ایران ) داریم که زیستگاه بسیاری از آنها در کوهستان است، جاذبه‌های گردشگری کوهستان نیز بخش دیگری است که لزوم توجه به این محیط را پررنگ‌تر می‌کند.
اشتری در ادامه به عوامل تخریب کوهستان اشاره کرد و گفت: یکی از بزرگ‌ترین تخریب‌کننده کوهستان‌های کشور چرای دام بیش از حد و توان مراتع است، آمار می‌گوید حضور دام سه برابر ظرفیت مرتع است در صورتی که بیشتر از آن است حال اگر همین سه برابر را صحیح فرض کنیم دلیلی است بر این که مراتع به تدریج روبه تخریب می‌رود و بسیاری از گونه‌های گیاهی که برای دام مغذی و مفید بودند از بین رفتند و بیشتر سطح مراتع را گون‌ها، خارها و تیغ‌ها پوشانده است.
وی افزود: از سوی دیگر جاده‌کشی مشکل دیگر کوهستان است، به عنوان مثال اگر فردی در بالادست باغی داشته باشد به راحتی اقدام به جاده‌کشی می‌کند در واقع کنترلی وجود ندارد، انتقال خطوط برق، لوله‌های گاز و نفت نیز از دیگر موارد تخریب کوهستان است.
مدیر عامل انجمن حفظ محیط کوهستان اظهار کرد: قانون خاصی برای حفاظت از کوهستان در کشور وجود ندارد وقتی با سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگل‌ها مراتع و آبخیزداری صحبت می‌کنیم سازمان محیط زیست می‌گوید 7 درصد از مناطق کشور تحت مدیریت این سازمان است و بقیه هم بر عهده سازمان جنگل‌ها است، این کافی نیست باید به طور ویژه به کوهستان پرداخته شود.
وی با تاکید بر این که ارتفاع ذاتا حساس و شکننده است گفت: در سال 1991 در ریو برزیل، دنیا کوهستان را به عنوان اکوسیستم‌های شکننده و آسیب‌پذیر طبقه‌بندی کرده است و در دستور کار خود بخش 13 را به کوهستان‌ها اختصاص داد و اعلام کرد که جزو اکوسیستم‌های آسیب‌پذیر و شکننده‌اند و باید مدیریت خاص بر آنها اعمال شود اما ما در کشور با مدیریت خاصی به کوهستان نگاه نمی‌کنیم.
اشتری افزود: در حالی که برخی کشورها مانند ایتالیا و سوئیس که از نظر بارندگی و رطوبت وضعیت بهتری از ایران دارند، سال‌ها است با مدیریت خاص به کوهستان نگاه می‌کنند و در تلاشند تا از اکوسیستم‌های کوهستانی خود محافظت کنند.
وی اظهار کرد: می‌گوییم کوهستان اکوسیستم کلان است، در واقع حداقل از چند اکوسیستم خرد مانند تالاب‌ها و رودخانه‌ها حمایت می‌کند یعنی آب مورد نیاز از آنها از کوهستان تامین می‌شود بنابر این اگر بالادست نابود شود پایین دست نیز از بین می‌رود.
اشتری تاکید کرد: بنابر این به اندازه کافی استدلال محکمی وجود دارد تا سازمان‌ها گوشه نگاهی هم به کوهستان داشته باشند کاری که تاکنون اتفاق نیفتاده است.
در دهه 70 میلادی اتحادیه جهانی فدراسیون‌های کوهنوردی برای اولین بار روز 26 سپتامبر را روز حفظ کوهستان نام‌گذاری کرده است و بعد از آن هر کشوری که مصادف با این روز باشد، برنامه‌هایی در راستای پاسداست کوهستان انجام می‌دهد.
در ایران امسال چهارم مهرماه این روز گرامی داشته می‌شود و به گفته اشتری باید از این مناسبت‌ها استفاده کنیم تا به دولتمردان و سیاستگذاران تلنگری بزنیم که کوهستان را دریابید.
نظر شما