جمعیت ایران در ۲۸ سال گذشته دو برابر شده و آنانی که در سال‌های بعد از انقلاب ۱۹۷۹ متولد شده‌اند به سرعت به جمع متقاضیان کار می پیوندند. بر اساس آمار رسمی، تعداد بیکاران کشور 4 میلیون نفر است اما کارشناسان آمار بیکاران را بیشتر از 7 میلیون نفر برآورد می‌کنند.
مرکز آمار ایران میزان بیکاری جوانان را21 درصد اعلام کرده که تقریبا دو برابر نرخ میانگین بیکاری در کشور است.
در گزارش فصل بهار امسال مرکز آمار ایران، میزان بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله به تفکیک جنس برای مردان 5/19 درصد و برای زنان 3/29 درصد اعلام شده است.بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، میزان بیکاری جوانان در مناطق شهری بسیار بالاتر از مناطق روستایی است و میزان آن در شهرها 4/28 درصد و در روستاها ۱/1۱ درصد است.
آمار دقیقی از تعداد جوانان بیکار در دسترس نیست اما با توجه به مهاجرت های گسترده سال های اخیر از روستاها به شهرها، تعجب برانگیز نیست که جمعیت جوانان بیکار روستایی بسیار کمتر از بیکاران جوان شهری باشد.
به عقیده کارشناسان، داده های مرکز آمار ایران در مورد جوانان، فقط ۱۵ تا ۲۴ ساله‌ها را در بر می گیرد در حالی که اغلب این افراد یا به مدرسه می روند یا در دانشگاه مشغول تحصیل‌اند و تعداد کسانی که در این محدوده سنی متقاضی کارند، چندان زیاد نیست.
سوای این مسئله، بین آمارهای مرکز آمار و بانک مرکزی به‌عنوان دو مرکز اصلی تولید آمار در ایران، اختلاف وجود دارد و این دو سازمان نظر واحدی در باره آمار بیکاران ندارند.در کنار تفاوت‌ها و اختلاف برآوردهای مراکز اصلی تولید آمار، مشکلی دیگری نیز در سال های اخیر اضافه شده و آن اینکه گاه آمارهای مورد استناد مقامات دولتی با هیچکدام از آمارهای رسمی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران منطبق نیست.
هرساله دست کم حدود 800 هزار نفر وارد بازار کار ایران می شوند و ایران توان کافی برای پاسخ‌گویی به این حجم از متقاضیان کار را ندارد.دولت در دو سال گذشته حجم زیادی از منابع بانکی را به سمت بنگاه های زودبازده هدایت کرده بلکه بتواند از فشار بیکاران بکاهد اما برآوردهای رسمی نشان می دهد که تلاش دولت تأثیر چندانی بر کاهش نرخ بیکاری نداشته است.
ایران برای این که بتواند بیکاری را کنترل و نرخ آن را کاهش دهد باید سالانه بیشتر از یک میلیون شغل ایجاد کند در حالی که در طول سال های اخیر به‌طور متوسط نتوانسته برای بیشتر از ۵۵۰ هزار نفر شغل ایجاد کند.
اقتصاددانان می‌گویند ایران برای غلبه بر مشکل بیکاری، نیازمند رشد اقتصادی بالای 7درصد است اما در طول چند سال گذشته متوسط رشد اقتصادی در حد 5درصد بوده، که آن هم حاصل افزایش درآمدهای بالای نفتی بوده است در حالیکه دولت بدون سرمایه‌گذاری کافی نمی تواند به رشدی قابل اتکا دست یابد تا با آن شعار افزایش فرصت های شغلی را تحقق بخشد.
راه ورود به مراکز دولتی به‌دلیل حجم بزرگ دولت بسته شده و سازمان های دولتی هروز از شمار کارکنان رسمی خود می‌کاهند، بنابراین شرایط استخدام کارمند جدید بسیار سخت شده و تعداد مستخدمان جدید نیز در مقابل حجم بیکاران بسیار اندک..از سوی دیگرتورم ۱۶ درصدی سالانه در مقابل اضافه حقوق کمتر از 10درصد روزبه روز از قدرت خرید کارمندان می‌کاهد و بر حجم مشکلات می‌افزاید.
